Cerkiew Narodzenia Świętej Anny w Orelcu

Cerkiew Narodzenia Świętej Anny

nr rej. A-793 z dnia 29.04.1975[1]
nieczynna kultowo
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Miejscowość	Orelec
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki (od 1967)
Parafia	Najświętszego Serca Pana Jezusa w Bóbrce
Wezwanie	św. Józefa (obecnie); Narodzenia św. Anny (poprzednio)
Historia Data zakończenia budowy 1759 Poprzednie wyznanie Kościół Greckokatolicki w Polsce do 1947
Dane świątyni Świątynia • materiał bud. • drewno
Położenie na mapie gminy Olszanica Orelec, cerkiew drewniana
Położenie na mapie Polski Orelec, cerkiew drewniana
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Orelec, cerkiew drewniana
Położenie na mapie powiatu leskiego Orelec, cerkiew drewniana
49°26′33,3″N 22°26′50,7″E

Cerkiew Narodzenia Świętej Anny w Orelcu – drewniana filialna cerkiew greckokatolicka, zbudowana w 1759 we wsi Orelec.

W 1967 cerkiew przejęta przez Kościół rzymskokatolicki. Pełniła funkcję kościoła filialnego pw. św. Józefa, początkowo parafii w Uhercach, potem latach 1975–2009 w Bóbrce.

Historia

Cerkiew wzniesiona w 1759 (według innej wersji w 1757^[2]). Według tradycji, z materiałów pozyskanych z rozbiórki cerkwi w pobliskich Uhercach. Wyremontowana w 1933. Wtedy też najprawdopodobniej dobudowany został przedsionek. Po 1947 nieużytkowana kultowo, służyła jako magazyn szyszek dla leśnictwa. W 1967 przejęta przez kościół rzymskokatolicki. Podczas remontu w 1985 (lub w 1981^[2]) usunięto daszek sobotowy^[3] (wzgl. fartuchowy^[2]). Po wybudowaniu nowego kościoła w 2009 nieużytkowana^[4].

Architektura i wyposażenie

Budowla konstrukcji zrębowej, dwudzielna, orientowana. Nawa prostokątna, do trójbocznie zamkniętego prezbiterium przylega od północy zakrystia. Do nawy dobudowany w późniejszym okresie przedsionek. Dach dwukalenicowy, zwieńczony cebulastą wieżyczką. W oknach zakrystii kute kraty z XIX w.^[3]

Wewnątrz stropy płaskie ze skromną polichromią ornamentalno-kwiatową^[5]. Oryginalne wyposażenie nie zachowało się. Figury aniołów z ołtarza z XVIII w. oraz płaskorzeźba przedstawiająca Boga Ojca, a także figura św. Jana Nepomucena z XIX w. znajdują się w Muzeum w Łańcucie, w Dziale Sztuki Cerkiewnej.

• 
  Elewacja południowa
• 
  Widok ogólny
• 
  Dzwonnica

Otoczenie

Na osi cerkwi znajduje się drewniana dzwonnica, konstrukcji słupowej, na planie kwadratu, nakryta dachem namiotowym^[3].

Przypisy

1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2020-12-11] .
2. Stanisław Orłowski. Wieś potrzebuje pomocy. Orelecka przeszłość i teraźniejszość. „Podkarpacie”. Nr 35 (973), s. 8, 31 sierpnia 1989. 
3. Krzysztof Zieliński: Leksykon drewnianej architektury sakralnej województwa podkarpackiego. PRO CARPATHIA, Rzeszów 2015, s. 205. ISBN 978-83-61577-68-3.
4. Kościół rzymsko-katolicki w Orelcu. parafia-bobrka.pl. [dostęp 2020-12-11].
5. Magdalena i Artur Michniewscy, Marta Duda: Cerkwie drewniane Karpat. Polska i Słowacja.. Wydawnictwo Rewasz, Pruszków 2003, s. 197, 198. ISBN 83-89188-08-2.

Bibliografia

• StanisławS. Kryciński StanisławS., Cerkwie w Bieszczadach, Pruszków: Rewasz, 2005, s. 107-108, ISBN 83-89188-39-2, ISBN 83-89188-38-4, OCLC 69495051 .