Żurawce

Żurawce

wieś
Zabytkowe: cerkiew i cmentarz
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
Powiat	tomaszowski
Gmina	Lubycza Królewska
Liczba ludności (2021)	324[2][3]
Strefa numeracyjna	84
Kod pocztowy	22-680[4]
Tablice rejestracyjne	LTM
SIMC	0893127[5]
Położenie na mapie gminy Lubycza Królewska Żurawce
Położenie na mapie Polski Żurawce
Położenie na mapie województwa lubelskiego Żurawce
Położenie na mapie powiatu tomaszowskiego Żurawce
50°23′07″N 23°32′24″E[1]

Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Żurawce

Żurawce – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie tomaszowskim, w gminie Lubycza Królewska^[5][6].

Wieś jest sołectwem w gminie Lubycza Królewska^[7]. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 420 mieszkańców^[8].

Wieś jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii Świętego Krzyża w Żurawcach^[9].

Położenie geograficzne

Żurawce leżą na Wyżynie Lubelsko-Lwowskiej na obszarze Roztocza Środkowego.

Wieś tenuty rzeczyckiej, położona była w XVIII wieku w powiecie bełskim^[10]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego.

Obszar Natura 2000

Na terenie wsi i w jej pobliżu znajduje się specjalny obszar ochrony siedlisk sieci Natura 2000 „Żurawce” PLH060029, o powierzchni 35,76 ha^[11]. Obejmuje on trzy wydłużone pagórki po lewej stronie doliny Sołokiji. Murawy i zarośla kserotermiczne pokrywające okoliczne wzgórza są jednym z najcenniejszych płatów roślinności kserotermicznej na Lubelszczyźnie. Jest to dogodny obszar dla występowania rzadkiej kserotermicznej fauny, miejsce występowania chronionych gatunków ptaków – ortolana, dzierzby gąsiorek i pokrzewki jarzębatej. Spotkać tu można rzadkiego gryzonia – smużkę stepową.

Historia

Pierwsze wzmianki na temat miejscowości pochodzą z roku 1387. W roku tym Władysław II Jagiełło przywrócił nadanie Przeworska, Żurawcy i Cieląża kasztelanowi haGUSlickiemu Benedyktowi (Węgrowi) za poddanie Halicza. W roku następnym ziemia bełska, w tym Żurawce, została inkorporowana do Korony, stając się lennem książąt mazowieckich – Siemowita IV^[12].

W II Rzeczypospolitej wieś w powiecie rawskim województwa lwowskiego.

W latach 1944–1945 nacjonaliści ukraińscy z OUN-UPA zamordowali tutaj 10 Polaków^[13].

Dawniej częścią Żurawiec był przysiółek Netreba, obecnie nie istnieje^[14][15].

Zabytki

Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa lubelskiego^[16]:

• Dawna murowana cerkiew greckokatolicka Podwyższenia Krzyża Świętego z 1912, przekształcona w 1947 na kościół rzymskokatolicki;
• Cmentarz greckokatolicki i rzymskokatolicki z nagrobkami bruśnieńskimi. Najstarsza, czytelna notacja nagrobna pochodzi z 1826.

Związani z miejscowością

• Władysław Kowalski
• Emilian Wiszka

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 164194
2. Wieś Żurawce w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-10-28] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
3. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-10-28] .
4. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1628 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
5. TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2017-12-13].
6. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200), ze zmianami w obwieszczeniu z dnia 2015-08-04 4 sierpnia 2015_(dts) (Dz.U. z 2015 r. poz. 1636).
7. Jednostki pomocnicze gminy Lubycza Królewska. Urząd Gminy Lubycza Królewska. [dostęp 2017-12-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-15)].
8. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
9. Opis parafii na stronie diecezji
10. Wiesław Bondyra, Własność ziemska w województwie bełskim w czasach saskich, Lublin 2015, s. 40.
11. Obszar Natura 2000 Żurawce. [w:] Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [on-line]. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2019-02-02].
12. Janeczek 1991 ↓, s. 75.
13. SzczepanS. Siekierka SzczepanS., HenrykH. Komański HenrykH., KrzysztofK. Bulzacki KrzysztofK., Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim 1939–1947, Wrocław: Stowarzyszenie Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów, 2006, s. 776, ISBN 83-85865-17-9, OCLC 77512897 .
14. Lubycza Camerale na mapie z 1855
15. Żurawce
16. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo lubelskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 .

Bibliografia

• Andrzej Janeczek: Osadnictwo pogranicza polsko-ruskiego. Województwo bełskie od schyłku XIV do początku XVII w. Wrocław: 1991. ISBN 83-85463-14-3.