Niektóre z zamieszczonych tu informacji wymagają weryfikacji.
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.
Gematria (hebr. גימטריה z grec. γεωμετρια) – system numerologii opierający się na języku i alfabecie hebrajskim, zaś samo słowo gematria pochodzi od greckiego słowa geometria. Istnieje kilka form gematrii, między innymi "odkryta" i "mistyczna".
Gematria odkryta
Jest to najbardziej powszechna forma gematrii, używana czasami w Talmudzie i Midraszu i szczególnie popularna u wielu potalmudycznych komentatorów. Polega na przekształcaniu słów na liczby, zwykle przez przypisanie liczby do każdej litery alfabetu hebrajskiego. Po konwersji na liczbę słowa są porównywane do podobnie przekształconych innych słów i z podobieństw wyciągane są wnioski. Komentarzem niemal w całości poświęconym gematrii jest Baal ha-Turim autorstwa rabina Jakuba ben Aszera.
Gematria była często używana przez Maharala z Pragi i chasydzkich komentatorów Tory (jak na przykład Sefath Emmeth z Góry Kalwarii).
Gematria mistyczna
Gematria mistyczna jest systemem rozpoznawania związków między sefirami a literami alfabetu hebrajskiego. System ten był rozwijany przez mistyczny nurt judaizmu, w pismach takich jak Zohar.
Przykładem zastosowania gematrii są liczby hebrajskie. Choć są 22 litery hebrajskie, do wyrażenia liczb w zakresie od 1 do 999 potrzebnych jest 27 znaków – po dziewięć dla jednostek, dziesiątek i setek. Mistyczny hebrajski system notacji liczb uzupełnia brakujące pięć znaków tak zwanymi sofit – formami liter końcowych stosowanymi na końcu wyrazów. Znaki te nie są używane w niemistycznej numeracji.
Wartości liczbowe liter
|
|
|
| Liczba
|
Litera
|
Nazwa litery
|
| 100
|
ק
|
Kof
|
| 200
|
ר
|
Resz
|
| 300
|
ש
|
Szin
|
| 400
|
ת
|
Taw
|
| 500
|
ך
|
Kaf (końcowe)
|
| 600
|
ם
|
Mem (końcowe)
|
| 700
|
ן
|
Nun (końcowe)
|
| 800
|
ף
|
Pej (końcowe)
|
| 900
|
ץ
|
Cadi (końcowe)
|
|
Zobacz też
Bibliografia
