Ambasada Francji w Warszawie, Ambasada Republiki Francuskiej (fr.Ambassade de France à Varsovie) – francuska placówka dyplomatyczna w Polsce, mieszcząca się w Warszawie przy ul. Pięknej 1, pomiędzy ulicami Jazdów i Johna Lennona.
Podział organizacyjny
Kancelaria dyplomatyczna (Chancellerie)
Dział konsularny (Section consulaire)
Dział prasowy (Service de presse)
Dział współpracy kulturalnej (Service de coopération et d’action culturelle) - Instytut Francuski w Polsce
Po I wojnie światowej, po nawiązaniu stosunków dyplomatycznych w 1919, rozpoczęło swą pracę poselstwo, mając kilka kolejnych lokalizacji – w willi Wernickiego w Al. Ujazdowskich 31 (1919–1928), od 1924 w randze ambasady[3], oraz w pałacu Lesserów w Al. Ujazdowskich 6a/ul. Pięknej 10 (lata 20. XX w.)[4], w domu Szelechowa w Al. Ujazdowskich 15 róg al. Róż 2 (1928–1936), w latach 1936–1939 w pałacu Branickich, tzw. Czerwonym Pałacu z 1887 (proj. Leandro Marconi) przy ul. Frascati 22[5], zburzony w okresie II wojny światowej, obecnie nie istnieje.
W okresie wojny polsko-bolszewickiej, w sytuacji zagrożenia zajęcia Warszawy, personel poselstwa był ewakuowany okresowo (od początku sierpnia 1920) do Poznania.
Toruniu: w budynku z 1896 (proj. Carl Gustaw Wilhelm Walter)[10] przy ul. Bydgoskiej 34 (1920-1922), w kamienicy z 1888 przy ul. Mostowej 28 (obecnie nr 30) (1922–1939),
Stosunki dyplomatyczne reaktywowano w 1944, najpierw na szczeblu przedstawicieli politycznych, delegatów, a od 1945 ambasadorów. W latach 1945–1971 ambasada mieściła się m.in. przy ul. Poselskiej 21 (1945), ul. Zakopiańskiej 9c (1948–1971). Na początku lat 60. planowano zbudować ambasadę w miejscu spalonego w 1939 pałacu Kronenberga i Teatru Żydowskiego na rogu pl. Małachowskiego z ówczesnym pl. Zwycięstwa, lecz do tego nie doszło i ostatecznie w tym miejscu powstał hotel Sofitel Victoria. Obecny budynek przy ul. Pięknej 1 zbudowano w stylu awangardowego modernizmu z odlewami aluminiowymi na fasadzie pomysłu arch. Jeana Prouvé i ze stalowym dachem wiszącym w powietrzu na linach w latach 1967–1971 (arch. Bernard Zehrfuss, Henry Bernard i Guillaume Gillet)[13]. W ceremonii wmurowania kamienia węgielnego w 1967 wziął udział gen. Charles de Gaulle[14]. W latach 2001–2004 przeprowadzono w budynku ambasady prace renowacyjne (arch. Jean Philippe Pargade i Roman Gal). W tym czasie ambasada miała tymczasową siedzibę przy ul. Puławskiej 17.
Biuro Radcy Handlowego znajdowało się m.in. przy ul. Zwycięzców 16 (1945–1948), ul. Szczuczyńskiej 6 (1951)[15], ul. Dąbrowieckiej 21 (1955[16]–1966), rezydencja ambasadora w willi rodziny Rotsteinów z 1938 (proj. Lucjan Korngold) przy ul. Krynicznej 6 (1945–1948)[17], ul. Miedzeszyńskiej 94 (1948–1966), oraz w pierwszych latach powojennych Biuro Rewindykacji przy ul. Francuskiej 15 oraz Misja Poszukiwawcza przy ul. Krynicznej.
Instytut Francuski tuż po wojnie mieścił się w odbudowanym skrzydle domu w Al. Jerozolimskich 32, po wznowieniu działalności w latach 1967–1968 w al. Wyzwolenia 14, a w latach 70., 80. i 90. (1990)[18] na ul. Świętokrzyskiej 36. Połączony z utworzonym na fali przemian politycznych i społecznych z Francuskim Ośrodkiem Kształcenia i Informacji Kadr (CEFFIC), od 1994 do września 2009 Instytut Francuski miał siedzibę w budynku dawnego Banku Landaua, na ul. Senatorskiej 38. Od 28 września 2009, Instytut znajduje się przy ul. Widok 12[19].
