Cudze słowa – dziesiąta powieść Wita Szostaka, w której siedmioro narratorów próbuje zrekonstruować z fragmentarycznych wspomnień życie Benedykta Rysia. Powieść po raz pierwszy ukazała się w 2020 r. w wydawnictwie Powergraph.
Narratorzy
Każdy z narratorów powieści wypowiada się w niepowtarzalnej stylistyce i prezentuje Benedykta z osobnej, właściwej sobie, perspektywy.
Weronika – ostatnia partnerka Benedykta, wnuczka Pawła.
Magdalena – była partnerka Benedykta, matka jego syna.
Jan – uczeń i zaufany współpracownik Benedykta.
Józef – ojciec Benedykta.
Szymon – przyjaciel Benedykta od czasów studenckich, pierwszy chłopak Magdy, obecnie wykładowca uniwersytecki.
Jakub – przyjaciel Benedykta z czasów dzieciństwa.
Paweł – emerytowany profesor uniwersytecki, dawny promotor Magdy, Szymona i Benedykta, dziadek Weroniki.
Struktura powieści
Powieść jest podzielona na 5 części: Antipasti (I), Primi piatti (II), Secondi di pesce (III), Secondi di carne (IV) i Dolci (V), przypominające swoją strukturą menu włoskiej trattorii.
Akcja powieści rozgrywa się w Krakowie i okolicach. Szczególnie ważne w Cudzych słowach są trzy punkty topograficzne: dom rodzinny, uniwersytet oraz restauracja Benedykta - Isola.
Tytuł powieści odnosi się bezpośrednio[według kogo?] do prac Michaiła Bachtina i jego koncepcji "cudzego słowa", "powieści polifonicznej", "dialogiczności".
Recepcja
Krytyka literacka dostrzegła zbieżność tematyczną Cudzych słów z opublikowaną także w 2020 r. książką filozoficzną Tratwa Odysa. Esej o uchodźcach, wydaną pod prawdziwym nazwiskiem Szostaka[1][2]. Cudze słowa to także pierwsza książka, w której na okładce książki w notce biograficznej pojawia się informacja o jego prawdziwym nazwisku.
W recenzjach i tekstach krytycznych często pojawiały się odniesienia do Biblii, jako że bohaterowie mają imiona jawnie odwołujące się do postaci ze Starego i (przede wszystkim) Nowego Testamentu. Jedną z ciekawszych interpretacji przedstawił Wojciech Orliński, który pokazał, że Cudze słowa jest to powieść o utracie Boga, o pokoleniu JPII, wychowanym w Kościele katolickim, które po latach ten kościół opuściło[3].
Jest to też powieść, w której po raz kolejny (po m.in. Poniewczasie i Tratwie Odysa) pojawia się problematyka "bez-domności"[4] i “uchodzenia” rozumianego nie tyle jako fenomen społeczno-ekonomiczny, ile kulturowy, właściwy, w rozpoznaniu autora, kondycji człowieka ponowoczesnego[5].
W Cudzych słowach po raz kolejny, po m.in. Chochołach czy Wróżeniu z wnętrzności, w prozie Wita Szostaka pojawiają się bohaterowie-sobowtóry[6][7][8], tym razem w postaciach Jakuba i Benedykta.
Nagrody
Powieść zdobyła nagrodę “Kraków Miasto Literatury UNESCO”[9], została także wyróżniona Nagrodą Literacką ArtRage 2021[10] w wyniku głosowania czytelników[11].
Przypisy
- ↑ Dobrosław Kot vel Wit Szostak - "Tratwa Odysa. Esej o uchodźcach" i "Cudze słowa" - oglądaj w TVN24 GO [online], tvn24.pl [dostęp 2022-02-15] (pol.).
- ↑ Stacja: literatura na głos | Wojciech Bonowicz o Wicie Szostaku. 2021-02-23. [dostęp 2022-02-15].
- ↑ Lewicowość Wita Szostaka [online], ekskursje.pl [dostęp 2022-05-08] (pol.).
- ↑ apokryf. nameste.litglog.org. [dostęp 2022-05-08].
- ↑ O filozoficzno-literackiej "twórczości dwuręcznej" [online], journals.pan.pl [dostęp 2022-05-08] (pol.).
- ↑ Wielkie narodowe womitowanie / Literatura / dwutygodnik.com [online], www.dwutygodnik.com [dostęp 2022-02-15] (pol.).
- ↑ JarosławJ. Fazan JarosławJ., Dziennik uchodźcy [online], Miesięcznik Znak, 2 września 2019 [dostęp 2022-02-15] (pol.).
- ↑ AgnieszkaA. Matwiejczuk AgnieszkaA., Światy realne – światy magiczne. Twórczość Wita Szostaka [online], 16 lutego 2022 .
- ↑ Wit Szostak, Cudze słowa (Wydawnictwo Powergraph) : Kraków Miasto Literatury UNESCO [online], miastoliteratury.pl [dostęp 2022-02-15] .
- ↑ Art Rage - My już wiemy, wiedzcie i Wy! Wybraliście, dość [online], facebook.com [dostęp 2024-04-22] (pol.).
- ↑ ArtRage [online], web.archive.org, 11 czerwca 2021 [dostęp 2024-06-11] [zarchiwizowane z adresu 2021-06-11] .
Linki zewnętrzne
