Cirque du Soleil (z fr. Cyrk Słońca) – kanadyjska firma rozrywkowa określająca się jako „niezwykłe połączenie sztuki cyrkowej i ulicznej”. Założona w Baie-Saint-Paul w 1984 przez byłych artystów ulicznych: Guya Laliberté i Gilles’a Ste-Croix[1]. Z powodu globalnego lockdownu i utraty zysków firma ogłosiła w czerwcu 2020 upadłość. W utrzymaniu działalności mają pomóc rząd Kanady i zaangażowanie funduszy inwestycyjnych[2].
Historia
Tuż po utworzeniu w 1980 artyści występowali pod nazwą Les Echassiers, jeżdżąc po Quebecu. Ich początkowe problemy finansowe zniknęły w 1983, gdy otrzymali dotację rządową od Canada Council for the Arts w ramach obchodów 450. rocznicy odkrycia Kanady przez Jacques’a Cartiera[3]. Tournée Le Grand Tour du Cirque du Soleil odniosło sukces w 1984 i po zapewnieniu dotacji na kolejny rok Laliberte zatrudnił Guya Carona z Narodowej Szkoły Cyrkowej, aby stworzyć cyrk z prawdziwego zdarzenia. Teatralność, koncentracja na artystach i brak występów zwierząt pozwalają określić Cirque du Soleil jako cyrk współczesny (nouveau cirque)[4].
Każdy pokaz w Cirque du Soleil stanowi syntezę stylów cyrkowych z całego świata mających własną fabułę i temat. W trakcie przedstawienia muzyka jest wykonywana na żywo i sami artyści (a nie personel techniczny) zmieniają dekoracje. Po sukcesach i porażkach finansowych w późnych latach 80. Franco Dragone wyreżyserował spektakl Nouvelle Experience, który nie tylko uczynił Cirque du Soleil rentownym w 1990, ale też pozwolił na stworzenie nowych przedstawień[5].
Od początku lat 90. Cirque du Soleil rozrastał się bardzo szybko. Powiększył swój repertuar z jednego do dziewiętnastu spektakli wystawianych obecnie w ponad 271 miastach na każdym kontynencie z wyjątkiem Antarktydy. Przy tworzeniu widowisk pracuje około 4000 osób z ponad 40 krajów, a zyski przekraczają 810 milionów dolarów rocznie[6][7].
Liczne stacjonarne spektakle w Las Vegas Strip przyciągają co wieczór ponad 9000 osób, co stanowi 5% turystów odwiedzających miasto, a liczba widzów, którzy wzięli udział w widowisku Cirque du Soleil na całym świecie przekroczyła 90 milionów[7]. W 2000 Laliberte wykupił firmę Gauthier i, posiadając 95% udziałów, kontynuował rozwój marki[8]. W 2008 podzielił 20% swoich akcji po równo między dwie grupy inwestycyjne: Istithmar World i Nakheel z Dubaju, aby zdobyć środki na dalszą realizację celów firmy. We współpracy z tymi dwiema grupami Cirque du Soleil zamierzał stworzyć w Zjednoczonych Emiratach Arabskich stałe przedstawienie w reżyserii Guya Carona (Dralion) i Michaela Curry’ego[9]. Jednakże finansowe problemy Dubaju w 2010, spowodowane recesją z 2008, zmusiły Laliberte do tymczasowego odłożenia projektu w czasie[10] i skłoniły do poszukiwania innych partnerów finansowych mogących zapewnić środki do realizacji przyszłych planów cyrku, nawet za cenę sprzedaży kolejnych 10% udziałów[10]. Obecnie trwają prace nad kilkoma spektaklami w różnych częściach świata, linią ubrań dla kobiet, oraz pertraktacje z telewizją. Rozważane jest także wejście na takie rynki jak gabinety spa, restauracje i kluby nocne[11]. Cirque du Soleil organizuje także każdego roku kilka prywatnych firmowych wydarzeń (dotychczasowi klienci to m.in. rodzina królewska z Dubaju i Super Bowl 2007)[12].