Od 1961 Francja utrzymywała też w Polsce wymieniony powyżej Francuski Ośrodek Dokumentacji Naukowo-Technicznej (Centre de documentation française scientifique), który następnie zmienił nazwę na Ośrodek Francuskiej Dokumentacji Technicznej przy ul. Marszałkowskiej 77–79 (1972–1990) wraz z filiami – w Gdańsku, w Domu Technika NOT przy ul. Rajskiej 6 (1975–)[20] i w Katowicach, w Domu Technika NOT przy ul. Podgórnej 4 ([1968]–1990)[21].
Funkcjonowały/funkcjonują też konsulaty:
w Krakowie (Konsulat Generalny): przy ul. Karmelickiej 9 (1946), ul. Kapucyńskiej 5, w bud. z 1889 przy ul. Krupniczej 5 (lata 50. i 60. XX w.), w Kamienicy pod Opatrznością z XIV w. przy ul. Stolarskiej 15 (1984–)
Szczecinie (1946–1951): początkowo w hotelu Continental przy ul. 3 Maja 1, następnie w willi rodziny armatorskiej Eduarda Gribelsa przy ul. Wielkopolskiej 19[25]
Warszawie: przy ul. Zakopiańskiej 14 (1945–1948), ul. Szczuczyńskiej 6 (1950), ul. Willowej 5 (1964–1966)
Toruniu: przy ul. Mostowej 28 (obecnie nr 30) (1945–1947)
↑Od 1926 według Edward Józef Pałyga: Warszawski korpus dyplomatyczny w okresie międzywojennym, [w:] Warszawa II Rzeczypospolitej 1918-1939, PWN Warszawa 1973.
↑Tadeusz S. Jaroszewski: Księga Pałaców Warszawy, Wydawnictwo Interpress Warszawa 1985, s. 75, ISBN 83-223-2047-7
↑Budynek następnie pełniący funkcje hotelowo-recepcyjne na rzecz KW PZPR.
↑Rocznik Polityczny i Gospodarczy 1980, PWE Warszawa
↑Obecnie mieszczącej klub pracowników naukowych Politechniki Szczecińskiej.
Bibliografia
Karol Romer: Zagraniczny korpus dyplomatyczny w Polsce, [w:] Dziesięciolecie Polski Odrodzonej 1918-1928, IKC, Kraków/Warszawa 1928, s. 249–260
Rocznik służby zagranicznej RP, MSZ, Warszawa 1938.
Tadeusz Kur: Rezydencje dyplomatyczne w krajobrazie Warszawy, Stolica 1961, nr 29/30, s. 6–7.
Edward Józef Pałyga: Warszawski korpus dyplomatyczny w okresie międzywojennym, [w:] Warszawa II Rzeczypospolitej 1918-1939, PWN, Warszawa 1973.
Romuald Gelles: Konsulaty we Wrocławiu wczoraj i dziś, Wydawnictwo TW „Wratislavia”, Wrocław 1996, s. 192, ISBN 83-86221-07-0.
Marek Masnyk, Ryszard Kaczmarek: Konsulaty na pograniczu polsko-niemieckim i polsko-czechosłowackim w latach 1918–1939, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2004, ISBN 83-226-1334-2.
Stosunki dyplomatyczne Polski. Informator. Tom I. Europa 1918-2006, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Archiwum/Wydawnictwo Askon, Warszawa 2007, ISBN 978-83-7452-019-5
PatrykP.PleskotPatrykP., Dyplomata czyli szpieg ? Działalność służb kontrwywiadowczych PRL wobec zachodnich placówek dyplomatycznych w Warszawie (1956-1989), Warszawa: IPN, 2013, s. 656, ISBN 978-83-7629-487-2.
Mariusz Rzeszutko: Konsulaty w Krakowie, Historia i działalność, Petrus, Kraków 2014, s. 174, ISBN 978-83-7720-051-3.