Pierwszym cesarstwem w Europie stał się starożytny Rzym w wyniku reform i umocnienia swojej władzy przez Oktawiana Augusta. Cesarstwo to, podzielone na zachodnie i wschodnie, przetrwało w zmiennym charakterze do 1453 roku. Cesarstwo rzymskie stało się ideą, do której odwoływali się chcący umocnić i poszerzyć swoją władzę papieże, władcy niemieccy, rosyjscy czy osmańscy; stało się ono przez to synonimem imperium. Do idei tej pośrednio powrócił Napoleon Bonaparte.
Termin cesarstwo przez wzgląd na cesarstwo rzymskie odnosił się więc tradycyjnie w europejskiej historiografii do państw z rozległym terytorium, w którego skład wchodzić mogły królestwa lub inne terytoria zależne.
Obecnie jedynym na świecie państwem będącym cesarstwem jest Japonia[2].
