Ten artykuł dotyczy skrzydła owada. Zobacz też: Żyłka – inne znaczenia.
Żyłka (łac.vena) – chitynowe zgrubienie wzmacniające w skrzydłach owadów otaczające pień tchawkowy oraz nerw. Powstaje z uwypukleń błony skrzydłowej. Uwypuklenie obydwu powierzchni błony tworzy rurkę, uwypuklenie górnej powierzchni – żyłkę wypukłą, a dolnej – żyłkę wklęsłą.
Do pierwszych znanych opisów żyłek należy wydany w Szczecinie w 1870 roku opis Hagena zatytułowany "Ueber rationelle Benennung des Geaders in den Flugeln der Insekten"[1].
Kierunek przebiegu żyłek wzdłuż osi skrzydła wyznacza podział na żyłki podłużne i żyłki pośrednie. Te ostatnie są też określane jako poprzeczne lub skośne.
(II) żyłka subkostalna, ż. podżebrowa, ż. podżeberkowa, ż. podramienna, ż. podramieniowa (vena subcostalis, subcosta) – pochodzi z przedniego pnia tchawki skrzydłowej;
(III) żyłka radialna, ż. szprychowa, ż. promieniowa (vena radialis, radius) – pochodzi z przedniego pnia tchawki skrzydłowej; żyłki radialne tworzą sector radi;
(IV) żyłka medialna, ż. środkowa (vena medialis, mediatus) – pochodzi z ostatniego, przedniego pnia tchawki skrzydłowej, jest zestawiona z II płytką skrzydłową;
(V) żyłka kubitalna, ż. łokciowa (vena cubitalis, cubitus) – wychodzi ze środkowej płytki skrzydłowej;
żyłka postkubitalna, ż. załokciowa (vena postcubitalis, postcubitus) – zlana u nasady z ż. kubitalną, czasami uważana za jedną z ż. kubitalnych;
żyłka analna, ż. pachowa, ż. tylna (vena analis, analis) – powstała z tylnego pnia tchawki skrzydłowej grupa od 1 do 12 żyłek pola analnego.
żyłka jugalna (vena jugalis) – dwie żyłki pola jugalnego, pierwsza to vena arcuata, a druga to vena cardinalis.
Barbara Wilkaniec (red.): Entomologia stosowana. Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego, 2009. ISBN 978-83-7160-538-3. Brak numerów stron w książce