25 halerzy (cz. 25 haléřů, słow. 25 halierov) – czechosłowacka moneta obiegowa o nominale 25 halerzy bita w latach 1953–1954, jednak pozostająca w obiegu aż do roku 1972.
Wzór
W centralnej części awersu umieszczono pochodzące z małego herbu Czechosłowacji godło państwowe – heraldycznego wspiętego lwa w koronie o podwójnym ogonie. Na jego piersi znajdował się herb Słowacji – podwójny krzyż na trójwzgórzu. Poniżej umieszczono rok bicia (zapisany zewnętrznie), zaś wzdłuż otoku inskrypcję „REPUBLIKA ČESKOSLOVENSKÁ” (zapisaną wewnętrznie)[1][4].
Rewers monety przedstawiał duży, zapisany arabskimi cyframi nominał pod pięcioramienną gwiazdą otoczony wieńcem gałązek lipowych, które u dołu przewiązane były wstęgą[1][4].
Nakład
Podstawą prawną wprowadzenia monet nowego wzoru była ustawa z 30 maja 1953 r. o reformie walutowej[5]. Zgodnie z postanowieniami zarządzenia Ministra Finansów z tego samego dnia 25-halerzowe monety bito z krążków o ząbkowanym rancie, grubości 1,2 i średnicy 24 mm[4]. Jedna sztuka ważyła 1,43 g[1][2][3]. Wytwarzano je z aluminium[1], choć dokładny stop nie został zdefiniowany w żadnym akcie prawnym (według jednej z wersji był to stop Al96,65Mg3Mn0,35)[6]. Nie podano także autora wzoru monet[1], choć wskazuje się, że projekt powstał w Związku Radzieckim[6].
Pierwsze egzemplarze z 1953 roku powstały w mennicy w Leningradzie, jednak w trakcie tego samego roku produkcję przeniesiono do słowackiej Kremnicy (egzemplarze wytworzone w poszczególnych mennicach różnią się liczbą ząbków rantu – według odmiennych źródeł jest to odpowiednio 134 i 145[2] lub 135 oraz zarówno 135, jak i 145 sztuk[1]). Monety o tym wzorze bito jedynie przez dwa lata, do roku 1954, po czym zastąpiono je wariantem z 1962 roku[1][7]. Oba typy uległy denominacji z końcem 1972 roku[8]. Łącznie wybito ponad 215 mln sztuk tych monet[1][2], z czego 160 mln w pierwszym roku w Kremnicy[1].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i j k l ĽudovítĽ. Malinovský ĽudovítĽ., sr., ČSR 25 h 1953 Dvadsaťpäť halierov [online], coins.lmsystem.sk [dostęp 2018-11-29] [zarchiwizowane z adresu 2017-05-02] (słow.).
- ↑ a b c d e f g ThomasT. Michael ThomasT., RichardR. Giedroyc RichardR., 2018 Standard Catalog of World Coins 1901-2000, wyd. 45, Iola: Krause Publications, 2017, s. 682, ISBN 978-1-4402-4797-2 .
- ↑ a b c Czechosłowacja 25 halerzy, 1953-1954 [online], ucoin.net [dostęp 2018-11-29] [zarchiwizowane z adresu 2018-01-13] (pol.).
- ↑ a b c d e f Vyhláška ministra financí ze dne 30. května 1953 o vydání peněz vzoru 1953, „Sbírka zákonů”, č. 45/1953 Sb. (čá 27/1953), epravo.cz, 30 maja 1953 [dostęp 2018-11-29] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-11] (cz.).
- ↑ Zákon ze dne 30. května 1953 o peněžní reformě, „Sbírka zákonů”, č. 41/1953 Sb. (čá 25/1953), epravo.cz, 30 maja 1953 [dostęp 2018-11-29] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-11] (cz.).
- ↑ a b MichalM. Biľak MichalM., MiroslavM. Jízdný MiroslavM., Zberateľský katalóg mincí Československa 1980, wyd. II, Koszyce: Slovenská numizmatická spoločnosť, 1981, s. 83 (słow.). za: ĽudovítĽ. Malinovský ĽudovítĽ., sr., Zoznam sporných údajov o minciach [online], coins.lmsystem.sk [dostęp 2018-11-29] [zarchiwizowane z adresu 2018-01-24] (słow.).
- ↑ Vyhláška ministra financí ze dne 23. listopadu 1962 o vydání bankovek po 100 Kčs a mincí po 25 haléřích, 5 haléřích a 3 haléřích nového vzoru a o stažení bankovek po 10 Kčs vzoru 1953, „Sbírka zákonů”, č. 110/1962 Sb. (čá 59/1962), epravo.cz, 29 listopada 1962 [dostęp 2018-11-29] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-11] (cz.).
- ↑ Vyhláška ministra financí Československé socialistické republiky ze dne 24. srpna 1972 o stažení mincí po 25 haléřích a 3 Kčs a o stažení státovek po 5 Kčs a 3 Kčs, „Sbírka zákonů”, č. 63/1972 Sb. (čá 19/1972), epravo.cz, 11 września 1972 [dostęp 2018-11-29] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-11] (cz.).
.png)
