25 halerzy czechosłowackich (1933)

25 halerzy

Państwo	Czechosłowacja
Typ monety	moneta obiegowa
Nominał	25 h (25/100 Kč)
Rocznik	1933
Emisja
Mennica	Mennica Kremnica[1]
Nakład	22 711 000 szt.
Data emisji	2 maja 1933
Data wycofania	• 31 stycznia 1940 ^S  • 30 września 1941 ^CM
Projektant	Otakar Španiel
Opis fizyczny
Masa	4 g
Średnica	21 mm
Grubość	1,5 mm[1]
Materiał	miedzionikiel (CuNi20)
Rant	ząbkowany[1][2][3]
Stempel	zwykły[1][2]

25 halerzy (cz. 25 haléřů, słow. 25 halierov) – czechosłowacka moneta obiegowa o nominale 25 halerzy wyemitowana w 1933 roku, a wycofana ostatecznie w roku 1941. Obie strony monety zostały zaprojektowane przez Otakara Španiela^[1][2].

Wzór

W centralnej części awersu umieszczono pochodzące z małego herbu Czechosłowacji godło państwowe – heraldycznego wspiętego lwa w koronie o podwójnym ogonie. Na jego piersi znajdował się oddany przestrzennie herb Słowacji – podwójny krzyż na trójwzgórzu. Poniżej umieszczono rok bicia (zapisany zewnętrznie), zaś wzdłuż otoku inskrypcję „REPUBLIKA ČESKOSLOVENSKÁ” (zapisaną wewnętrznie). Legendę od otoku oddzielono perełkowaniem. Po lewej stronie monety, pomiędzy lewą przednią a prawą tylną łapą lwa, umieszczono oznaczenie autora projektu, „O•Š”^[1][4].

Na rewersie monety znajdował się wyłącznie zapisany cyframi arabskimi nominał. Pozostałą pustą przestrzeń wypełniono łukowatymi liniami rozchodzącymi się wokół cyfr. Także na tej stronie monety wzdłuż otoku zastosowano perełkowanie^[1][4].

Nakład

Monetę o nominale 25 halerzy do czechosłowackiego systemu prawnego wprowadziła ustawa z dnia 9 czerwca 1932 roku o nowej emisji drobnych pieniędzy. Ustalono wówczas, że będzie ona bita z miedzioniklu (MN20 – miedź 80%, nikiel 20%), oraz że ważyć będzie 4 g (z jednego kilograma stopu powstać miało 250 monet)^[5]. Wzór monety oraz jej średnicę (21 mm) wskazano w rozporządzeniu rządu z 28 kwietnia 1933 r.^[4] Jeszcze przed urzędowym ustaleniem wzoru, w 1932 roku bito serie próbne przy wykorzystaniu różnych stempli, w tym stempla o wzorze tożsamym z ostatecznie uchwalonym. Większość egzemplarzy pochodzących z serii próbnych została następnie zdemonetyzowana^[6][7]. Wszystkie monety, które ostatecznie wyemitowano, pochodziły z jedynego rocznika 1933^[7]. Wybito wówczas 22 711 000 sztuk^[1][2][3].

Po likwidacji państwa czechosłowackiego 25-halerzowe monety pozostawały w obiegu na Słowacji do końca stycznia 1940 roku^[8][9], a w Protektoracie Czech i Moraw do 30 września 1941 r.^[10]

Zobacz też

• czechosłowackie monety obiegowe
• 25 halerzy wzoru z 1953

Przypisy

1. ĽudovítĽ. Malinovský ĽudovítĽ., sr., ČSR 25 h 1932 Veľká dvadsaťpäťka [online], coins.lmsystem.sk [dostęp 2018-05-18] [zarchiwizowane z adresu 2016-05-28]  (słow.).
2. Czechosłowacja 25 halerzy, 1933 [online], ucoin.net [dostęp 2018-05-18] [zarchiwizowane z adresu 2018-01-08]  (pol.).
3. ThomasT. Michael ThomasT., RichardR. Giedroyc RichardR., 2018 Standard Catalog of World Coins 1901-2000, wyd. 45, Iola: Krause Publications, 2017, s. 680, ISBN 978-1-4402-4797-2 .
4. Vládní nařízení (I) ze dne 28. dubna 1933 o zevní úpravě nového pětadvacetníku a dosavadních mincí po 5, 10, 20, 50 haléřích a 1 Kč, „Sbírka zákonů”, č. 67/1932 Sb. (čá 25/1932), epravo.cz, 29 kwietnia 1933 [dostęp 2018-05-18] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-11]  (cz.).
5. Zákon ze dne 9. června 1932 o nové soustavě drobných peněz, „Sbírka zákonů”, č. 94/1932 Sb. (čá 33/1932), epravo.cz, 27 czerwca 1932 [dostęp 2018-05-18] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-11]  (cz.).
6. GejzaG. Chlapovič GejzaG., Kremnická mincovňa. História razby československých a slovenských mincí 1921-1992, Nitra 2000, s. 72, ISBN 80-901159-5-0  (słow.). [za:] ĽudovítĽ. Malinovský ĽudovítĽ., sr., ČSR 25 h 1932 Veľká dvadsaťpäťka [online], coins.lmsystem.sk [dostęp 2018-05-18] [zarchiwizowane z adresu 2016-05-28]  (słow.).
7. Raritní československá mince 25 h 1932, [w:] RadekR. Havel RadekR., Raritní československé oběžné mince, Praga: AUREA Numismatika, 2013, ISBN 978-80-260-3794-1 [dostęp 2018-05-18] [zarchiwizowane z adresu 2016-04-24]  (cz.). Brak numerów stron w książce
8. Vyhláška ministra financií zo dňa 9. januára o vzatí z obehu dvadsaťpäťhalierových minci česko-slovenských, „Slovenský zákonník”, č. 2 (čiástka 1/1940), 11 stycznia 1940  (słow.). Brak numerów stron w czasopiśmie
9. MarcelM. Pecník MarcelM., Peňažníctvo na Slovensku v rokoch 1939-1945, [w:] Slovenská republika 1939-1945 očami mladých historikov, Bańska Bystrzyca: Uniwersytet Mateja Bela, 2005, s. 67 [dostęp 2018-05-18] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-15]  (słow.).
10. Vyhláška ministra financí ze dne 9. července 1941 o stažení drobných mincí korunové měny po 50, 25 a 20 haléřích ze spěže (bronzu) niklové a po 10 a 5 haléřích ze směsi mědi se zinkem, jakož i o zkrácení výměnné lhůty korunových mincí a niklových pětikorun, „Sbírka zákonů”, č. 267/1941 Sb. (čá 88/1941), epravo.cz, 15 lipca 1941 [dostęp 2018-05-18] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-11]  (cz.).