Galina Andrejewna Bałaszowa (ros. Галина Андреевна Балашова, ur. 4 grudnia 1931 w Kołomnie – radziecka architektka, pracownica OKB-1, projektantka wnętrz radzieckich i rosyjskich statków kosmicznych[1].
Kariera
Bałaszowa ukończyła Moskiewski Instytut Architektury (ros. Московский архитектурный институт) w 1955 roku i podjęła pracę w mieście Kujbyszew (dziś Samara)[1]. Pracowała tam przy usuwaniu dekoracji z projektów z okresu stalinowskiego, które uznano za zbyt dekadenckie[2][3].
Po ślubie w 1957 roku przeprowadziła się znów w pobliże Moskwy do dzisiejszego Korolowa, gdzie mieszka do dziś. Podjęła pracę w OKB-1, jej pierwszymi zadaniami były m.in. projekty domów dla pracowników biura[4]. W 1963 roku poproszono ją o wykonanie koncepcji wnętrz do projektowanego statku kosmicznego Sojuz, Siergiej Korolow główny konstruktor radzieckiego programu kosmicznego zaakceptował jej propozycje i skierował do pracy przy projektowaniu statku kosmicznego[4][3]. Od 1964 pracowała przy projekcie radzieckiego księżycowego pojazdu orbitalnego[5].
W czasie swojej pracy na potrzeby m.in. programów Sojuz, Salut i stacji kosmicznej Mir] Bałaszowa wykonywała koncepcyjne akwarele wnętrz, paneli sterowania i wyposażenia czy analizy ergonomiczne i projekty poszczególnych elementów wyposażenia, a także projektowała emblematy misji i pamiątkowe przypinki, typografię i znaczki pocztowe towarzyszące misjom kosmicznym[2]. Była także konsultantką w programie Buran[4]. Przez wiele lat nie doczekała się uznania za swój wkład w radziecki program kosmiczny, czego przykładem może być przejęcie przez rząd radziecki w 1973 roku praw do projektu przypinki, późniejszego emblematu misji Sojuz-Apollo bez uwzględnienia autorstwa Bałaszowej[6]. Nie była ona również oficjalnie zatrudniona jako architekt, a jedynie jako inżynier, sama była wtedy zadowolona ze swojej nieformalnej pozycji[3].
Ponieważ nie istniał specjalny departament architektury czy archiwum, które mogłoby przechować projekty architektoniczne związanie z radzieckim programem kosmicznym, pozwolono Bałaszowej zabrać rysunki do domu[2]. Pozostawały one ściśle tajne do 1991 roku, kiedy to Bałaszowa przeszła na emeryturę[4]. Po przejściu na emeryturę wróciła do malowania akwarel[5], część sprzedała aby dorobić do emerytury[3].
Głównym celem projektów Bałaszowej było harmonijne ukształtowanie przestrzeni, którą użytkować mieli kosmonauci. Zależało jej na uczynieniu wnętrz bardziej przytulnymi aby poprawić komfort ich użytkowania. Jedną z wprowadzonych przez nią zasad było zachowanie konwencji podłogi i sufitu we wnętrzu statku, przy pomocy zastosowania odpowiednich kolorów, ciemniejszych na "podłodze" i jaśniejszych na "suficie" wnętrza[2]. W projekcie radzieckiego księżycowego pojazdu orbitalnego jednak zaproponowała przestrzeń pozbawioną orientacji[5].
Kilka jej akwarel poleciało w kosmos na pokładzie statków kosmicznych Sojuz, jako dekoracje wnętrza, były to krajobrazy, akwarele te uległy zniszczeniu podczas powrotów kapsuł na ziemię[2], ponieważ znajdowały się w module orbitalnym[3]. Zwyczaj zabierania obrazów w na pokład statków kosmicznych i stacji orbitalnych przyjął się wśród kosmonautów[3].
Publikacje i wystawy
W 2015 ukazał się monograficzny album o twórczości Bałaszowej pt.: Galina Balashova: Architect of the Soviet Space Programme. Autorem albumu jest architekt Philipp Meuser[2]. Także w 2015 roku miała miejsce wystawa pod tym samym tytułem w Niemieckim Muzeum Architektury (niem. Deutsches Architekturmuseum) we Frankfurcie nad Menem[4].
Przypisy
Linki zewnętrzne