Pod namiotem (1992 – 2006) W halach sportowych (2007 – 2012)
zakończone
Fascination
1992.05.22
Tournée
W halach sportowych
zakończone
Mystère
1993.12.25
Treasure Island Hotel and Casino Treasure Island, Las Vegas
Stacjonarne
wystawiane
Alegría
1994.04.21
Tournée
Pod namiotem (1994 – 2009) W halach sportowych (2009 – 2013) Pod namiotem (od 2019)
wystawiane
Quidam
1996.04.23
Tournée
Pod namiotem (1996 – 2010) W halach sportowych (od 2010 – 2016)
zakończone
O
1998.10.15
Bellagio (resort and casino)Bellagio, Las Vegas
Stacjonarne
wystawiane
La Nouba
1998.12.23
Downtown Disney (Walt Disney World), Lake Buena Vista, Floryda
Stacjonarne
zakończone
Dralion
1999.04.22
Tournée
Pod namiotem (1999 – 2010) W halach sportowych (2010-2015)
zakończone
Varekai
2002.04.22
Tournée
Pod namiotem (2002 – 2013) W halach sportowych (od 2013-2017)
zakończone
Zumanity
2003.07.31
New York-New York Hotel and Casino, Las Vegas Strip
Stacjonarne
wystawiane
Kà
2005.02.03
MGM Grand Las Vegas, Las Vegas
Stacjonarne
wystawiane
Corteo
2005.04.21
Tournée
Pod namiotem (od 2005 – 2015) W halach sportowych (od 2018)
wystawiane
Delirium
2006.01.26
Tournée
W halach sportowych
zakończone
Love
2006.06.02
The Mirage, Las Vegas
Stacjonarne
wystawiane
Koozå
2007.04.19
Tournée
Pod namiotem (od 2007)
wystawiane
Wintuk
2007.11.01
Madison Square Garden, Nowy Jork
W halach sportowych (sezonowo)
zakończone
Zaia
2008.07.26
The Venetian Macao, Makau
Stacjonarne (2008 – 2012)
zakończone
Zed
2008.08.15
Tokyo Disney Resort, Tokio
Stacjonarne (2008 – 2011)
zakończone
Criss Angel Believe
2008.09.26
Luxor Las Vegas, Las Vegas
Stacjonarne (2008 – 2016)
zakończone
Ovo
2009.04.23
Tournée
Pod namiotem (od 2009 – 2015) W halach sportowych (od 2016)
wystawiane
Banana Shpeel
2009.11.19
Tournée
W halach sportowych (2009 – 2010)
zakończone
Viva Elvis
2009.12.16
Aria Resort and Casino, Las Vegas
Stacjonarne
zakończone
Totem
2010.04.22
Tournée
Pod namiotem (od 2010)
wystawiane
Zarkana
2011.06.29
Aria Resort and Casino, Las Vegas (2009 – 2012)
W halach sportowych (2011 – 2012) Stacjonarne (od 2012 – 2016)
zakończone
Iris
2011.09.25
Dolby Theatre, Los Angeles
Stacjonarne (2011 – 2013)
zakończone
Michael Jackson: The Immortal World Tour
2011.10.02
Tournée
W halach sportowych
zakończone
Amaluna
2012.04.19
Tournée
Pod namiotem (od 2012)
wystawiane
Michael Jackson: One
2013.05.23
Mandalay Bay Resort and Casino, Las Vegas
Stacjonarne
wystawiane
Kurios: Cabinet of Curiosities
2014.04.24
Tournée
Pod namiotem (od 2014)
wystawiane
JOYÁ
2014.11.08
Riviera Maya, Meksyk
Stacjonarne
wystawiane
Toruk – The First Flight
2015.12.12
Tournée
W halach sportowych (od 2015)
wystawiane
Paramour
2016.04.16
Broadway, Stany Zjednoczone / Hamburg, Niemcy
Stacjonarne (2016-2017, w Europie od 2019)
wystawiane
Luzia
2016.04.21
Tournée
Pod namiotem (od 2016)
wystawiane
Séptimo Día – No Descansaré
2017.03.09
Tournée
W halach sportowych (2017 – 2018)
zakończone
Volta
2017.04.20
Tournée
Pod namiotem (od 2017)
wystawiane
Crystal
2017.10.05
Tournée
W halach sportowych (od 2017)
wystawiane
Bazzar
2018.11.14
Tournée
Pod namiotem (od 2018)
wystawiane
X (The Land of Fantasy)
2019.08.10
Hangzhou, Chiny
Stacjonarne (od 2019)
wystawiane
Messi10
2019.10.10
Tournée
Pod namiotem (od 2019)
wystawiane
Występy Cirque du Soleil w Polsce
Cirque du Soleil prezentował w Polsce spektakle:
„Saltimbanco” – Gdańsk (Ergo Arena) od 19 do 22 stycznia 2012[15],
„Alegria” – Gdańsk (Ergo Arena) od 31 lipca do 4 sierpnia 2013[15],
„Dralion” – Wrocław (Hala Stulecia) od 3 do 6 kwietnia 2014[15],
„Koozå” – Warszawa (Błonia Stadionu Narodowego) od 19 września do 19 października 2014[16],
„Quidam” – Kraków (Tauron Arena) od 12 do 14 czerwca 2015 oraz Gdańsk (Ergo Arena) od 18 do 21 czerwca 2015[17],
„Ovo” – Kraków (Tauron Arena) od 13 do 15 kwietnia 2018 oraz Gdańsk/Sopot (Ergo Arena) od 19 do 22 kwietnia 2018[18],
„Toruk – Pierwszy lot” – Kraków (Tauron Arena) od 6 do 10 marca 2019[19].
