Daktyle – owoce daktylowca właściwego (Phoenix dactylifera). Są to jednonasienne jagody[1] o zmiennym kształcie, zwykle podługowate, osiągające do 7 cm długości i do 3 cm średnicy, brązowe do czarnych[2].
Etymologia słowa
Wyraz „daktyl” wywodzi się od starogreckiego słowa dáktylos (gr. δάκτυλος dosł. „palec”). W Polsce już w XVII wieku owoc daktylowca określano terminem data z języka niemieckiego (z niem. Datteln)[3].
Palma daktylowa zaczyna wydawać owoce około 4-6 lat od posadzenia, ale dopiero drzewa co najmniej 7-letnie zaczynają przynosić plony komercyjne, które mogą być przeznaczone do sprzedaży i na eksport.
Dojrzałe daktylowce mogą w trakcie jednego zbioru produkować 70-140 kg daktyli. Owoce na drzewie dojrzewają w nierównomiernym tempie, dlatego zbierane są w kilku etapach.
Cztery fazy dojrzewania owoców daktylowca
kimri – owoc niedojrzały, skórka daktyla ma kolor zielony,
khalaal – owoc nabiera żółtej lub czerwonej barwy,
rutab – w tej fazie dojrzewania zaczyna mięknąć wierzchołek owocu,
tamr – skórka brązowieje, a owoc jest już miękki i dojrzały[5].
Po zbiorze daktyle są przewożone do chłodni, myte (w wodzie lub w wodzie z dodatkiem chloru), a potem poddane procesowi suszenia. Owoce daktylowca mogą być suszone metodą tradycyjną na słońcu lub przemysłowo w specjalnych suszarkach. Niektórzy producenci dodatkowo konserwują daktyle dwutlenkiem siarki[potrzebny przypis].
Odmiany daktyli
Na świecie uprawianych jest ponad 1500 odmian daktyli. Ogólnie daktyle dzielimy na:
daktyle świeże, miękkie – cechują się największą zawartością wody i miękkim soczystym miąższem. Do miękkich odmian należą: Medjool, Kimia Mazafati, Barhi, Ajwa, Hayani, Khadrawy.
półtwarde – do tej grup zaliczają się m.in. odmiany Deglet Noor, Sayer, Kabkab, Piarom, Zahedi, Rabby
twarde, np.: Thoory
Rodzaje daktyli. Od lewej: daktyle Ameri, Deglet Nour i daktyle irańskie
Owoce o stosunkowo dużych rozmiarach i wydłużonym kształcie. Dojrzałe daktyle mają czerwono-brązową skórkę. Wyróżniają się intensywnym, słodkim smakiem oraz miękkim, mięsistym miąższem.
Barhi
Odmiana o niewielkich owocach i złocistej, bursztynowej skórce. Cechuje się delikatnym, karmelowym smakiem. Barhi to jedyne daktyle sprzedawane w wersji świeżej. Handluje się nimi tylko po zbiorach w sierpniu przez kilka tygodni.
Deglet Nour (lub Deglet Noor)
Słodki, półtwardy daktyl o stosunkowo dużych owocach i ciemnobrązowej skórce. Odmiana doskonała do wypieków.
Halawi (lub Halawy)
Słodki daktyl o niewielkich jasnobrązowych owocach. Cechuje się miodowym smakiem i delikatnym miąższem.
Khadrawy
Średniej wielkości słodki daktyl o podłużnym kształcie i pomarańczowo-brązowej lub jasnobrązowej skórce. Wyróżnia się jędrnym miąższem i intensywną słodyczą.
Medjool
Popularne odmiana o dużych owocach i czerwono-brązowej skórce. Cechuje się bogatym, słodkim smakiem i karmelowym, miękkim miąższem.
Sayer
Odmiana Sayer ma owoce średniej wielkości i ciemnopomarańczową lub brązową skórkę. Ich konsystencja jest słodka i syropowata.
To najczęściej eksportowane daktyle z Iranu.
Thoory
Zwane są również daktylami chlebowymi. Daktyl o średnich lub dużych rozmiarów owocach. Wyróżnia się półsłodkim, orzechowym smakiem.
Zahidi
Słodki półsuchy daktyl o średniej wielkości owocach i gładkiej skórce. Cechuje się złocistożółtym, mięsistym miąższem z dużą zawartością syropu.
Wartości odżywcze
Zawierają ponad 50% cukrów, błonnik, witaminy: A, B1, C, B2, sole mineralne[8]. Cukry występujące w daktylach to cukry proste, czyli bardzo łatwostrawne, dające energię w krótkim czasie po spożyciu. Przy tym wartość energetyczna daktyli jest większa niż w tej samej ilości mięsa wołowego, kurczaka, chleba czy ryżu. Z tego względu polecane są przy dużym wysiłku fizycznym[potrzebny przypis].
Wartości odżywcze w 100g daktyli (odmiana Medjool)[9]
.jpg)
