Grupy krwi

Tabela zgodności krwinek czerwonych

Grupy krwi – zestawy antygenów obecnych na powierzchni krwinek czerwonych i innych komórek krwi. W zależności od układu grupowego brane są pod uwagę różne zestawy antygenów. Niezgodność w obrębie układu grupowego wiąże się z reakcją odpornościową organizmu, polegającą na wytworzeniu przeciwciał skierowanych przeciwko nieprawidłowym antygenom, obecnym na erytrocytach. W ramach tego samego gatunku może istnieć wiele układów grupowych krwinek czerwonych. Zachowanie zasad zgodności w obrębie układów grupowych krwi jest istotne podczas transfuzji krwi, przeszczepiania narządów, a także w ciąży dla uniknięcia choroby hemolitycznej.

Układy grupowe krwi człowieka

Ze względu na występowanie na erytrocytach swoistych antygenów wyróżnia się kilka układów grupowych. U człowieka do roku 2014 opisano trzydzieści pięć układów grupowych krwi[1]. Największe znaczenie z punktu widzenia praktyki medycznej mają[2]:

Ponadto wyróżnia się następujące układy grupowe:

Układy grupowe antygenów erytrocytarnych
Układ[3] Symbol[3] Rodzaj
antygenu 		Liczba
antygenów[3] 		Nazwa genu[3] Lokalizacja genu
na chromosomie[3]
AB0 AB0 polisacharydy[4] 4 AB0 9
Rh Rh białka D[a], c, C, E, e[4] 49 RHD, RHCE 1
MNS MNS sjaloglikoproteiny[5] 43 GYPA, GYPB, GYPE 4
P P1 – 1 P1 22
Kell KEL glikoproteiny o charakterze endopeptydaz[5] 28 KEL 7
Lutheran LU glikoproteiny[5] 21 LU/BCAM 19
Lewis LE polisacharydy[5] 6 FUT3 19
Duffy FY glikoproteiny[5] 6 DARC 1
Kidd JK – 3 SLC14A1 18
Diego DI – 21 SLC4A1 17
Yt YT – 2 ACHE 7
Xg XG – 1 XG X
Scianna S.C. – 5 ERMAP 1
Dombrock DO – 5 ART4/DO 12
Colton CO – 3 AQP1 7
Landsteiner-Wiener LW – 3 ICAM4 19
Chido-Rodgers CH/RG – 9 C4A, C4B 6
Hh H – 1 FUT1 19
Kx XK – 1 XK X
Gerbich GE – 8 GYPC 2
Cromer CROM – 13 DAF 1
Knops KN – 8 CR1 1
Indian IN – 2 CD44 11
Ok OK – 1 BSG 19
Raph MER2 – 1 CD151 11
JMH JMH – 1 SEMA7A 15
Ii I – 1 GCNT2 6
Globoside P – 1 B3GALT3 3
GIL GIL – 1 AQP3 9
Langereis[6] LAN[6] białko ABCB6 (transporter porfiryn)[6] ? ABCB6[6] 2[6]
Junior[6] JR[6] ABCG2 (transporter, bierze udział w tworzeniu
bariery między środowiskiem a organizmem)[6] 		? ABCG2[6] 4[6]

U innych zwierząt

Badania na krwi zwierzęcej wykazały, że wszystkie gatunki zwierząt mają podobną ilość antygenów, co człowiek. Jak dotąd nie wskazano jednak żadnej przyczyny występowania w świecie zwierząt tak dużej liczby złożonych układów grup krwi. Pewne znaczenie może mieć fakt, że niektóre choroby występują u ludzi z określoną grupą krwi częściej[7] (np. choroba wrzodowa dwunastnicy u osób z grupą krwi 0[8]), jednak różnice są na tyle niewielkie, że może nie mieć to żadnego wpływu na dobór naturalny[7].

Historia

Odkrycia grup krwi dokonał austriacki uczony Karl Landsteiner w 1901 roku[9]. Natomiast Ludwik Hirszfeld wraz z Emilem von Dungernem stworzył podstawy nauki o grupach krwi, wprowadzając ich oznaczenie symbolami A, B, AB, i 0, co następnie w 1928 roku przyjęto na całym świecie. Równocześnie pierwszy zajmował się dziedziczeniem zróżnicowania grupowego krwi, co wykorzystał do wykluczania niepewnego ojcostwa.

Uwagi

  1. ↑ a b Allel d jest genem niemym i genotyp dd nie koduje żadnego antygenu.

Przypisy

  1. ↑ Table of blood group systems v4.0. International Society of Blood Transfusion, 2014-11. [dostęp 2015-11-20]. (ang.).
  2. ↑ Materiały dydaktyczne regionalnego centrum krwiodawstwa i krwiolecznictwa w Warszawie, Warszawa 2013, strona 56.
  3. ↑ a b c d e Jadwiga Fabijańska-Mitek: Immunologia krwinek czerwonych – Grupy krwi. Warszawa: OINPHARMA, 2007, seria: Biblioteka Diagnosty Laboratoryjnego. ISBN 978-83-919134-3-7.
  4. ↑ a b Abul K. Abbas, Andrew H. Lichtman, Shiv Pillai: Immunologia. Funkcje i zaburzenia układu immunologicznego. Wrocław: Edra Urban & Partner, 2015, s. 223–225, 271. ISBN 978-1-4557-0707-2.
  5. ↑ a b c d e Gerard Drewa: Genetyka medyczna Podręcznik dla studentów. Wrocław: Elsevier Urban & Partner, 2011, s. 294–301. ISBN 978-83-7609-295-9.
  6. ↑ a b c d e f g h i j [Fabijańska-Mitek J., Gieleżyńska A., Koza K. Nowe układy grupowe krwi. Postępy nauk medycznych, 7/2012, s. 576–582].
  7. ↑ a b William F. Ganong: Fizjologia. Kraków: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2009, s. 523. ISBN 978-83-200-3989-4.
  8. ↑ Sławomir Maśliński, Jan Ryżewski: Patofizjologia Podręcznik dla studentów medycyny. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2007, s. 730. ISBN 978-83-200-3382-3.
  9. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać H.P. Schwarz, F. Dorner, K. Landsteiner. Karl Landsteiner and his major contributions to haematology. „Br J Haematol”. 121 (4), s. 556–565, 2003. DOI: 10.1046/j.1365-2141.2003.04295.x. PMID: 12752096. 

Bibliografia

  • Jakub Gołąb, Marek Jakóbisiak, Witold Lasek, Tomasz Stokłosa: Immunologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011, s. 430–437. ISBN 978-83-01-15154-6.

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.