Félix Colón de Larriátegui[1] – obraz olejny hiszpańskiego malarza Francisca Goi. Portret przedstawiający wojskowego Félixa Colóna de Larriátegui znajduje się w kolekcji Indianapolis Museum of Art[2].
Okoliczności powstania
Lata 90. XVIII wieku były dla Goi okresem transformacji stylistycznej i intensywnej aktywności malarskiej. Obraz powstał ok. 1794 roku, zaledwie dwa lata po ataku ciężkiej choroby, w wyniku której Goya prawie rok walczył ze śmiercią, paraliżem i ślepotą. Doszedł do zdrowia tylko częściowo, pozostał jednak głuchy do końca życia[3]. Szybko wrócił do pracy, mimo że nadal odczuwał następstwa choroby. Starał się przekonać kręgi artystyczne, że choroba nie osłabiła jego zdolności malarskich, gdyż plotki o jego ułomności mogły poważnie zaszkodzić dalszej karierze. Zaczął pracować nad obrazami gabinetowymi niewielkich rozmiarów, które nie nadwerężały jego fizycznej kondycji[4]. Choroba przerwała także jego cieszącą się powodzeniem pracę portrecisty, do której powrócił z zaostrzonym zmysłem obserwacji, być może spotęgowanym przez utratę słuchu. Goya malował członków rodziny królewskiej, arystokracji, burżuazji, duchownych, polityków, bankierów, wojskowych oraz ludzi związanych z kulturą. Często portretował też swoich przyjaciół z kręgu liberałów i ilustrados[5].
Opis obrazu
Félix Colón de Larreátegui pochodził z baskijskiej rodziny szlacheckiej. Był drugim synem Pedra Colóna de Larriátegui i potomkiem Krzysztofa Kolumba. Podobnie jak wielu młodych szlachciców niebędących dziedzicami, poświęcił się karierze wojskowej. Osiągnął stopień marszałka polnego[6], a od 1815 roku był członkiem Najwyższej Rady Wojennej[7]. Zajmował ważne stanowiska sądowe i był autorem siedmiotomowego dzieła Juzgados Militares de España (Sądy wojskowe Hiszpanii) wydanego w 1788 roku. W 1794 roku otrzymał Order Zakonu Santiago, prawdopodobnie z tej okazji zamówił u Goi swój portret[6].
Goya przedstawił go w półpostaci, na ciemnym, jednolitym tle. Siedzi przy biurku przykrytym zieloną tkaniną, na którym stoją tomy jego dzieła o sądach wojskowych, jeden z nich jest otwarty na stronie tytułowej. Obok na kartce widnieje data 1794. W prawej ręce trzyma pióro i patrzy na widza, wydaje się, że właśnie przerwano mu pracę. Lewa ręka jest oparta o biodro w typowej dla portretów Goi pozie[8]. Ma na sobie niebieski kaftan ze srebrnymi galonami oraz czarne spodnie[9][10]. Na piersi nosi Order Zakonu Santiago, a na kaftanie jest wyhaftowany krzyż zakonu. Szkarłatne akcenty ożywiają mundur, miejscami prześwituje też czerwonawy podkład[11]. Malarz zastosował niski punkt widzenia, który w połączeniu z ciemnymi barwami uwydatnia przedstawioną postać[12]. Światło pochodzące z lewej strony skupia się na twarzy modela o szerokim czole, lekko uchylonych ustach, i inteligentnych, ciemnych oczach o uważnym, penetrującym spojrzeniu[9][8]. Goya zastosował szybkie i precyzyjne pociągnięcia pędzlem, czego efekt widoczny jest na krześle, haftach czy oprawach książek[8]. Twarz i ręka są oddane szczegółowo[12].
Według José Camóna Aznara Goya inspirował się portretem Gregoria Mayánsa y Siscara przypisywanym Louisowi-Michelowi van Loo[10]. Jednak Juan J. Luna uważa, że portret francuskiego malarza jest w porównaniu do dzieła Goi zbyt dynamiczny, a malarz inspirował się raczej angielskim portretem znanym mu z rycin[13].
Proweniencja
Obraz należał do różnych kolekcji prywatnych i galerii: hrabiego de Robres w Saragossie, barona de Sangarren w Saragossie, Ricarda Traumanna w Madrycie, José de Santamaría w Paryżu, Galerii Sedelmeyer w Paryżu, Wildenstein Galleries w Nowym Jorku i Josiah K. Lilly Jr. w Indianapolis. Dzięki darowiźnie od Krannert Charitable Trust portret stał się częścią kolekcji Indianapolis Museum of Art w 1975 roku[9].
Przypisy
- ↑ Alfonso E. Pérez Sánchez: Goya. Warszawa: Oficyna Imbir, 2009, s. 151. ISBN 978-83-60334-71-3.
- ↑ Ferrán Aribau, Francesc Ruidera, Lluís Altafuya, Roberto Castillo, Xavier Costaneda: Goya: su tiempo, su vida, su obra. Madryt: LIBSA, 2006, s. 297. ISBN 84-662-1405-4.
- ↑ Nigel Glendinning: Goya. La década de los Caprichos. Retratos 1792–1804. Central Hispano, 1992, s. 133–134. ISBN 84-87181-10-4.
- ↑ Robert Hughes: Goya. Artysta i jego czas. Warszawa: WAB, 2006, s. 128–130. ISBN 83-7414-248-0.
- ↑ Pablo j. Rico: Juan Meléndez Valdés. W: Praca zbiorowa: Goya (Catálogo Exposición Ayuntamiento de Zaragoza). Zaragoza: Electa España, 1992, s. 80–81. ISBN 84-88045-37-9.
- ↑ a b Manuela Mena, Gudrun Maurer, Virginia Albarrán: Goya: retratos de vascos y navarros. Bilbao: Museo de Bellas Artes de Bilbao, 2018, s. 22. ISBN 84-96763-80-3.
- ↑ Pedro Jesús Fernández: Quién es quién en la pintura de Goya. Madrid: Celeste Ediciones, 1996, s. 104. ISBN 84-8211-063-2.
- ↑ a b c Félix Colón de Larriátegui. ArteHistoria. [dostęp 2020-03-23]. (hiszp. • ang.).
- ↑ a b c Félix Colón de Larriátegui. Fundación Goya en Aragón. [dostęp 2020-03-23]. (hiszp. • ang.).
- ↑ a b José Camón Aznar: Fran. de Goya. T. II. 1785–1796. Zaragoza: Caja de Ahorros de Zaragoza, Aragón y Rioja, 1980, s. 118. ISBN 84-500-4165-1.
- ↑ Elizabeth du Gué Trapier: Goya and His Sitters: A Study of His Style as a Portraitist. New York: Hispanic Society of America, 1964, s. 10–11.
- ↑ a b José Gudiol: Goya, 1746–1828. Biografía, estudio analítico y catálogo de sus pinturas. T. I. Madrid: Polígrafa, 1970, s. 288–289.
- ↑ Juan J. Luna, Margarita Moreno de las Heras: Goya. 250 aniversario. Madrid: Museo del Prado, 1996, s. 172. ISBN 84-8731-748-0.
