Un pònt (var. pont) es una estructura realizada per permetre de passar un obstacle naturau ò artificiau (ribièra, vau, destrech, etc.) en circulant au dessús.
Terminologia e classificacion
Esquèma generau d'un pònt
Un pònt es constituït de tres partidas principalas :
lo taulier que correspònd au nivèu de circulacion dei pedons, deis animaus ò dei veïculs entre lei doas extremitats dau pònt. Es format d'una ò de mai d'una travada, tèrme que designa lei seccions dau pònt situadas entre doas pielas ò entre una piela e una culada.
lei sostèns que permèton de suportar lo taulier. Correspòndon ai pielas e ai culadas.
lei fondamentas que permèton de transmetre leis esfòrç mecanics de l'obratge au terren.
L'esquèma aicí dessota representa un pònt de trau drech continú. Aquò permet de donar quauquei definicions suplementàrias :
la dubertura liura es l'espaci liure entre lei pielas.
la dubertura totala es la distància entre lei muralhas dei doas culadas.
l'autor de desgatjament es l'autor liura en dessota dau pònt.
lo gabarit de navegacion es l'espaci liure necessari au passatge d'un naviri en dessota dau pònt.
Esquèma generau d'un pònt
Classificacion generala
Generalitats
La classicacion generala dei pònts es basada sus l'analisi dei metòdes utilizats per transmetre lei fòrças au sen de l'estructura de l'obratge. Aquò es de còps complèxe car un pònt pòu èsser constituït de pèças introdusent de mòdes de transmission e d'esfòrç variats. Aquò permet de definir dos ensemble de pònts. Lo premier estúdia la natura de la resultanta principala dei fòrças aplicadas sus lei culadas e lei sostens de l'estructura. Aqueu sistèma contèn tres categorias :
lei pònts sostenguts per de cables que presentan una compausanta orizontala de traccion.
lei pònts sostenguts per de traus qu'aplican una accion verticala de compression sus sei sostens.
lei pònts d'arc que presentan una compausanta oblica de compression que tend a alunchar la culada.
Un autre apròchi consistís a estudiar la natura deis esfòrç predominants. Dins aqueu cas, tres categorias e cinc tipes principaus de pònt pòdon èsser definits :
Lei pònts d'arcada son un tipe de pònt d'arc qu'an una importància particulara dins l'istòria dei pònts en causa de l'ancianetat de lor estructura. D'efiech, de l'Antiquitat a la Revolucion Industriala, la màger part dei pònts importants èran de pònt d'arcada. L'imatge tradicionau dau pònt es ansin sovent aqueu d'un pònt d'arcada de pèira permetent de passar una ribièra ò un fluvi[1]. De còps, de materiaus coma la fusta èran utilizats. Dempuei la fin dau sègle, l'usatge de materiaus modèrnes (betum, metau, materiaus composits, etc.) s'es desvolopat.
Lei pònts d'arcada aplican generalament de pressions importantas sus sei sostens. En particular, lei culadas son somesas a de fòrças que tendon a leis alunchar dau pònt. La pèira èra fòrça adaptada a aquelei constrenchas car pòu resistir a d'esfòrç de compression fòrça importants. En revènge, es mens adaptada a la flexion. Per aquela rason, lei pònts de pèira avián generalament de travadas cortas e lo passatge d'una barriera fisica lònga necessitava la construccion de plusors arcadas. Lei materiaus modèrnes an modificat aquelei donadas car resiston mai a la flexion. Per exemple, lei pònts d'arcada metallics pòdon aver una portada pus importanta que lei pònts ancians.
Leis arcadas pus utilizadas son d'arcs de plen cintre car aquela forma es relativament aisada de construrre. Pasmens, d'autrei formas apareguèron pauc a cha pauc a partir de l'Edat Mejana. Per exemple, l'arc ogivau facilita la construccion. Leis arcs de ceucle e lei formas en manelha de panier, imaginadas a partir dau sègle XVI, permèton lo passatge de quantitats pus importantas d'aiga entre lei pielas.
Lei pònts d'arc son de pònts capables de passar un obstacle gràcias a una arcada unica. Per aquò, l'usatge de materiaus recents (acier, etc.) es sovent necessari car la pèira es pas en mesura de sostenir lei constrenchas necessàrias. D'efiech, aquelei pònts dèvon generalament resistir a d'esfòrç de compression e de flexion. Tres tipes principaus existisson :
lei pònts encastrats dins sei ponchs de sosten.
lei pònts articulats au nivèu de sei dos ponchs de sosten e au mitan de lor dubertura.
lei pònts articulats unicament au nivèu de sei dos ponchs de sosten.
