Fasil Ghebbi

Fasil Ghebbi

Pałac Fasiledesa
Państwo	Etiopia
Położenie na mapie Etiopii Fasil Ghebbi
12°36′29″N 37°28′11″E

Fasil Ghebbi, rejon Gonder^[a]

Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Pałac Fasiledesa
Państwo	Etiopia
Typ	kulturowy
Spełniane kryterium	II, III
Numer ref.	19
Region[b]	Afryka
Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę	1979 na 3. sesji
Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO Oficjalny podział dokonany przez UNESCO

Fasil Ghebbi^[1] (amh. ፋሲል ግቢ) – kompleks zamków w mieście Gonder w Etiopii, które w XVII i XVIII wieku pełniły funkcję rezydencji cesarzy Etiopii. Bywa określany jako „afrykański Camelot”.

W 1979 roku kompleks został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Historia

Miasto Gonder zostało założone w 1636 roku przez cesarza Fasiledesa (1632–1667) i wkrótce stało się politycznym i handlowym centrum Etiopii^[2]. Bogaty ośrodek zaczął przyciągać rzemieślników i artystów z całego kraju. Według przekazów pierwszy zamek został zaprojektowany przez budowniczego z Indii, kolejne były już budowane przez samych Etiopczyków. Jak zaświadcza szkocki podróżnik James Bruce, który przebywał podówczas w Etiopii, w pracach uczestniczyli też budowniczy pochodzenia greckiego. Jest również możliwe, że pewien wpływ na powstanie zamków mieli jezuici portugalscy.

Kompleks służył jako siedziba etiopskiego ośrodka władzy do 1864 roku^[2].

Architektura

Na kompleks Fasil Ghebbi składają się zamki, pałace, kościoły oraz inne budynki. Architektonicznie Fasil Ghebbi przypomina europejskie zamki średniowieczne^[3] i bywa określany jako „afrykański Camelot”^[4]. Całość otoczona jest kamiennym murem o długości 900 metrów^[2]. W skład zespołu pałacowego wchodzą m.in.:

• pałac Fasiledesa – zbudowany z drewna i gliny ok. 1640 roku, trzypiętrowy pałac cesarza Fasiledesa jest największą budowlą kompleksu^[5]. Jego architektura zdradza wpływy portugalskie, indyjskie i aksumickie^[5]. Odrestaurowany w latach 1999–2002 przy pomocy środków UNESCO^[5].
• biblioteka Jana I – dwupiętrowa biblioteka i trzypiętrowe archiwum królewskie zostały wzniesione przez syna Fasiledesa – cesarza Jana I (1640–1682)^[5][6]. Zostały częściowo zniszczone podczas bombardowań brytyjskich siedziby włoskiego dowództwa na terenie Fasil Ghebbi podczas II wojny światowej^[6].
• pałac Ijasu Wielkiego – jeden z największych i najbardziej bogato zdobionych pałaców na terenie kompleksu, wzniesiony przez Jozue I Wielkiego (1686–1706) – za czasów swojej świetności miały zdobić go ornamenty z kości słoniowej, złote liście, kamienie szlachetne i malowidła^[6]. Został częściowo zniszczony podczas trzęsienia ziemi w 1704 roku oraz podczas bombardowań brytyjskich w 1941 roku^[6].
• kościół Gemdża Ber Marjam – wzniesiony przez cesarza Fasiledesa w 1655 roku i według tradycji miejsce jego spoczynku^[6].

Przypisy

1. Polski egzonim uchwalony na 101. posiedzeniu KSNG
2. UNESCO: Fasil Ghebbi, Gondar Region. [dostęp 2016-01-17]. (ang.).
3. David H. Shinn, Thomas P. Ofcansky: Historical Dictionary of Ethiopia. Scarecrow Press, 2013, s. 193. ISBN 978-0-8108-7457-2. [dostęp 2016-01-16]. (ang.).
4. Gus Casely-Hayford: The Lost Kingdoms of Africa. Random House, 2012, s. 59. ISBN 978-1-4464-8761-7. [dostęp 2016-01-17].
5. Philip Briggs, Brian Blatt: Ethiopia. Bradt Travel Guides, 2009, s. 226. ISBN 978-1-84162-284-2. [dostęp 2016-01-17].
6. Philip Briggs, Brian Blatt: Ethiopia. Bradt Travel Guides, 2009, s. 227. ISBN 978-1-84162-284-2. [dostęp 2016-01-17].

Linki zewnętrzne

• UNESCO: Fasil Ghebbi, Gondar Region (UNESCO/NHK). [w:] Youtube [on-line]. [dostęp 2016-01-17]. (ang.).