Dwór w Gładczynie

Dwór w Gładczynie
Zabytek: nr rej. 348-A
Ilustracja
Dwór od frontu
Państwo

 Polska

Miejscowość

Gładczyn

Typ budynku

dwór

Styl architektoniczny

neoklasycystyczny

Architekt

Bronisław Massalski

Kondygnacje

2

Rozpoczęcie budowy

1897

Ukończenie budowy

1900

Pierwszy właściciel

Wiktor Aleksander Modzelewski

Kolejni właściciele

rodzina Modzelewskich

Położenie na mapie gminy Zatory
Mapa konturowa gminy Zatory, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Dwór w Gładczynie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Dwór w Gładczynie”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Dwór w Gładczynie”
Położenie na mapie powiatu pułtuskiego
Mapa konturowa powiatu pułtuskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Dwór w Gładczynie”
Ziemia52°40′04,77″N 21°10′19,67″E/52,667992 21,172131

Dwór w Gładczynieneoklasycystyczny dwór z przełomu XIX i XX w. położony we wsi Gładczyn.

Historia

W 1845 Gładczyn kupił na licytacji Piotr Łukasz Modzelewski, emerytowany rewizor gubernialny. W 1897 na zlecenie Wiktora Aleksandra Modzelewskiego rozpoczęto budowę dworu według projektu architekta Bronisława Massalskiego i na podstawie wskazówek Julii z Rakowskich Modzelewskiej[1][2]. Dwór powstał na miejscu poprzedniego drewnianego. Budowę zakończono w 1900. Dwór otoczono parkiem krajobrazowym projektu Stefana Celichowskiego[3].

W czasie I wojny światowej w dworze stacjonowała armia niemiecka[4].

W okresie międzywojennym majątek liczył 670 ha[4].

W rękach rodziny Modzelewskich Gładczyn pozostawał do 1939. Ostatnią właścicielką była Wanda Modzelewska, która samodzielnie zarządzała majątkiem w latach 1934–1939, po śmierci męża Mariana. W czasie kampanii wrześniowej budynek służył jako szpital oraz kwatera wojska niemieckiego. Modzelewska do lata 1940 zajmowała część pomieszczeń, potem została zmuszona do opuszczenia dworu[4].

Po 1945 majątek znacjonalizowano. Działalność rozpoczęło Państwowe Gospodarstwo Rolne Gładczyn[5]. W bezpośrednim sąsiedztwie dworu wybudowano bloki mieszkalne dla pracowników PGR. Zabudowania gospodarcze znacznie powiększono o magazyny i chlewnie stojące wzdłuż zabytkowego parku, dewastując całkowicie krajobraz kulturowy założenia. Dwór przeszedł remont w latach 80. XX wieku[3].

Dwór jest zaniedbany i zdewastowany[1][6]. Część magazynów byłego PGR jest wykorzystywana do celów rolniczych, w części natomiast wygospodarowano boisko do paintballa i tor do jazdy samochodem. Zachowała się część parku krajobrazowego, aleje i stawy.

Całość jest wpisana do rejestru zabytków (A-348 z 24 listopada 1978)[7].

W 2021 dwór wystawiono na sprzedaż[8].

Opis

Dwór został wymurowany z cegły i otynkowany, malowany na biało. Jest budynkiem parterowym wzniesionym na planie prostokąta. Mieszkalne poddasze nakryto dwuspadowym dachem[1]. Korpus główny z kolumnowym trzyosiowym gankiem jest zwrócony w stronę północną, w stronę parku i stawów. Elewacja frontowa jest dziewięcioosiowa. Ganek na piętrze przechodzi w wystawkę zwieńczoną trójkątnym szczytem. Ganek stanowi podstawę dla otwartego tarasu na piętrze z tralkową balustradą. Do południowo-wschodniego narożnika przylega skrzydło gospodarcze, za którym położony był folwark. Na elewacji bocznej umieszczono pięcioboczną sień prowadzącą do kancelarii folwarcznej. Dwór jest podpiwniczony. Zdobienia ograniczają się do profilowanych opasek okiennych i gzymsów[1][3].

Dwór jest eklektyczny, nawiązuje do akademickiego klasycyzmu, a w elewacji ogrodowej i zachodniej do romantyzmu[2].

Przypisy

  1. a b c d Gładczyn [online], Polskie Zabytki [dostęp 2023-10-07].
  2. a b Gładczyn: Dwór mur.[owany] [online].
  3. a b c Małgorzata Omilanowska, Jakub Sito (red.), Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 10, z. 20: Pułtusk i okolice, Warszawa: Wyd. Artystyczne i Filmowe, 1999, s. 6, ISBN 978-83-85938-38-5 [dostęp 2023-10-07].
  4. a b c Wanda Modzelewska, Materiały o kulturze i sztuce ludowej Polski, Elżbieta Miecznikowska (red.), Etnografia Ocalona, Toruń: Muzeum Etnograficzne im. Marii Znamierowskiej-Prüfferowej w Toruniu, 2022, s. 8–9, ISBN 978-83-61891-14-7 [dostęp 2023-10-07].
  5. Dz.U. z 1990 r. nr 51, poz. 301.
  6. Mazowieckie włóczęgi – dwór w Gładczynie – Malutka Podróże [online], 27 sierpnia 2020 [dostęp 2023-10-07] (pol.).
  7. Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Warszawie - Delegatura w Ciechanowie, WYKAZ ZABYTKÓW NIERUCHOMYCH I ZABYTKÓW ARCHEOLOGICZNYCH WPISANYCH DO REJESTRU ZABYTKÓW (stan na dzień: 4 stycznia 2023 r.) [online].
  8. Zabytkowy dworek w Gładczynie wystawiony na sprzedaż [online], pultusk24.pl, 4 lutego 2021 [dostęp 2023-10-07] (pol.).

Linki zewnętrzne

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!