Dwór w Jemielnie – zabytkowy dwór w Jemielnie.
Jest najstarszym zachowanym dworem na Ziemi Człuchowskiej. Jako jeden z nielicznych na Pomorzu pozostawał w rękach polskich właścicieli od czasu powstania, aż do połowy XIX wieku.
Historia
Pierwsza wzmianka o założeniu dworskim w Gemłach (dawna nazwa wsi) pochodzi z 1626. Dwór wzniesiony był w konstrukcji drewnianej lub szkieletowej. Miał trzy szczyty. Obok dworu istniała kaplica.
Nowy, murowany dwór wzniósł podkomorzy malborski Piotr Tuchołka, wnuk Jana Piotra Tuchołki. Prace rozpoczęto w 1744, a zakończono w 1745. Wzniesiono też nową kaplicę. W 1764 dwór kupił Michał Skórzewski, po którym dziedziczyli go kolejno Drogosław Skórzewski i Ignacy Zachariasz Skórzewski. W 1827 majątek został zajęty z powodu zadłużenia i wystawiony na licytację. W 1834 kupił go Karol Lebracht von Joeden. Kolejnymi właścicielami byli von Schmidt i Gerloch. W latach 1956–1991 dwór użytkował PGR Przechlewo. Obecnie znajduje się w rękach prywatnych i nie jest udostępniony do zwiedzania.
Architektura
Dwór wzniesiono na wysokim brzegu Brdy. Od zachodu półkoliście otacza go park opadający tarasowo ku rzece. W parku zachował się starodrzew i aleje. Za parkiem, nad brzegiem Brdy, w pobliżu mostu znajduje się wysoki barokowy cokół z drewnianą rzeźbą św. Jana Nepomucena.
Dwór zbudowano na planie prostokąta. Parter osadzony jest na wysokim cokole. W części środkowej dwór jest piętrowy. Główny korpus przykrywa dach czterospadowy, a część środkową dach dwuspadowy. Elewacje frontowa i tylna są siedmioosiowe. Dwór otrzymał późnobarokową dekorację rzeźbiarską nadproży okiennych, półkolistego portalu i tympanonu, na którym umieszczono herb Korzbok oraz litery P i T – inicjały Piotra Tuchołki. Pierwotnie był budowlą dwutraktową z szeroką sienią frontową i izbą jadalną, przylegającą do niej z lewej strony. W wyniku przebudów w XIX i XX wieku układ wnętrza został zmieniony.
Przypisy
Bibliografia
- Konstanty Kościński. Parafia kaszubska Konarzyny. Obrazek historyczny. „Roczniki Towarzystwa Naukowego w Toruniu”. 13, s. 143, 1906. Toruń: Towarzystwo Naukowe w Toruniu.
- FranciszekF. Mamuszka FranciszekF., RyszardR. Massalski RyszardR., JerzyJ. Stankiewicz JerzyJ., Wykaz zabytków powiatu człuchowskiego, [w:] KazimierzK. Śląski (red.), Z dziejów Ziemi Człuchowskiej, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1967, s. 201 .
- DanutaD. Ptaszyńska DanutaD., Zabytki powiatu człuchowskiego, [w:] KazimierzK. Śląski (red.), Z dziejów Ziemi Człuchowskiej, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1967, s. 188 .
- EugeniuszE. Wiązowski EugeniuszE., Dwór w Jemielnie, „Głos Pomorza” (43), Koszalińskie Wydawnictwo Prasowe RSW „Prasa-Książka-Ruch”, 22 lutego 1993, s. 6 .