„Crystal” – Kraków (Tauron Arena) od 23 do 26 stycznia 2020 oraz Gdańsk/Sopot (Ergo Arena) od 30 stycznia do 2 lutego 2020
Filmografia
ROK
TYTUŁ
INFORMACJE DODATKOWE
1986
La Magie Continue
Film upamiętniający produkcję „La Magie Continue” (spektakl)
1989
Le Cirque Réinventé
Film upamiętniający produkcję „Le Cirque Réinventé” (spektakl)
1991
Quel Cirque
Film upamiętniający tworzenie produkcji „Nouvelle Expérience”
1991
Nouvelle Expérience
Film upamiętniający produkcję „Nouvelle Expérience” (spektakl)
1992
Saltimbanco’s Diary
Film upamiętniający tworzenie produkcji „Saltimbanco”
1994
Saltimbanco
Film upamiętniający produkcję „Saltimbanco” (spektakl)
1994
A Baroque Odyssey
Retrospekcja jubileuszu 10-lecia
1994
The Truth of Illusion
Film upamiętniający tworzenie produkcji „Alegria”
1996
Full Circle: The Making of Quidam
Kulisy produkcji „Quidam”
1999
Quidam
Film upamiętniający produkcję „Quidam” (spektakl)
1999
Alegría, the Film
Adaptacja filmowa w reżyserii Franco Dragone, Film został oparty na tournée spektaklu
1999
In the Heart of Dralion
Film ukazujący kulisy spektaklu „Dralion”
2000
Journey of Man
Kompilacja numerów ze spektakli „Quidam” i „Mystere”. Film nagrany w szerokim formacie, prezentowany w kinach IMAX
2000
Inside La Nouba: From Conception to Perception
Film dokumentalny o produkcji „La Nouba”
2000
Dralion
Film upamiętniający produkcję „Dralion” (spektakl)
2001
Alegria
Film upamiętniający produkcję „Alegria” (spektakl)
2002
Varekai
Film upamiętniający produkcję „Varekai” (spektakl)
2002
Cirque du Soleil: Fire Within
13-odcinkowy dokument ukazujący produkcję „Varekai”, ukazany w stacji telewizyjnej Bravo
2003
Whatever 'Stie
Parodia „Varekai” w wykonaniu obsługi technicznej; DVD wydane jedynie artystom spektaklu
2003
La Nouba
Film upamiętniający produkcję „La Nouba” (spektakl)
2004
Midnight Sun
Nagranie koncertu zorganizowanego z okazji 25-lecia Międzynarodowego Festiwalu Jazzu w Montrealu oraz 20-lecia Cirque du Soleil
2004
Solstrom
Seria 13 odcinków, ukazanych w stacji telewizyjnej Bravo, ukazująca różne numery Cirque du Soleil
2005
Kà Extreme
Film dokumentalny, który ukazuje produkcję „Kà” od etapów tworzenia aż do daty premiery
2006
Corteo
Film upamiętniający produkcję „Corteo” (spektakl)
2006
Lovesick
Nakręcony w przeciągu dwóch lat w Las Vegas, podczas tworzenia produkcji „Zumanity”
2007
Flow
Dokument prezentujący produkcję „O” w Las Vegas
2007
The Mystery of Mystère
Film dokumentalny o produkcji „Mystere”
2007
A Thrilling Ride through Koozå
Krótki film dokumentalny nakręcony w okresie tworzenia spektaklu „Koozå”
2007
Kà – Backstage
Film nakręcony dla francusko języcznego kanału telewizyjnego Arte oraz niemieckiego kanału ZDF
2008
Koozå
Film upamiętniający produkcję „Koozå” (spektakl)
2008
Delirium
Ostatni występ Delirium nakręcony w Londynie
2008
All Together Now
Film dokumentalny nakręcony w okresie tworzenia spektaklu „LOVE”
2010
Zed in Tokyo
Film dokumentalny nakręcony w okresie tworzenia spektaklu „ZED”
2010
Flowers in the Desert
Obraz ukazujący wszystkie spektakle w Las Vegas, w tym Viva Elvis
