Busby Berkeley (ur. 29 listopada 1895 w Los Angeles, zm. 14 marca 1976 w Palm Springs) – amerykański reżyser i choreograf filmów muzycznych, znany ze swoich skomplikowanych układów tanecznych, wymagających zaangażowania wielu tancerek i rekwizytów, których geometryczne figury przypominały zmieniający się obraz kalejdoskopu.
Kariera
Busby Berkeley był synem aktorki teatralnej i filmowej Gertrude Berkeley. Swoje imię otrzymał na cześć Amy Busby, przyjaciółki matki. Na scenie zadebiutował w wieku 5 lat, u boku swojej rodziny. Uczestniczył w walkach I wojny światowej jako podporucznik artylerii. W latach 20. pracował jako choreograf w ponad 20 produkcjach musicalowych na Broadwayu. Już wówczas większą wagę przykładał na tworzeniu form geometrycznych z aktorek, niż na ich zdolnościach wokalnych.
W latach 30. rozpoczął karierę w Hollywood. Pracował początkowo jako choreograf i reżyser scen musicalowych w filmach Samuela Goldwyna z Eddiem Cantorem, gdzie zastosował nowatorski sposób kręcenia aktorek-tancerek z góry, dzięki czemu ich ruchy przypominały zmieniający się obraz kalejdoskopu. Zabieg ten stał się cechą charakterystyczną jego stylu filmowego.
Filmy Berleya były popularne w czasie wielkiego kryzysu, w czasie którego pracował dla wytwórni Warner Bros. Gdy pod koniec dekady monumentalne musicale, w których się specjalizował, wyszły z mody, zaczął reżyserować także filmy z innych gatunków, m.in. dramat kryminalny They Made Me a Criminal z 1939 roku z Johnem Garfieldem w roli głównej. W 1939 roku przeszedł do Metro-Goldwyn-Mayer, wówczas największej wytwórni filmowej na świecie[1][2][3]. Wyreżyserował tam kilka filmów z udziałem Judy Garland, z którą był nieustannie skonfliktowany. W 1943 roku w wyniku nieporozumień z tą aktorką, został zwolniony z reżyserii Zwariowanej dziewczyny. Mimo to, w filmie pozostała nakręcona przez niego sekwencja I Got Rhythm[4]. W tym samym roku zrealizował dla 20th Century Fox film The Gang's All Here. Pod koniec lat 40. wrócił do MGM, gdzie pracował jako choreograf w kilku filmach muzycznych. Ostatnim filmem, w którym był zaangażowany, to Bajeczny cyrk Billy Rose z 1962 roku.
Pod koniec lat 60. jego filmy znowu stały się modne, w wyniku czego jeździł z wykładami po amerykańskich uczelniach. W wieku 75 lat powrócił na Broadway, gdzie kierował wznowieniem musicalu No, No, Nanette.
Życie prywatne
Był sześciokrotnie żonaty[5].
We wrześniu 1935 roku, wracając z bankietu z okazji ukończenia zdjęć do In Caliente, spowodował wypadek drogowy, w wyniku którego śmierć poniosły dwie osoby, pięć innych odniosło ciężkie obrażenia, a sam został ciężko ranny i posiniaczony. Niektórzy świadkowie zeznali, że w jego oddechu czuć było alkohol[6]. Został oskarżony o morderstwo drugiego stopnia (nieumyślne spowodowanie śmierci). Po dwóch procesach, w których ława przysięgłych była niezdolna do wydania werdyktu, w trzecim został uniewinniony z zarzutów.
Zmarł 14 marca 1976 roku w Palm Springs, w wieku 80 lat, z przyczyn naturalnych[7]. Został pochowany w Desert Memorial Park w Cathedral City[8].
Filmografia
Przypisy
- ↑ Thomas W. Bohn, Richard L. Stromgren, Daniel H. Johnson: Light & Shadows: A History of Motion Pictures. Nowy Jork: Alfred Pub. Co., 1978. ISBN 0-88284-057-6. (ang.). Brak numerów stron w książce
- ↑ Douglas Gomery: The Coming of Sound: A History. Nowy Jork: Routledge, 2005. ISBN 0-415-96901-8. (ang.). Brak numerów stron w książce
- ↑ Metro-Goldwyn-Mayer ma 80 lat. filmweb, 2004-05-17. [dostęp 2011-05-20].
- ↑ Hugh Fordin: The World of Entertainment: The Freed Unit at MGM. 1975. (ang.). Brak numerów stron w książce
- ↑ Robert Hanley. Busby Berkeley, the Dance Director, Dies. „The New York Times”, s. 33, 1976-03-15. (ang.).
- ↑ „People”, 1935-09-30. (ang.). brak numeru strony
- ↑ Howard Johns: Palm Springs Confidential: Playground of the Stars. Fort Lee: Barricade Books, 2004. ISBN 1-56980-297-1. (ang.). Brak numerów stron w książce
- ↑ Interments of Interest. Palm Springs Cemetery District. [dostęp 2012-01-01]. (ang.).
Linki zewnętrzne
