Bitwa na przełęczy Mang Yang (znana również jako bitwa pod An Khê) – ostatnia oficjalnie uznawana bitwa I wojny indochińskiej. Była to jedna z najbardziej krwawych porażek Unii Francuskiej wraz z bitwą pod Dien Bien Phu w 1954 i bitwą pod Cao Bằng w 1950.
Prolog
Groupement Mobile No. 100 (Grupa Mobilna 100 lub GM 100) była specjalną jednostką Francuskiego Dalekowschodniego Korpusu Ekspedycyjnego sformowaną jako konwój. W jej skład wchodzili elitarni weterani Batalionu Francuskiego, który uczestniczył w wojnie koreańskiej pod Chipyong-ni, Wonju i Arrowhead ridge. Chcąc uniknąć następnej tragedii, takiej jak oblężenie Dien Bien Phu, szef sztabu rozkazała G.M. 100 opuścić ich osamotnioną pozycję na Płaskowyżu Centralnym.
Zasadzki
24 czerwca 1954 GM 100 otrzymała rozkaz opuszczenia pozycji obronnych pod An Khê i wycofania się do Pleiku ok. 80 km drogą Route Coloniale 19. Na 15 kilometrze drogi kolumna wpadła w zasadzkę oddziałów Việt Minhu należących do 103 pułku i poniosła duże straty. Resztki rozbitej GM 100 zdołały się przebić przez zasadzkę[3]. Pozostałości GM 100, obecnie wraz z GM 42 i 1 Grupą Spadochronową musiały przebyć dalsze 55 km drogi przez wrogi teren i 28 oraz 29 czerwca pod Dak Ayun wpadła w zasadzkę 108 pułku. Ci, którzy przeżyli, dotarli do Pleiku następnego dnia.
W ciągu 5 dni walk GM 100 straciła 85% swoich pojazdów, 100% artylerii, 68% środków łączności i 50% broni. W kompanii dowodzenia z pierwotnego stanu 222 żołnierzy, pozostało tylko 84. Z 43 Kolonialnego oraz 1 i 2 Batalionu Koreańskiego, których stan wynosił po 834 ludzi, pozostało odpowiednio 452, 497 i 345 żołnierzy. 2 Grupa Artylerii Kolonialnej, która po stracie wszystkich dział, walczyła jako piechota, skurczyła się w trakcie walk z 475 do 215 ludzi. Pułkownik Barrou i wielu jego ludzi zostali wzięci do niewoli[4]. Dla porównania 96 pułk Việt Minhu stracił ponad 100 zabitych[3][5].
29 czerwca resztki 1 Batalionu Koreańskiego dostały rozkaz uczestnictwa w Operacji Forget-Me-Not, mającej na celu udrożnienie Route Coloniale 14 między Pleiku i Buôn Ma Thuột, o długości ponad 96 km. 17 lipca kolumna wpadła w zasadzkę na przełęczy Chu Dreh zorganizowaną przez lokalne jednostki 96 pułku Việt Minhu. Gdy następnego dnia niedobitki dotarły do Buôn Ma Thuột, okazało się, że z 452 ludzi zostało tylko 107, z czego 53 było rannych, a dodatkowo stracono dalszych 47 pojazdów.
Skutki
Więcej szczegółów w artykule Konferencja genewska (1954)
Zasadzka i zniszczenie GM 100 okazała się ostatnią bitwą I wojny indochińskiej. Trzy dni później, 20 lipca 1954 r. ogłoszono zawieszenie broni, a 1 sierpnia wszedł w życie rozejm, pieczętując koniec Francuskich Indochin i w następnym okresie wycofanie francuskiej administracji i korpusu ekspedycyjnego, które zakończyło się w 1956 r.
Walczące strony
Siły francuskie
Jednostki G.M. (Groupement Mobile) zostały sformowane jako samodzielne, zmotoryzowane, pułkowe grupy operacyjne wzorowane na pułkowych grupach bojowych US Army z okresu II wojny światowej. Typowa jednostka GM składała się z 3 batalionów piechoty i jednego batalionu artylerii wraz z pojazdami opancerzonymi lub czołgami, pododdziałami inżynierskimi, łączności i medycznymi, w sumie ok. 3000-3500 ludzi[4].
W skład GM 100 wchodziły:
- Pułk Koreański, składający się z 1. i 2. Batalionu Koreańskiego sformowanego z weteranów elitarnego Batalionu Francuskiego - Bataillon de Corée.
- Bataillon de Marche 43 Batalionu Piechoty Kolonialnej
- 2. Grupy 10 Pułku Artylerii Kolonialnej
- 3. szwadronu 5 Grupy Kawalerii Pancernej "Royal Poland"
Siły Việt Minhu
W skład 96 pułku Việt Minhu wchodziły:
- 40 batalion (3 kompanie piechoty)
- 79 batalion (mniejszy) (dwie kompanie piechoty)
- 2 kompanie broni ciężkiej (moździerze, działa bezodrzutowe i miotacze min)
Bitwa w kulturze popularnej
Zagłada GM 100 została przedstawiona w początkowych scenach filmu Byliśmy żołnierzami.
Przypisy
Bibliografia
- Fall, Bernard.,Street Without Joy: The French Debacle in Indochina. Stackpole Military History, 1961, ISBN 0-8117-3236-3
- Summers Jr., Harry G. Historical Atlas of the Vietnam War. 1995 ISBN 0-395-72223-3
- Kirk A. Luedeke, Death on the Highway: The Destruction of Groupement Mobile 100. Armor Magazine, January–February 2001, pp. 22–29.
- Từ Điện Biên Phủ đến Bắc Tây Nguyên. Trung đoàn 96 - trận tiêu diệt binh đoàn cơ động 100 của Pháp. NXB Quân đội Nhân dân, 1995.(From Dien Bien Phu to Northern Central Highland - The 96th Regiment and the battle which destroyed the French Groupement Mobile 100. People's Army Publishing House, 1995).
