CENTOS[1], właśc. Centralne Towarzystwo Opieki nad Sierotami, także Centrala Związku Towarzystw Opieki nad Sierotami i Dziećmi Opuszczonymi[2] – polsko-żydowskie stowarzyszenie pomocy dzieciom. Założone w 1924 roku, stało się wiodącą organizacją opieki nad dziećmi żydowskimi w II Rzeczypospolitej[2][3]. Instytucja działała w gettach podczas II wojny światowej[4][5].
Opis
Organizacja powstała w wyniku integracji setek mniejszych instytucji regionalnych, głównie zajmujących się opieką nad żydowskimi sierotami[6]. Była finansowana przez American Jewish Joint Distribution Committee, a także z grantów polskiego rządu i datków od osób prywatnych[2][7]. Jej pierwszym prezesem był Rafał Szereszowski[8]. CENTOS prowadził sierocińce, w których opiekował się tysiącami sierot, szkoły i hospicja. Nadzorował także placówki medyczne[1]. Wydawał również kilka czasopism o tematyce opieki nad dziećmi w kilku językach, m.in. „Przegląd Społeczny”[2][6][8].
Instytucja działała w gettach podczas II wojny światowej[4][5]. Była bardzo aktywna m.in. w getcie warszawskim, a także w innych gettach[2][10]. Poza opieką nad sierotami, kanały kontaktowe CENTOS-u były także używane do przemytu broni i amunicji oraz wymiany informacji między polskim i żydowskim podziemiem[3].
Przypisy
↑ abBarbara Engelking, Jacek Leociak: Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2013, s. 857. ISBN 978-83-63444-27-3.
