Bolesław Müller

Bolesław Müller

porucznik piechoty
Data i miejsce urodzenia	28 października 1897 Podwołoczyska
Data i miejsce śmierci	kwiecień 1940 Charków
Przebieg służby
Siły zbrojne	Wojsko Polskie
Jednostki	2 Pułk Strzelców Podhalańskich 39 Pułk Piechoty Strzelców Lwowskich
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa

Bolesław Müller

Otwarcie nowej szkoły w 1936 roku. (B. Müller drugi z prawej strony w ostatnim rzędzie. Chłopiec z przodu to jego syn, za nim żona Zofia z córką Jadwigą)

Bolesław Szymon Müller (ur. 28 października 1897 w Podwołoczyskach, zm. w kwietniu 1940 w Charkowie) – polski nauczyciel, działacz społeczny, porucznik piechoty rezerwy Wojska Polskiego^[1], ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Syn Jana i Anny z Chechłowskich. Był odznaczony Odznaką Pamiątkową Więźniów Ideowych^[2].

W 1920 ukończył I Gimnazjum w Tarnopolu, a później odbył jednoroczną służbę wojskową w batalionie Podchorążych Rezerwy Piechoty nr 7A w Jarocinie. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 września 1932 i 331 lokatą w korpusie oficerów rezerwy piechoty^[3]. W 1934 posiadał przydział w rezerwie do 2 pułku strzelców podhalańskich w Sanoku, w którym wcześniej odbywał ćwiczenia jako dowódca plutonu^[4].

W latach trzydziestych został oddelegowany do pracy w Łukawcu jako nauczyciel. Dzięki jego zaangażowaniu została tu wybudowana cegielnia oraz nowa szkoła^[5], której stał się kierownikiem. Był animatorem życia społecznego w Łukawcu, wiceprezesem Powiatowego Towarzystwa Rolniczego. Z jego inicjatywy powstała pierwsza w powiecie hodowla jedwabników.

W 1939 został zmobilizowany do 39 pułku piechoty w Jarosławiu. Po agresji ZSRR na Polskę dostał się do niewoli sowieckiej, najpierw przebywał w obozie w Równem, a następnie w Starobielsku^[6]. Wiosną 1940 – w wieku 43 lat – został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany w bezimiennej zbiorowej mogile w Piatichatkach^[6], gdzie od 17 czerwca 2000 mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie^[7]. Figuruje na Liście Starobielskiej NKWD pod poz. 2068^[6].

Zostawił w Łukawcu żonę Zofię z trojgiem dzieci, Tadeuszem (1923-1944)^[8][9], Jadwigą i Renatą. Pisał kilkakrotnie do rodziny, ostatnia pocztówka z 6 kwietnia 1940 zawierała wiadomość: „wyjeżdżamy dzisiaj z obozu, dokąd nie wiemy. Nie pisz, a otrzymasz dokładny nowy adres”^{[potrzebny przypis]}. Dotarła do Łukawca i tu została przeadresowana na Kazachstan, bowiem Zofia Müllerowa pełniąca obowiązki nauczycielki w Łukawcu, w nocy z 13 na 14 kwietnia została wraz z trojgiem dzieci wywieziona do Kazachstanu. Tam spędziła 5 lat. Najstarszy syn Tadeusz wstąpił do Armii Andersa i zginął w kampanii włoskiej. Córka Renata Müller zachorowała na tyfus i zmarła. Zofia Müller wróciła w lipcu 1945 z 10-letnią córką Jadwigą.

Zobacz wiadomość w serwisie Wikinews pt. 2007-11-09: Pierwszy dzień uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”

5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień kapitana^[10][11][12]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”^[13][14][15].

Upamiętnienie

Dąb pamięci poświęcony kapitanowi Bolesławowi Müllerowi został posadzony 30 września 2009 przed budynkiem Szkoły Podstawowej im. Bohaterów Września 1939 r. w Zespole Szkół Publicznych w Łukawcu (k. Lubaczowa). Opiekę nad dębem sprawują uczniowie szkoły^[16].

25 września 2018 na 100-lecie odzyskania niepodległości przez Polskę odbyła się uroczystość nadania sztandaru i imienia Bolesława Müllera 25. Drużynie Harcerskiej w Łukawcu^[17].

Ku jego pamięci wmurowano tablicę pamiątkową na cmentarzu komunalnym w Lubaczowie oraz tablicę w Szkole Podstawowej w Łukawcu^[5] o treści „Budowniczemu i Kierownikowi Szkoły Podstawowej w Łukawcu w okresie II Rzeczypospolitej Bolesławowi Müllerowi, więźniowi Starobielska”^[18].

Zobacz też

• jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
• obozy NKWD dla jeńców polskich
• ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Charkowie

Przypisy

1. Katyń 1940 - porucznik piech. rezerwy Bolesław Szymon Müller [online], katyn.ipn.gov.pl [dostęp 2024-09-27]  (pol.).
2. Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-12-06].
3. Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 91.
4. Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 574.
5. Święto Szkoły Podstawowej im. Bohaterów Września 1939 r. w Łukawcu - Aktualności - Strona internetowa Gminy Wielkie Oczy [online], www.wielkieoczy.info.pl [dostęp 2024-11-05]  (pol.).
6. Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 362.
7. Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
8. Loreto. vestigium.pl. [dostęp 2024-12-13]. Cytat: Müller Tadeusz kanonier 7 Pułk Artylerii Konnej 15.06.1923 Bychawka, pow. Lublin 0.08.1944 11-B 8 (pol.). Należy wyszukać przez nazwisko.
9. Detale rekordu. wbh.wp.mil.pl. [dostęp 2024-12-13].
10. Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 103 [dostęp 2024-09-27] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27]  (pol.).
11. Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
12. Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 2024-09-17]  (pol.).
13. Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26]  (pol.).
14. Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 2024-08-28]  (pol.).
15. „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2023-09-15].
16. Dęby pamięci. ko.rzeszow.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-13)]..
17. Strona szkoły. 100-lecie odzyskania niepodległości
18. Strona szkoły, historia.

Bibliografia

• Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
• Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.