Gheorghe Apostol (ur. 16 maja 1913 w Tudor Vladimirescu, zm. 21 sierpnia 2010 w Bukareszcie[1]) – rumuński działacz komunistyczny, sekretarz generalny Rumuńskiej Partii Robotniczej w latach 1954–1955.
Do partii komunistycznej wstąpił w 1934. Podczas wojny uwięziony, uwolniony w 1944 r., gdy Rumunia zmieniła front i wkroczyła doń Armia Czerwona. Znalazł się w kierownictwie partii we frakcji skupionej wokół jej generalnego sekretarza, Gheorghe Gheorghiu-Deja[2].
Po śmierci Józefa Stalina Gheorghiu-Dej obawiał się, że ewentualne zmiany w polityce kierownictwa KPZR mogły skutkować jego usunięciem. Z tego powodu Dej z jednej strony usunął ostatnich konkurentów (większość polityków konkurencyjnych frakcji wyeliminował już wcześniej), którzy mogli być wykorzystani do zastąpienia go, a z drugiej zadecydował o zabezpieczeniu swojej pozycji poprzez przeprowadzenie w 1954 r. fasadowych zmian w kierownictwie partii. Pozostawił sobie jedynie stanowisko premiera Rumunii, zaś ustąpił z funkcji generalnego sekretarza partii komunistycznej. Funkcję tę oddał swojemu stronnikowi, właśnie Gheorghe Apostolowi. Jednak Apostol pełnił tę funkcję tylko do jesieni 1955 r., kiedy Dej ustabilizował swoją pozycję i na powrót został generalnym sekretarzem partii[3].
Po śmierci Gheorghiu-Deja w 1965 r. Apostol stał się jednym z głównych uczestników walki o władzę. Jednak choć to zapewne Apostola zmarły dyktator przewidywał na swego następcę, zwycięstwo odniósł Nicolae Ceaușescu. Ten zachował początkowo swoich konkurentów na wysokich stanowiskach (Apostol był w tym czasie jednym z wicepremierów Rumunii i stał na czele organizacji związków zawodowych), z czasem zaczął jednak odsuwać ich od kierownictwa partią i państwem, przydzielając mniej znaczące funkcje lub marginalizując zajmowane przez nich stanowiska poprzez reorganizacje[4].
Apostol pojawił się na arenie publicznej wiosną 1989 r. Był jednym z sześciu sygnatariuszy otwartego listu skierowanego 10 marca do Nicolae Ceaușescu i opublikowanego przez BBC, w którym otwarcie skrytykowana została polityka dyktatora (m.in. urbanizacja wsi, polityka wobec mniejszości narodowych). List ten, choć odbił się szerokim echem na Zachodzie, nie spowodował oczekiwanej przez autorów mobilizacji członków partii i odsunięcia Ceaușescu od władzy, a jego autorzy zostali umieszczeni w areszcie domowym[5].
Przypisy
- ↑ Fmr Romanian Communist Official Dies At Age 98. [w:] mediafax.ro [on-line]. 2010-08-22. [dostęp 2010-08-22]. (ang.).
- ↑ Steven D. Roper: Romania: The Unfinished Revolution. London: Routledge, 2004, s. 5. ISBN 90-5823-028-7. [dostęp 2010-05-18]. (ang.).
- ↑ Kenneth Jowitt: Revolutionary Breakthroughs and National Development: The Case of Romania, 1944-1965. Berkeley and Los Angeles: University of California Press, 1971, s. 170–171. ISBN 0-520-01762-5. [dostęp 2010-05-18]. (ang.).
- ↑ Gheorghe Boldur-Lăţescu: The Communist Genocide in Romania. Hauppauge: Nova Science Publishers, Inc., 2005, s. 51–52. ISBN 1-59454-251-1. [dostęp 2010-05-18]. (ang.).; Ivan T. Berend: Central and Eastern Europe 1944–1993: Detour from the periphery to the periphery. Cambridge: Cambridge University Press, 1996, s. 131–133, seria: Cambridge Studies in Modern Economic History. 1. ISBN 0-521-55066-1. [dostęp 2010-05-18]. (ang.).; Caterina Preda: Dictators and Dictatorships: Artistic Expressions of the Political in Romania and Chile (1970s-1989). No pasó nada?. Boca Raton: Dissertation.com, 2010, s. 50–51. ISBN 978-1-59942-310-4. [dostęp 2010-05-18]. (ang.).
- ↑ Tom Gallagher: Theft of a Nation: Romania since Communism. London: Hurst & Co., 2005, s. 66–67. ISBN 1-85065-716-5. [dostęp 2010-05-18]. (ang.).; Ivan T. Berend: Central and Eastern Europe 1944–1993: Detour from the periphery to the periphery. Cambridge: Cambridge University Press, 1996, s. 289–290, seria: Cambridge Studies in Modern Economic History. 1. ISBN 0-521-55066-1. [dostęp 2010-05-18]. (ang.).