2011
Crossroads in Macao
Film dokumentalny nakręcony w okresie tworzenia spektaklu „Zaia”
2012
Cirque du Soleil: Worlds Away
Film stworzony we współpracy z Jamesem Cameronem i Andrew Adamsonem; zawiera sceny ze spektakli „O”, „Mystere”, „Kà”, „LOVE”, „Zumanity”, „Viva Elvis” i „Criss Angel Believe”
2013
Amaluna
Film upamiętniający produkcję „Amaluna” (spektakl)
Dyskografia
TYTUŁ
DATA WYDANIA
UTWORY NA PŁYCIE
Cirque du Soleil (1987 album)
1 listopada 1987
Ouverture
Personages
Chaise Musicale / Musical Chair
Bicycles
Masha
Les Pingouins / The Penguin Step
Tango
Trapeze
Charivari
Cirque du Soleil (1990 album)
lipiec 1990 oraz 8 listopada 1994
Ouverture
Bulgares
Boule 4
Tango
Trapeze
Cadres
Fil De Fer
Bicyclettes
Boules 1 à 3
Les Chaises
Entracte
Pingouins
Nouvelle Expérience
1990 oraz 23 marca 1993
Fanfare
Méandres
Boléro
Bascule
Fixe
Ballant
Baleines
Havi Vahlia
Suite Chinoise
Éclipse
L’Oiseau
Azimut
Sanza
Grosse Femme
Saltimbanco (1992 album)
9 października 1992
Kumbalawé
Barock
Kazé
Amazonia
Norweg
Urgence
Pokinoï
Saltimbanco
Il Sogno Di Volare
Horéré Ukundé
Rideau
Saltimbanco (rozszerzony album)
19 marca 2002
Kumbalawé
Barock
Kazé
Amazonia
Norweg
Urgence
Pokinoï
Saltimbanco
Il Sogno Di Volare
Horéré Ukundé
Rideau
Adagio (Adagio)
Arlequin (Juggling)
Saltimbanco (2005 reedycja)
17 maja 2005
Kumbalawé
Saltimbanco
Cantus-Mélopée
Norweg
Kazé
Barock
Adagio
Amazonia
Pokinoï
Il Sogno Di Volare
Horéré Ukundé
Rideau
Saltimbanco Live in Amsterdam
grudzień 1997
Płyta 1
Cloche et Présentation
Rideau
Kumbalawé
Adagio
Saltimbanco
Clown
Kazé / Norweg
Rêve
Arlequin
Rave Out
Płyta 2
Tap Dance
Barock
Cantus-Mélopée
Amazonia
Démontage Trapèze
La Mort
Urgence
Il Sogno di Volare
Transfert
Horéré Ukundé
Saltimbanco (2005 reedycja)
17 maja 2005
Kumbalawé
Saltimbanco
Cantus-Mélopée
Norweg
Kazé
Barock
Adagio
Amazonia
Pokinoï
Il Sogno Di Volare
Horéré Ukundé
Rideau
Alegría (1994 album)
27 września 1994 oraz czerwiec 2009
Alegría
Vai Vedrai
Kalandéro
Querer
Irna
Taruka
Jeux d’Enfants
Mirko
Icare
Ibis
Valsapena
Nocturne
Alegría (rozszerzony album)
11 czerwca 2002
Alegría
Vai Vedrai
Kalandéro
Querer
Irna
Taruka
Jeux d’Enfants
Mirko
Icare
Ibis
Valsapena
Nocturne
Cerceaux (Manipulation)
Malioumba (Flying Man)
Alegría Live at Fairfax
grudzień 1998
Płyta 1
Milonga
Ouverture
Mirko
Prelude to Vai Vedrai
Vai Vedrai
Jeux d’Enfants 1
Jeux d’Enfants 2
Fast Track 1
Fast Track 2
Fast Track 3
Fast Track 4
Oiseaux sur la Corde
La Perche 1
La Perche 2
Homme Fort
Hoola Hoops
La Tempête
Le Feu
Płyta 2
Le Bal
The Letter
Prelude to Le Cube
Le Cube
Barres Russes
Bardak 1
Bardak 2
Prelude to Contorsion
Contorsion
Montage du Filet
Prelude to Grands Volants
Grands Volants
Alegría
Mystère (studio album)
8 listopada 1994 oraz 6 września 2005
Égypte
Rumeurs
Birimbau
Kunya Sobé
En Ville
Ulysse
Rondo
Caravena
Kalimando
Mystère: Live in Las Vegas
12 listopada 1996 oraz 16 sierpnia 2005
Ouverture/Ramsani
Misha
Égypte
Rondo/Double Face
Ulysse
Dôme
Kalimando
Kunya Sobé
En Ville/Frisco
Gambade
High Bar
Taïko
Finale
