Śmietki

Śmietki

osada
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	mrągowski
Gmina	Mikołajki
Strefa numeracyjna	87
Kod pocztowy	11-730[2]
Tablice rejestracyjne	NMR
SIMC	0762307
Położenie na mapie gminy Mikołajki Śmietki
Położenie na mapie Polski Śmietki
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Śmietki
Położenie na mapie powiatu mrągowskiego Śmietki
53°48′22″N 21°27′41″E[1]

Śmietki (dawniej niem. Schnittken, Małe Faszcze) – osada w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Mikołajki. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.

Nazwa miejscowości pochodzi od "leśnych śmieci", dzikich zarośli na których powstała^[3].

Historia

Śmietki (nosiły po wojnie także nazwę Małe Faszcze) otrzymały dokument lokacyjny w 1549 roku, wystawiony przez księcia Albrechta dla Stefana, Tomasza, Pawła i Aleksandra, braci z Inulca na 12 już posiadanych włók na prawie magdeburskim w okolicach jeziora Majcz (nabyte zostały od starosty ryńskiego), oraz na 10 włók, które przypadły w spadku po ich krewnych. Dokument lokacyjny zawalał na połów ryb w jeziorze Inulec. W rachunkach z lat 1623-1624 Małe Faszcze figurują obok wsi Inulec jako wsie wolnych ziemian. W dokumentach z roku 1663 w Śmietkach wymieniane są 22 włóki.

Od końca XVII w. aż do 1945 Śmietki należały do domen państwowych. Około roku 1900 do wsi należało 27 włók gruntu oraz jezioro Inulec (179 ha). W latach 1770–1820 we wsi mieścił się urząd skarbowy (Domänemamt). W 1785 roku w Śmietkach było 9 "dymów" (gospodarstw domowych), w 1815 - 11 "dymów" i 110 osób. Przed II wojną istniał tu państwowy majątek ziemski wydzierżawiany różnym osobom. W 1939 roku, łącznie z przynależnymi do Śmietek miejscowościami, zamieszkiwały to 274 osoby.

W latach 1945-80 funkcjonował tu PGR. W wykazie miejscowości powiatu z dnia 1 stycznia 1973 roku, Śmietki jako PGR należały do sołectwa Inulec, siedziba urzędu pocztowego mieściła się w Baranowie, najbliższy przystanek PKP znajdował się w Baranowie a najbliższy przystanek PKS w Inulcu^[4]

Od 1980 do chwili obecnej w zarządzie Polskiej Akademii Nauk. Istniejący tu duży dwór spłonął pod koniec lat 70. XX w. Zachowane relikty parku dworskiego, nieczynny cmentarz ewangelicki z dużym podziemnym grobowcem.

Śmietki Małe (Klein Schnittken) założono w 1838 roku jako folwark należący do domeny w Śmietkach.

Bibliografia

• Mrągowo. Z dziejów miasta i powiatu. Pojezierze, Olsztyn, 1975, 488 str. (strony: 156,)

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 137201
2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1280 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
3. Mrągowo. Z dziejów miasta i powiatu. Pojezierze, Olsztyn, 1975, strona: 156,)
4. Mrągowo. Z dziejów miasta i powiatu. Pojezierze, Olsztyn, 1975, 488 str. (strona 419)

Linki zewnętrzne

• Śmietki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 878 .