Źródła innowacji

Źródło innowacji jest pojęciem, które w literaturze ma wiele różnych ujęć. Źródło innowacji „obejmuje zarówno impulsy, przyczyny, jak i miejsca (instytucje, grupy osób), tworzenia nowej wiedzy technicznej oraz czynniki warunkujące ten proces”^[1]. K.B. Matusiak wskazuje, że źródłem innowacji jest wiele aspektów, które warunkują powstanie nowej wiedzy technicznej.

Pierwsze klasyfikacje źródeł innowacji

Jedną z pierwszych klasyfikacji źródeł innowacji przedstawił P.F. Drucker. Wyodrębnia on siedem źródeł okazji do innowacji. Pierwsze cztery źródła znajdują się wewnątrz organizacji:

• nieoczekiwane zdarzenie – nieoczekiwane powodzenie, niepowodzenie lub zdarzenie zewnętrzne,
• niezgodność między rzeczywistością i wyobrażeniem o niej,
• innowacja wynikająca z potrzeby procesu,
• zmiany w strukturze przemysłu lub strukturze rynku.

Pozostałe trzy źródła okazji do innowacji mają związek ze zmianami w otoczeniu przedsiębiorstwa lub przemysłu i są to:

• demografia (zmiany w populacji),
• zmiany w postrzeganiu, nastrojach, wartościach,
• nowa wiedza w dziedzinie nauk ścisłych i innych.

Miejsca powstania innowacji

Z punktu widzenia przedsiębiorstwa literatura wymienia źródła innowacji według kryterium miejsca ich powstania^[2]:

1. Zewnętrzne (egzogeniczne) źródła innowacji:

• projekty innowacyjne opracowane przez placówki Polskiej Akademii Nauk oraz uczelnie,
• projekty innowacyjne opracowane przez instytuty resortowe przy współpracy uczelni,
• projekty innowacyjne opracowane przez instytuty branżowe, ośrodki doświadczalne, biura projektowe,
• opracowania nowych konstrukcji wyrobów dostarczane w ramach licencji,
• ośrodki specjalistyczne organizujące zjazdy, targi, wystawy, wydające literaturę i czasopisma.

2. Wewnętrzne (endogeniczne) źródła innowacji:

• projekty innowacyjne opracowane przez komórki organizacyjne zakładowego zaplecza technicznego,
• projekty innowacyjne zgłaszane przez pracowników przedsiębiorstwa, takie jak: wynalazki, wzory użytkowe, udoskonalenia i usprawnienia organizacji pracy.

Transfer technologii

Nieodłącznym pojęciem związanym ze źródłem innowacji jest transfer technologii. Jest to proces przeniesienia określonej wiedzy technicznej i jej zastosowania z kraju dawcy do kraju biorcy. Transferowi towarzyszą konieczne zabiegi adaptacyjne. Tak więc wiedza techniczna, która była wykorzystana w jednym kraju, jest świadomie wykorzystana w innym kraju.

Know-how

Coraz większą popularnością cieszy się know-how, czyli pakiet nieopatentowanych informacji praktycznych wynikających z doświadczenia i badań^[3]. Umowa know-how upoważnia do korzystania z określonych praw podmiotowych. Jedna ze stron (przekazujący, dostawca, udzielający) zobowiązuje się do przekazania drugiej (zamawiającemu, odbiorcy) wiedzy technicznej lub organizacyjnej o charakterze poufnym lub tajnym, bezpośrednio użytecznej w działalności gospodarczej w zakresie określonym w umowie.

Dobrami chronionymi umową know-how mogą być np.:

• nieopatentowane wynalazki,
• niezarejestrowane wzory użytkowe,
• informacje techniczne dot. stosowania patentów lub wzorów użytkowych,
• doświadczenie administracyjne i organizacyjne związane z własnością przemysłową.

Przypisy

1. Innowacje i transfer technologii. Słownik pojęć, Praca zbiorowa pod red. K. B. Matusiaka, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Warszawa 2005, ISBN 978-83-7633-164-5, s. 341–342.
2. Osęka M., Wipijewski J., Innowacyjność przedsiębiorstw. Ekonomiczne i organizacyjne determinanty, PWN, Warszawa 1985, s. 24–27.
3. Rozporządzenie Komisji Europejskiej nr 772/2004 z dn. 7.04.2004 r. w sprawie stosowania art. 81, ust. 1 Traktatu Europejskiego dotyczącego transferu technologii.

Bibliografia

• Drucker P.F., Innowacja i przedsiębiorczość. Praktyka i zasady, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1992.
• Osęka M., Wipijewski J., Innowacyjność przedsiębiorstw. Ekonomiczne i organizacyjne determinanty, PWN, Warszawa 1985.
• Pomykalski A., Zarządzanie innowacjami, PWN, Warszawa – Łódź 2001.