Quidam (studio album)
14 stycznia 1997 oraz 14 czerwca 2005
Atmadja
Incantation
Marelle
Rivage
Zydeko
Let Me Fall
Innocence
Carrousel
Steel Dream
Seisouso
Réveil
Quidam
Quidam (rozszerzony album)
19 lutego 2002
Atmadja
Incantation
Marelle
Rivage
Zydeko
Let Me Fall
Innocence
Carrousel
Steel Dream
Seisouso
Réveil
Quidam
Misère (Banquine)
Enfants d’Acier (Diabolos)
Collection
24 marca 1998
Ouverture
Egypte
Kumbalawe
Suite Chinoise
Querer
Entracte
Pokinoï
Alegría
Kalimando
Grosse Femme
O
24 listopada 1998 oraz 16 sierpnia 2005
Jeux d’Eau
Mer Noire
Tzelma
Africa
Remous
Svecounia
Nostalgie
Simcha
Gamelan
Ephra
Désert
Terre Aride
O
Alegría: The Film Soundtrack
23 marca 1999
Alegría
Frac’s Room/Frac and Train/Frac and Giulietta
Love Leaves Someone Behind
Opera/Fleur’s Trailer
Mirko/Vai Vedrai
Love Leaves Someone Behind/Chase/Factory
Herv
Child in His Eyes
Wedding
Irna
Herv/Giulietta and Fleur
Filet/Make-Up/Let Love Live [Instrumental]
Mountain of Clothes
Let Love Live [Instrumental]
Let Love Live
La Nouba
29 czerwca 1999 oraz 16 sierpnia 2005
Once Upon A Time
A Tale
Porte
La Nouba
Distorted
Liama
Queens
À La Lune
Rêve Rouge
Urban
Propel
Jardin Chinois
Dralion
9 listopada 1999 oraz 12 lipca 2005
Stella Errans
Ombra
Spiritual Spiral
Miracula Aeternitatis
Bamboo
Ballare
Ravendhi
Ninkou Latora
Aborigenes Jam
Hinko
Kamande
Journey of Man
2 maja 2000
Journey Of Man (vocals by Roxane Potvin)
Overture
Taiko
Birth
The Forest
In The Beginning
Youth
Flying
Réveil
Banquine
Journey Of Man (Instrumental)
Trip Hop
Varekai (2003)
7 stycznia 2003
Rain One
Le Rêveur
Vocea
Moon Licht
Patzivota
El Péndulo
Gitans
Kèro Hiréyo
Lubia Dobarstan
Emballa
Oscillum
Funambul
Resolution
Varekai (2004 reedycja)
27 lipca 2004
Aureus
Rain One
Le Rêveur
Vocea
Moon Licht
Rubeus
Patzivota
El Péndulo
Gitans
Kèro Hiréyo
Infinitus
Lubia Dobarstan
Emballa
Oscillum
Funambul
Resolution
Varekai: Exclusive Premium Edition
2003
Płyta 1
Aureus
Rain One
Le Rêveur
Vocea
Moon Licht
Rubeus
Patzivota
El Péndulo
Gitans
Kèro Hiréyo
Infinitus
Lubia Dobarstan
Emballa
Oscillum
Funambul
Resolution
Bonus CD
Célébration de l’Errance (Ouverture)
Trasparenza (Acrobatic Pas de Deux)
Euphoria (Icarian Games)
Sun Drum Fun (Body Skating)
Mutationis (Handbalancing on Canes)
Movimento (Georgian Dance)
El Péndulo – Fenomenon „Northern Comfort Mix”
Emballa – Llorca Remix
Wypadki
W 2009 Oleksandr Zhurov, akrobata Cirque du Soleil, zmarł po tym, jak spadł z trampoliny podczas treningu w jednym z obiektów firmy w Montrealu[20].
29 czerwca 2013 Sarah Guyard-Guillot, akrobatka pochodząca z Francji, zmarła po upadku z 15 metrów podczas przedstawienia Kà w MGM Grand w Las Vegas. Był to pierwszy wypadek w historii Cirque du Soleil, który zdarzył się podczas przedstawienia[21].
17 marca 2018 cyrkowiec Yann Arnaud, zmarł na skutek upadku na scenę podczas występu Cirque du Soleil na Florydzie[22].
Przypisy
↑Brigitte Bélanger: Cirque du Soleil. Foreign Affairs and International Trade Canada, 1999-04-14. [dostęp 2013-06-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-20)].