Adam Nowotny-Lachowicki-Czechowicz

Adam Nowotny-Lachowicki-Czechowicz

generał dywizji
Data i miejsce urodzenia	24 grudnia 1865 Krynica
Data i miejsce śmierci	20 listopada 1936 Lwów
Przebieg służby
Lata służby	1886–1923
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie
Odznaczenia

Adam Adolf Nowotny-Lachowicki-Czechowicz^[1] (ur. 24 grudnia 1865 w Krynicy, zm. 20 listopada 1936 we Lwowie) – generał dywizji Wojska Polskiego.

Pożegnanie komendanta Lwowa gen. Nowotnego na dworcu lwowskim w lipcu 1918

Życiorys

Urodził się 24 grudnia 1865 roku w Krynicy, w ówczesnym powiecie nowosądeckim Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie radcy wyższego sądu krajowego (radcy dworu)^[2].

Jego rodzina mieszkała m.in. w Muszynie, Wieliczce i Nowym Targu – liczne przeprowadzki spowodowane były służbowymi przeniesieniami ojca, sędziego z zawodu. Po ukończeniu edukacji (m.in. Wojskowej Akademii Technicznej w Wiedniu) wstępuje do austriackiej armii. Dosłużył się w niej stopnia generała majora w 1915 roku. Pełnił m.in. funkcję Generalnego Inspektora Trenów. Z wykształcenia artylerzysta. Dowodzi m.in. 11 pułkiem haubic we Lwowie. Bierze udział w I wojnie światowej dowodząc XXXIX Brygadą Artylerii na froncie rosyjskim i artylerią 5 Armii na froncie włoskim. W czerwcu 1917 został mianowany komendantem miasta Lwowa^[3]. Po ustąpieniu z tego stanowiska wyjechał z miasta w lipcu 1918^[4].

W listopadzie 1918 przyjęty do WP w randze generała podporucznika. Obejmuje funkcję Polskiego Pełnomocnika Wojskowego w Wiedniu. 3 czerwca 1919 roku został mianowany zastępcą dowódcy Okręgu Generalnego „Lwów” we Lwowie^[5]. 3 marca 1920 roku został mianowany zastępcą dowódcy Okręgu Generalnego „Pomorze”^[6][7]. 1 maja 1920 roku został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 roku w stopniu generała podporucznika, w grupie oficerów byłej armii austriacko-węgierskiej^[8]. 20 maja 1920 roku został zwolniony ze stanowiska i przeniesiony do Stacji Zbornej w Krakowie^[9]. W czasie wojny z bolszewikami pełni też funkcję oficera łącznikowego Naczelnego Dowództwa przy 6 Armii i dowodzi Grupą Operacyjną. Od 10 września 1920 roku do listopada 1921 roku był dowódcą 13 Dywizji Piechoty^[10].

3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu generała dywizji ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku i 4. lokatą w korpusie generałów^[11]. Z dniem 1 sierpnia tego roku został przeniesiony w stan nieczynny na okres jednego roku z prawem do poborów^[12]. Z dniem 31 sierpnia 1923 roku został przeniesiony w stan spoczynku z prawem noszenia munduru^[13]. Mieszkał we Lwowie. Zmarł 20 listopada 1936 roku. Został pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim.

W opinii Józefa Piłsudskiego nieprzydatny do służby w WP z powodu braku rzeczywistych kwalifikacji: człowiek chory, i zdaniem moim niezdatny zupełnie do użycia, chyba na taką czy inna komendę lokalną^[14] .

Rodzina

Był synem Bogumiła Fryderyka Nowotny (1835-1904)^[15] radcy wyższego sądu krajowego i radcy dworu i Zofii Nowotny (1839-1924)^[15] z domu Loegler. Miał czterech braci: Kazimierza Nowotny (1863-1924)^[15] adwokata, Bogumiła Nowotny (1871-1960)^[15] pierwszego dowódcę polskiej marynarki wojennej, Franciszka Juliusza Nowotny (1872-1924)^[15] lekarza otolaryngologa, Juliana Karola Nowotny (1876-1953)^[15] profesora prawa oraz siostrę Adolfinę Piela (1868-1968)^[15]

Był żonaty z Wandą (Adą) Schlauf. W 1920 roku został adoptowany przez baronessę Sabinę Lachowicką-Czechowicz.

Ordery i odznaczenia

• Order Odrodzenia Polski^[16]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[16]
• Krzyż Komandorski Orderu Leopolda (Austria)^[16]
• Krzyż Komandorski Orderu Korony Żelaznej (1915, Austria)^[16][17]
• Krzyż Kawalerski Orderu Franciszka Józefa (Austria)^[16]
• Krzyż Zasługi Wojskowej (Austria)^[16]
• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Albrechta (Saksonia)^[16]

Przypisy

1. Do 1920 roku Adam Nowotny
2. Rydel 2001 ↓, s. 243.
3. Kronika. Nowy komendant m. Lwowa. „Gazeta Lwowska”. Nr 142, s. 4, 24 czerwca 1917. 
4. Ustąpienie komendanta ,m. Lwowa. „Nowości Illustrowane”. Nr 28, s. 9, 20 lipca 1918. 
5. Dz. Rozk. Wojsk. Nr 67 z 17 czerwca 1919 roku, poz. 2135.
6. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 17 kwietnia 1920 roku, s. 265.
7. Rydel 2001 ↓, s. 244, wg autora generał nie objął tego stanowiska.
8. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 18 z 15 maja 1920 roku, s. 352.
9. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 29 maja 1920 roku, s. 390.
10. Rydel 2001 ↓, s. 244.
11. Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 14.
12. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 30 z 2 września 1922 roku, s. 657.
13. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 58 z 6 września 1923 roku, s. 541.
14. Cieplewicz 1966 ↓.
15. BogumiłB. Nowotny BogumiłB. i inni, Wspomnienia, Gdańsk: Oficyna Wydawnicza Finna, 2006, Wstęp, ISBN 978-83-89929-97-6, ISBN 83-89929-97-X .
16. Jerzy Giza: Generałowie z Sądecczyzny rodem. nsi.pl. [dostęp 2017-09-21].
17. Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie. Wiedeń, 1918, s. 85

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 1934. [dostęp 2016-06-11].
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
• Mieczysław Cieplewicz. Generałowie polscy w opinii J. Piłsudskiego. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 1 (37), s. 316-337, 1966. Warszawa: Wojskowy Instytut Historyczny. 
• Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski niepodległej. Warszawa: Editions Spotkania, 1991.
• Jan Rydel: W służbie cesarza i króla: generałowie i admirałowie narodowości polskiej w siłach zbrojnych Austro-Węgier w latach 1868-1918. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2001. ISBN 83-7188-235-1.
• Piotr Stawecki: Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918-1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 83-11-08262-6.

Linki zewnętrzne

• Polacy – dowódcy WJ w armiach zaborczych oraz ich kompetencje.
• Dowódcy Dywizji Piechoty w WP w okresie 1919–1939
• Jerzy Giza. Generałowie z Sądecczyzny rodem. „Almanach Sądecki”. Nr 2(7), s. 34–46, 1994. Nowy Sącz: Stowarzyszenie „Civitas Christiana”. [dostęp 2015-08-08].