Barbara Wałkówna-Zbiróg (ur. 5 stycznia 1933 w Świętochłowicach, zm. 28 stycznia 2018 w Konstancinie-Jeziornie[1]) – polska aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna.
Życiorys
Urodziła się w rodzinie Bronisława[2] Wałka (Wołka), znanego na Śląsku ekonomisty, i Heleny z domu Przybysławskiej. Miała starszą o siedem lat siostrę Halinę, która była dziennikarką[3].
Podczas II wojny światowej przebywała z rodziną w Kazimierzy Wielkiej. Po zakończeniu wojny przenieśli się do Katowic[3].
Po zdaniu matury rozpoczęła studia na wydziale aktorskim PWSA w Krakowie (ukończone w 1954). Równocześnie, przez rok studiowała historię sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim[3]. W teatrze zadebiutowała w 1954 rolą Smugoniowej w spektaklu Uciekła mi przepióreczka w reż. Ireny Byrskiej na deskach Teatru im. Stefana Żeromskiego w Kielcach, w którym występowała do 1956[4]. W latach 1956–1960 grała w Teatrze Śląskim im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach, a następnie w łódzkich teatrach: im. Stefana Jaracza (1960–1970)[5] oraz Nowym (1970–1986). Od 1986 do 1991 była dyrektorem artystycznym Teatru im. Ludwika Solskiego w Tarnowie. W latach 1991–2010 ponownie występowała w Teatrze im. Stefana Jaracza w Łodzi[5][6], a gościnnie w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie[5]. W latach 1957–1987 grała w słuchowiskach Teatru Polskiego Radia[7]. Zagrała ok. 250 ról teatralnych i 40 filmowych[5].
W 1981 ukończyła studia podyplomowe na Uniwersytecie Łódzkim[5]. Przewód kwalifikacyjny I stopnia (doktorat)[8] uzyskała w 1992[5] w katedrze Teorii Teatru Filmu i Literatury Uniwersytetu Łódzkiego. Była wykładowcą na Wydziale Aktorskim Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie oraz profesorem nadzwyczajnym na Wydziale Artystycznym Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi[8].
Była żoną aktora Józefa Zbiroga[9]. Ich córka Justyna Zbiróg jest aktorką.
Po śmierci męża, ostatnie lata życia spędziła w Domu Aktora Weterana w Skolimowie, gdzie zmarła 28 stycznia 2018. Pochowana 8 lutego 2018[10] obok męża na cmentarzu komunalnym Doły w Łodzi (kwatera XI-35-26)[11].
Jest bohaterką filmu dokumentalnego z 1996 – Barbara Wałkówna. Portret rodzinny na 40-lecie[6].
Filmografia
Źródło:[6].
Gościnnie
Źródło:[6].
Spektakle Teatru TV
- Romans (1961)
- Nadzieja (1962)
- Dama pikowa (1964) jako Panna
- Matka (1965)
- Niemcy (1968)
- Wiosenny deszcz (1968)
- Wypluty przez tęczę (1968)
- Zasadzka (1969)
- Chłopi (1970) jako Hanka
- Powrót (1970)
- Jesień (1971)
- Schadzka (1972) jako Barbara
- Dwie twarze ojca (1973) jako Maria
- Stracony syn (1974) jako Anna Czeremuszkina
- Tak tu cicho o zmierzchu (1974) jako Kirkianowa
- Pościg (1977) jako Kielska
- Pustaki (1980) jako Serafina
- Wczesny odlot żurawi (1985) jako Agata
- Zaproszenie na egzekucję (1992) jako Matka
- Baba-dziwo (1994) jako Mariata
- Wassa Żeleznowa (1996) jako Dunia
- Swoja (1998) jako Sałkowa
Źródło:[6][7].
Ordery i odznaczenia
Źródło:[6].
Nagrody
- Nagroda na XXXI OPTMF w Szczecinie za rolę w spektaklu Trzy wysokie kobiety w Teatrze im. Stefana Jaracza w Łodzi (1996)[7]
- Nagroda Ludowego Towarzystwa Naukowo-Kulturalnego na XXXV OPTMF w Szczecinie za rolę Krzyminy w Zdziczeniu obyczajów pośmiertnych Leśmiana w Teatrze im. Stefana Jaracza w Łodzi (2000)[7]
- „Srebrny Pierścień” honorowa nagroda dyrekcji Wydziału Kultury UMŁ dla najlepszego aktora za całokształt pracy artystycznej (2006)[7]
Przypisy
- ↑ Zmarła aktorka Teatru Jaracza w Łodzi. fakt.pl. [dostęp 2018-01-30]. (pol.).
- ↑ a b M.P. z 1999 r. nr 37, poz. 561 „w uznaniu wybitnych zasług dla kultury polskiej, za osiągnięcia w pracy artystycznej”.
- ↑ a b c AnnaA. Gronczewska AnnaA., Zawód diabelski, ale bliski sercu [online], Encyklopedia teatru polskiego [dostęp 2024-12-10] .
- ↑ Nie żyje Barbara Wałkówna-Zbiróg [online], TARNÓW - Polski Biegun Ciepła [dostęp 2024-12-10] (pol.).
- ↑ a b c d e f Barbara Wałkówna-Zbiróg. Teatr im. Stefana Jaracza w Łodzi. [dostęp 2020-02-28].
- ↑ a b c d e f Barbara Wałkówna w bazie filmpolski.pl
- ↑ a b c d e Barbara Wałkówna-Zbiróg, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2024-12-10] .
- ↑ a b Przew. kwal. I Barbara Wałkówna-Zbiróg, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2020-02-28] .
- ↑ Zmarł Józef Zbiróg. tarnowskieinfo.pl, 2009-04-15. [dostęp 2023-09-29]. (pol.).
- ↑ Barbara Wałek–Zbiróg – nekrolog [online] [dostęp 2024-12-10] .
- ↑ Cmentarz Komunalny Doły [online], cmentarzekomunalne.lodz.systkom.pl [dostęp 2024-12-10] .
- ↑ Lista laureatów Medalu Zasłużony Kulturze Gloria Artis [online], Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego [dostęp 2024-12-10] (pol.).
- ↑ Laureaci Medalu Pro Publico Bono im. Sabiny Nowickiej [dostęp 2024-12-10].
Linki zewnętrzne
Identyfikatory zewnętrzne: