W polu czerwonym jednorożec skaczący srebrny. Klejnot: Pół wspiętego jednorożca srebrnego. Labry: Czerwone, podbite srebrem.
Najwcześniejsze wzmianki
Bończa III to nazwa przyporządkowana przez Ostrowskiego wariantowi herbu Bończa z czerwonym polem[1]. Wariant taki (pod nazwą Rinocerus) pojawia się w rękopisie KamynaKlejnotówDługosza[2] z około 1575 roku oraz w Orbis PolonusSzymona Okolskiego (1641)[3]. Jako Bończa 4 herb wymieniany jest przez Herbarz rodzin szlacheckich Królestwa Polskiego (1853)[4].
Identyczny herb używany był przez osiadłą na Kaszubach rodzinę Janta-Połczyńskich. Podając dane genealogiczne do herbarza Teodora Żychlińskiego, przedstawiciele rodziny posłużyli się odpisem dokumentu z 1638 roku, gdzie opisano omawiany tutaj herb. Wprawdzie ów dokument był sfałszowany, tym niemniej informuje on, że Janta-Połczyńscy posługiwali się takim herbem od XVII wieku. Pieczęć z herbem Bończa przyłożył 27 września 1790 Maciej Janta Pułczyński. Bez barw, z nieokreślonym zwierzęciem i innym klejnotem (pióra strusie) herb Janta-Połczyńskich znany jest z pieczęci Józefa Półczyńskiego z 1771 roku[5].
Herbowni
Herb ten podawany jest przez Herbarz rodzin szlacheckich Królestwa Polskiego jako herb rodziny Skarżyńskich[4].
Identycznego herbu używała od XVII wieku kaszubska rodzina Janta-Połczyńskich, która następnie w XIX-XX wieku zarzuciła go na rzecz podstawowej odmiany Bończy. Wcześniej rodzina ta mogła się posługiwać herbami Janta albo Janta II[5].
Tadeusz Gajl wymienia jeszcze nazwiska Herberski, Żelasiński (Żelaziński)[6].
↑ abPrzemysław Pragert: Herbarz szlachty kaszubskiej. T. 4. Gdańsk: Wydawnictwo Oskar Sp, z o.o. w koedycji z BiT Beata Żmuda-Trzebiatowska, 2015, s. 223-230, 365-396. ISBN 978-83-65175-14-4. ISBN 978-83-927383-6-7.
