Gina Szwarc

Gina Szwarc

Eugenia Markowa

Data i miejsce urodzenia	23 kwietnia 1895 Konin
Data i miejsce śmierci	1973 Paryż
Język	polski
Dziedzina sztuki	literatura

Gina Szwarc, właśc. Regina^[1][2] lub Eugenia^[3][2] Szwarc, także Guina Szwarc^[1], z domu Pinkus, ps. „Eugenia Markowa” (ur. 23 kwietnia 1895 w Koninie, zm. 1973 w Paryżu) – polska pisarka i dziennikarka żydowskiego pochodzenia.

Życiorys

Gina Pinkus urodziła się 23 kwietnia 1895 roku w Koninie w zasymilowanej rodzinie Luzera (Ludwika) i Zeldy (Zofii) z Baumanów^[4]. Wychowała się w Łodzi^[5], gdzie uczęszczała do polskiej szkoły^[6]. Na początku 1919 roku zaczęła studiować filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim^[7]. Podczas pobytu w Krakowie prowadziła po polsku dziennik^[6]; język polski pozostał dla niej przez resztę życia językiem wspomnień, rodziny i emocji^[8][9].

W 1919 roku poznała Marka Szwarca, za którego wkrótce wyszła za mąż^[10]. 1 maja 1920 roku małżeństwo Szwarców przeszło na katolicyzm^[11], zaś kilka miesięcy później parze urodziła się córka Zuzanna Teresa (Miriam) Szwarc^[12]. Znaczne problemy finansowe pary doprowadziły do rozstania z dzieckiem na kilka miesięcy^[13] 1921 roku^[14]: dziecko zamieszkało u rodziny w Łodzi, gdy Szwarcowie próbowali ustabilizować się w Paryżu^[13]. Po dodatkowych kursach zawodowych Gina zaczęła dorabiać robótkami ręcznymi^[12]. W latach 1920–1923 prowadziła Dziennik intymny^[15]; jej pamiętniki z okresu rozłąki z córką przybrały formę listów do dziecka^[13]. W Paryżu Szwarcowie dołączyli do kręgu znajomych Raïssy i Jacquesʼa Maritainów^[15].

Na łamach tygodnika „Ewa”^[10][16] Gina Szwarc publikowała barwne relacje z życia kulturalnego Paryża posługując się imionami Eugenia Szwarcowa i Eugenia Markowa^[16]. Prowadziła także wywiady z artystkami (m.in. z Olgą Boznańską) oraz pisała błyskotliwe recenzje przedstawień teatralnych i wystaw^[16]. Współpracowała także z poznańską „Kulturą”^[17]. W 1929 roku na łamach „Nowego Dziennika” ukazał się jej wywiad z Melą Muter^[16]. W latach trzydziestych zaczęła pisać powieści, które następnie jej przyjaciele tłumaczyli na francuski^[16].

Mąż Giny wielokrotnie utrwalał jej twarz w swoich dziełach, nadając jej rysy madonnom, aniołom oraz innym postaciom kobiecym^[18]. Dla przykładu, w 1938 roku Marek Szwarc wykonał rzeźbę Matki Boskiej na zamówienie władz Paryża, którą wstawiono w niszę budynku na rogu rue Aubriot i rue Sainte-Croix-de-la-Bretonnerie w dzielnicy Le Marais^[19]. Szwarc ilustrował także publikacje Giny^[17].

W okresie II wojny światowej Gina schroniła się w Wielkiej Brytanii^[8]. W latach 50. spisała wspomnienia z lat 1919–1921, które po przetłumaczeniu na francuski^[20] ukazały się w 1961 roku pod tytułem Le choix^[18]. Polski manuskrypt został zniszczony przez córkę, przez co polskie wydanie z 2015 roku stanowiło tłumaczenie z francuskiego przekładu^[20].

Szwarc zmarła w 1973 roku^[1] w Paryżu^[20].

Życie rodzinne Giny i Marka Szwarców zostało opisane przez córkę we wspomnieniach pt. Pamiętnik na trzy głosy^[18]. Materiały z archiwum osobistego, listy i artykuły Szwarców znajdują się w zbiorach Muzeum Historii Żydów Polskich Polin^[17].

Twórczość

Za źródłami^[1][18]:

• Le porteur d’eau, 1931
• La poste: nouvelle, 1934
• Toussaint, 1935
• Marguerite Sinclair, ouvrière ébéniste, 1936
• The Glowing Lily, 1944
• Witraże. Kartki z kroniki śląskiej, 1946; ilustracje: Stefan Mrożewski^[21]
• Le choix, 1961, wyd. pol.: Wybór. Jakub Jedliński (tłum.). Tako, Polski Instytut Studiów nad Sztuką Świata, 2015. ISBN 978-83-62737-99-4. Brak numerów stron w książce

Przypisy

1. Gadowska 2015 ↓, s. 249.
2. Markowa, Eugenia [online], Bazy Biblioteki Narodowej [dostęp 2021-11-20] .
3. Jedlińska 2016 ↓, s. 205.
4. Gadowska 2015 ↓, s. 249–250.
5. Gadowska 2015 ↓, s. 250.
6. Gadowska 2015 ↓, s. 251.
7. Jedlińska 2016 ↓, s. 209.
8. Jedlińska 2016 ↓, s. 208.
9. Gadowska 2015 ↓, s. 259.
10. Gadowska 2015 ↓, s. 252.
11. JerzyJ. Malinowski JerzyJ., Malarstwo i rzeźba Żydów polskich w XIX i XX wieku, t. 1, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, s. 170 .
12. Gadowska 2015 ↓, s. 255.
13. Gadowska 2015 ↓, s. 256.
14. Gadowska 2015 ↓, s. 254.
15. Jedlińska 2016 ↓, s. 212.
16. Jedlińska 2016 ↓, s. 213.
17. RenataR. Piątkowska RenataR., Marek Szwarc i Eugenia Markowa: przestrzenie wspólnoty, „Spotkania z Zabytkami”, 42 (5-6), Fundacja Hereditas, 2018, s. 52  (pol.).
18. Jedlińska 2016 ↓, s. 214.
19. Jedlińska 2016 ↓, s. 215.
20. Eugenia Markowa Wybór [online], Wydawnictwo TAKO [dostęp 2021-11-20] .
21. Witraże kartki z kroniki śląskiej z drzeworytami Stefana Mrożewskiego / Eugenia Markowa [online], Katalogi Biblioteki Narodowej [dostęp 2021-11-20]  (pol.).

Bibliografia

• Irmina Gadowska: „Konieczność samotności”. Intymny dziennik Guiny Szwarc 1920–1923. W: Żydzi wschodniej Polski. Seria III: kobieta żydowska. Białystok: Wydawnictwo Alter Studio. Wydział Filologiczny Uniwersytetu w Białymstoku, Katedra Badań Filologicznych "Wschód-Zachód", 2015. ISBN 978-83-933030-3-8.
• Eleonora Jedlińska: The art of life and the art: Eugenia (Gina) Pinkus-Szwarc and Marek Szwarc. W: Art in Jewish Society. Jerzy Malinowski, Renata Piątkowska, Małgorzata Stolarska-Fronia, Tamara Sztyma (red.). Wydawnictwo Tako, Polski Instytut Studiów nad Sztuką Świata, 2016. ISBN 978-83-627-3791-8.

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000116243515
• VIAF: 39133093
• LCCN: no2006075062
• BnF: 11075948f
• SUDOC: 144753898
• NTA: 090945794
• BIBSYS: 7030009
• PLWABN: 9810657941705606
• NUKAT: n2002098546
• J9U: 987007599247705171