Dwór w Łopusznej

Dwór w Łopusznej

Oddział Muzeum Tatrzańskiego im. Tytusa Chałubińskiego
Dwór w Łopusznej (2018)
Państwo	Polska
Miejscowość	Łopuszna
Adres	ul. Gorczańska 2 34-432 Łopuszna
Data założenia	1978
Położenie na mapie gminy wiejskiej Nowy Targ Dwór w Łopusznej
Położenie na mapie Polski Dwór w Łopusznej
Położenie na mapie województwa małopolskiego Dwór w Łopusznej
Położenie na mapie powiatu nowotarskiego Dwór w Łopusznej
49°28′25,6″N 20°07′39,8″E

Dwór w Łopusznej, Dwór Tetmajerów – zabytkowy dwór w Łopusznej koło Nowego Targu, filia Muzeum Tatrzańskiego im. dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem.

Historia

Dwór w Łopusznej zimą (2009)

Dwór w Łopusznej (2014)

Dom Klamerusów (2017)

Stajnia z wozownią (2017)

Budynek „gacek” (2017)

Folwark w Łopusznej istniał od końca XVI wieku, kiedy Walerian Poradowski otrzymał Łopuszną od króla Stefana Batorego^[1]. Dwór został wybudowany pomiędzy 1787 a 1790 przez konfederatę barskiego Romualda Lisickiego^[2][1][3]. Jego córka Ludwika wyszła za mąż za Leona Przerwę-Tetmajera, który – otrzymawszy wieś w posag – od 1824 do śmierci w 1881 był właścicielem Łopusznej^[4]. W 1832, po klęsce powstania listopadowego we dworze ukrywał się Seweryn Goszczyński, który opisał go w Dzienniku podróży do Tatrów (opublikowanym w 1851)^[2][3][4]. Ponadto u Tetmajerów gościli poeci, działacze patriotyczni i rewolucjoniści, m.in.: Stanisław Worcell, Bohdan Zaleski czy przywódcy powstania chochołowskiego Julian Goslar i Jan Kanty Andrusikiewicz^[4]. Po śmierci Leona (1881) i Ludwiki (1889) dwór odziedziczyła ich córka Kamila, żona Kazimierza Lgockiego. W 1892 przeprowadzili oni remont, który zmienił wygląd dworku. W kolejnych latach dwór dziedziczyli synowie Lgockich – Aleksander, a następnie Stanisław. Majątek pozostał w rękach tej rodziny przez okres dwudziestolecia międzywojennego, dopiero po II wojnie światowej, w 1949, został znacjonalizowany^[1][3].

Dwór od 1978 jest oddziałem Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem^[2], od 2018 stanowi własność muzeum^[5].

Położenie

Dwór znajduje się w Łopusznej, przy ul. Gorczańskiej 2^[3].

Obok dworku, po drugiej stronie potoku Czerwonka znajduje się XV-wieczny drewniany kościół^[1][5][6].

Opis

Dom drewniany w stylu rodzimym wszystkich naszych dworów szlacheckich, obszerny, porządnie i mocno postawiony, przyozdobiony gankiem, jak wszystkie nasze ganki, a na ganku poboczne ławki do siedzenia, jak to wszędzie widzimy [...]. Przed domem dziedziniec przestronny, mający po lewej ręce domu drugi domek mniejszy, czyli oficynkę, gdzie kuchnia i mieszkanie służących, z prawej osłoniony budowlami gospodarskim

Seweryn Goszczyński, Dziennik podróży do Tatrów^[2]

Jest to przykład typowego wiejskiego polskiego dworu szlacheckiego. Cały teren otoczony jest drewnianym ogrodzeniem. Dwór jest drewniany, parterowy, na planie prostokąta przykryty dachem łamanym (pokryty gontem)^[1]. Obok znajduje się mały budynek mieszkalny, zwany gackiem, w którym mieszkał Bohdan Zaleski^[3] – pierwotnie była tu kuchnia i mieszkania służby. Ponadto w zespole dworskim znajdują się stajnia z wozownią, spichlerz, obory^[1] oraz piwnice domku-lamusa, w którym mieszkał Seweryn Goszczyński^[2].

Oprócz zabudowań dworskich w skład muzeum wchodzi Dom Klamerusów, drewniana chałupa z 1887^[1][3].

Przypisy

1. Zespół dworski. zabytek.pl. [dostęp 2021-10-14].
2. Dwór w Łopusznej. muzeumtatrzanskie.pl. [dostęp 2021-10-13].
3. Dwór w Łopusznej. muzeumtatrzanskie.pl. [dostęp 2021-10-13].
4. Tetmajer Leon Przerwa. z-ne.pl. [dostęp 2021-10-14].
5. Muzeum Tatrzańskie odkupiło dwór w Łopusznej. dzieje.pl. [dostęp 2021-10-14].
6. Ujście do Dunajca. Mapy Google. [dostęp 2021-08-09].