De Tomaso – włoski producent samochodów sportowych i motocykli z siedzibą w Modenie działający w latach 1959–2004 oraz ponownie od 2019 roku. Należy do chińskiego konsorcjum Ideal Team Ventures.
Historia
De Tomaso Modena
W 1959 we włoskiej Modenie założone zostało przedsiębiorstwo motoryzacyjne De Tomaso Modena. Założycielem był Alejandro de Tomaso z Buenos Aires, potomek włoskich imigrantów, który przeprowadził się do kraju przodków w celu rozpoczęcia kariery jako kierowca Formuły 1[1]. Swoje przedsięwzięcie początkowo zajmowało się przerabianiem samochodów wyścigowych, by w 1964 roku rozpocząć produkcję własnych modeli. Pierwszą konstrukcją włoskiej firmy było De Tomaso Vallelunga z silnikiem Forda o pojemności 1,5 dm³. Jednostka pochodziła z modelu Cortina, a układ napędowy zapożyczono z Volkswagena Beetle[1]. Samochód ten powstał w niskim wolumenie, a jeszcze w tej samej dekadzie w 1967 roku włoska firma przedstawiła kolejny model w postaci supersamochodu Mangusta. Zaprojektowany przez firmę Ghia samochód również wyposażony został w jednostkę napędową Forda[2].
Początek lat 70. De Tomaso przedstawiło kolejne dwie konstrukcje, tym razem zachowujące bardziej luksusowy charakter w postaci 4-drzwiowej limuzyny Deauville i coupe Longchamp[3]. W drugiej połowie lat 70. De Tomaso przejęło dwie włoskie firmy motocyklowe Benelli i Moto Guzzi, a także firmy samochodowe Innocenti i Maserati[1]. Stan ten trwał nieco ponad 15 lat, kiedy to w 1993 roku Alejandro de Tomaso zdecydował się wyprzedać wszystkie podległe podmioty głównie koncernowi Fiat[1]. W międzyczasie, najważniejszą, najlepiej rozpoznawalną i nadjłużej produkowaną konstrukcją De Tomaso pozostał obecny na rynku przez 20 lat model Pantera, która doczekała się najwięcej zróżnicowanych wariantów i wersji specjalnych[4].
Schyłek działalności
Pomimo wyprzedaży należących do De Tomaso firm, początek lat 90. przyniósł pogorszenie się sytuacji finansowej włoskiego przedsiębiorstwa. W 1993 roku udało się wdrożyć do produkcji nowy, niewielki samochód sportowy Guarà, którego produkcja przez kolejną dekadę była jednak niskonakładowa i ograniczyła się do 50 pojazdów[1]. W międzyczasie, w 1996 roku podczas Geneva Motor Show przedstawiono jeszcze jeden model w postaci sportowo-luksusowego kabrioletaDe Tomaso Biguà[5]. Włoska firma nie posiadała jednak wystarczjącej płynności finansowej na wdrożenie Biguy do produkcji, przez co nawiązała współpracę z amerykańskim przedsiębiorstwem Qvale. Ostatecznie, samochód trafił do sprzedaży pod inną nazwą Qvale Mangusta i nie był markowany jako produkt De Tomaso[6].
Schyłek istnienia De Tomaso w dotychczasowej formie przypadł na początek XXI wieku. Po udarze mózgu w 2000 Alejandro de Tomaso przekazał władze nad firmą swojemu partnerowi biznesowemu, umierając 3 lata później w wieku 75 lat. Śmierć założyciela zbiegła się z końcem istnienia De Tomaso - firma w 2004 roku ogłosiła bankructwo i została zlikwidowana[7]. Dotychczasowa siedziba firmy w Modenie została opuszczona i popadła w ruinę. W 2017 roku włoskie media udokumentowały niedokończone prototypy i niekompletne egzemplarze pokryte pyłem, które nienaruszone pozostały przez kolejne lata w porzuconych halach dawnej włoskiej firmy[8]. W 2020 cały kompleks został rozebrany[9].
Próba reaktywacji
5 lat po bankructwie De Tomaso włoski przedsiębiorca Gian Mario Rossignolo zakupił prawa do znaku towarowego oraz stosowania dawnej włoskiej marki, wyrażając intencję przywrócenia działalności tego producenta samochodów[7]. W 2011 roku podczas targów samochodowych Geneva Motor Show reaktywowana firma zaprezentowała bliski produkcyjnej formie prototyp luksusowego crossovera łączącego cechy SUV-a i limuzyny pod nazwą De Tomaso Deauville Concept[10]. Nawiązujący nazwą do pierwowzoru z lat 70. XX samochód miał trafić do małoseryjnej produkcji w planowanej liczbie 3000 zbudowanych egzemplarzy rocznie[11], jednak plany te pokżyżowały problemy z prawem u autora przedsięwzięcia. W 2012 roku został on aresztowany za oskarżenia o defraudacje rządowych dotacji, co doprowadziło do upadku inicjatywy wznownienia działalności De Tomaso[7].
Reaktywacja
W 2015 roku konsorcjum Ideal Team Venture podjęło się drugiej, tym razem udanej próby reaktywacji włoskiego De Tomaso. Włoski sąd wydał wówczas zgodę, aby spółka z Hongkongu zakupiła prawa do znaku towarowego i marki za kwotę 1,05 milionów euro[12]. Tuż po sfinalizowaniu transakcji rozpoczął się proces rozwojowy pierwszego współczesnego samochodu marki De Tomaso, czego rezultaty przedstawiono w połowie 2019 roku podczas Goodwood Festival of Speed.
Wtedy to zostało zaprezentowane De Tomaso P72 będące nawiązaniem do klasycznego samochodu wyścigowego De Tomaso P70 z lat 70. XX wieku[13]. W momencie debiutu zapowiedziano, że produkcja supersamochodu ma być limitowana do 72 egzemplarzy, a każdy z nich osiągnie cenę 750 000 Euro. Proces konstrukcyjny trwał przez kolejne 4 lata, ogłaszając plany dostarczenia pierwszych pojazdów do nabywców w połowie 2023 roku[14].
