Dom firmy „Krusche-Ender” w Łodzi

Dom firmy „Krusche-Ender”

nr rej. A/349 z 14 lutego 1994 roku[1]
widok współczesny
Państwo	Polska
Miejscowość	Łódź
Adres	ul. Piotrkowska 143
Typ budynku	biuro sprzedaży, obecnie -sklepy, biura, mieszkania
Styl architektoniczny	Neogotyk
Architekt	Dawid Lande
Rozpoczęcie budowy	1898
Ukończenie budowy	1899
Ważniejsze przebudowy	1923–1924
Pierwszy właściciel	Bogumił i Beniamin Krusche oraz Karol Ender
Położenie na mapie Łodzi Dom firmy „Krusche-Ender”
Położenie na mapie Polski Dom firmy „Krusche-Ender”
Położenie na mapie województwa łódzkiego Dom firmy „Krusche-Ender”
51°45′39,51″N 19°27′28,74″E

Dom firmy „Krusche-Ender” – kamienica znajdująca się przy ul. Piotrkowskiej 143 w Łodzi.

Historia

Kamienica została wzniesiona według projektu architekta Dawida Landego w latach 1898–1899, pierwotnie jako dwupiętrowy budynek^[2]. Powstał jako główne biuro sprzedaży dla jednej z największych pabianickich firm „Krusche & Ender”^[3].

Architektura

Fasada jest eklektyczna z elementami renesansowymi, neogotyckimi i manierystycznymi. Na czwartej osi drugiej, trzeciej i czwartej kondygnacji ma wykusz oraz wysoki szczyt nad pierwszą i drugą osią^[4]. Początkowo kamienica była dwupiętrowa i miała jako element dekoracyjny polichromię ścienną, która była określana w łódzkiej prasie jako modernistyczna. W latach 1923–1924 została podwyższona o dwa piętra, prawdopodobnie również według projektu Dawida Landego. Podczas przebudowy zamalowano polichromię, którą odsłonięto w roku 1996 podczas renowacji budynku^[2]. Charakterystyczne są wysokie kondygnacje z zagospodarowanym poddaszem. Brama wjazdowa usytuowana jest w północnej skrajnej osi z wykuszem zwieńczonym iglicowym hełmem po prawej stronie.

Zobacz też

• Zabytki Pabianic zabudowania fabryczne, biuro zakładów bawełnianych „Krusche-Ender” oraz dawny pałac rodziny Enderów
• Niemcy w Pabianicach opis działalności „Krusche & Ender”

Przypisy

1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo łódzkie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 43 [dostęp 2011-08-22] .
2. Sławomir Krajewski, Jacek Kusiński: Spacer pierwszy. Ulica Piotrkowska. Łódź: Wydawnictwo Jacek Kusiński, 2008. ISBN 978-83-927666-4-3. Brak numerów stron w książce
3. Leszek Skrzydło: Rody fabrykanckie. Łódź: Oficyna Bibliofilów, 1999, s. 91. ISBN 83-87522-23-6.
4. AnnaA. Rynkowska AnnaA., Ulica Piotrkowska, wyd. I, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1970, s. 205, ISBN 978-83-939822-4-0 .

Bibliografia

• Regionalna Organizacja Turystyczna województwa Łódzkiego
• R. Adamek, Krusche, Ender, Kindler, królowie bawełny w Pabianicach XIX–XX wiek, katalog wystawy, 1998
• Tekst stałej wystawy znajdującej się w ewangelicko-augsburskim kościele św. Piotra i św. Pawła w Pabianicach: Pabianiczanie pochodzenia niemieckiego w dziejach Pabianic (do 1939)