Leis articulacions permèton de desplaçaments lateraus e verticaus deis estructuras, çò que dona mai de soplesa au pònt. Son sovent emplegadas dins lei pònts ferroviaris car lo passatge dei trens entraïna d'oscillacions importantas, en particular dins lo cas dei trens de granda velocitat. Leis articulacions son tanben fòrça utilizadas per lei pònts de betum car limitan l'aparicion de fendilhas.
Pònt d'arc amb un taulier inferior ò suspendut
Taulier intermediari
Taulier portat ò superior
Pònt amb doas articulacions
Pònt amb tres articulacions
Lei pònts de bigas
L'utilizacion de bigas es un mejan interessant de sostenir lo taulier d'un pònt. D'efiech, dins aqueu cas, lei culadas e lei sostens intermediaris son somés a d'esfòrç verticaus pus limitats e la màger part dei constrenchas subidas per l'estructura son alora d'esfòrç de flexion. A l'origina, lei bigas èran de fusta. Pasmens, uei, lo betum e lo metau son fòrça utilizats, çò que permet d'obtenir de portadas importantas. En mai dei materiaus, de variantas existisson per quant au tipe de biga (biga plena, biga caisson, biga trelís e biga bow-string[2]).
Lei pònts suspenduts son constituïts de doas partidas principalas :
un taulier, generalament d'acier ò de betum, assegura la continuitat de la via portada e la desparticion dei massas.
un ensemble d'organs portaires compausats de cables de suspension, de cables portaires e de pilòns.
Lei cables de suspension permèton de sostenir lo taulier e de transmetre lei cargas ai cables portaires. Plusors solucions existisson alora per gerir aquelei cargas. La pus frequenta es d'utilizar de pilòns e de massís d'ancoratge. Lei cables portaires transmèton alora una reaccion verticala ai pilòns e d'esfòrç de traccion ai massís. Pasmens, es tanben possible d'ancorar lei cables portaires dirèctament au taulier. Dins fòrça cas, lei pònts suspenduts dispausan de dispositius, installats a la cima dei pilòns, per equilibrar lo movement dei cables e dau taulier.
Lo concèpte de pònt suspendut es relativament ancian en certanei regions coma l'Empèri Inca ò Tibet. Dins aquò, la construccion de pònts suspenduts modèrnes es pus recenta car lei materiaus e lei calculs requists per assegurar son estabilitat necessitan un certan nivèu tecnologic. Aquò es un defaut major d'aqueu tipe de pònt. D'autrei problemas son la susvelhança necessària per empachar la desgradacion deis elements indispensables coma lei massís d'ancoratge ò lei cables. Lo remplaçament d'un cable es tanben un pretzfach complèxe. Pasmens, lei pònts suspenduts an l'avantatge de permetre lo passatge d'obstacles de plusors quilomètres car an una portada pus importanta que leis autrei tipes de pònts.
Pònt suspendut simple amb una travada unica
Pònt suspendut de tres travadas
Pònt mesclant travadas suspendudas e travadas sostengudas amb de bigas
Divèrsei formas de pilòns
Joncion entre de cables de suspension e un cable portaire
Lei pònts de tirants son un tipe particular de pònts suspenduts. Lo ròtle dau taulier i es incambiat. Deu sostenir la rota ò lo camin de fèrre e permetre lo despartiment dei massas. En revènge, leis organs portaires son reduchs ai pilòns e ai cables, çò que permet de se passar de massís d'ancoratge. Per aquò, lei pilòns asseguran la resisténcia ais esfòrç de compression e lei cables, fixats ai pilòns, asseguran la traccion dau taulier[3]. Pasmens, es sovent necessari de renforçar lei tirants pus pròches dei culadas[4].
Esquèma generau d'un pònt de tirants
Exemple d'un pònt amb dos ensembles de tirants
Pònt sostengut per dos pilòns centrats
Pònt sostengut per un pilòn unic
Autrei tipes de classificacion
Segon lei besonhs, d'autrei classificacions son utilizadas. Per exemple, es possible d'utilizar lo tipe de via portada per diferenciar lei diferents pònts : pònt rotier, pònt ferroviari, pònt-avion, passarèla, pònt-canau, pòrta-aiga, etc. D'autrei critèris de classificacion pòdon èsser lo caractèr permanent ò provisòri dau pònt (pònts Bailey), l'existéncia de partidas mobilas (pònts virants, pònts levants), la preséncia d'abitacions, la preséncia de fortificacions (pònts fortificats), etc.
Istòria
Lei periòdes preïstorics e protoïstorics
Segon lei conoissenças actualas, lei pònts de Tarr Steps e lo pònt micenèu de Kazarma son generalament presentats coma lei pònts pus vièlhs encara conservats. Dins lo premier cas, es un assemblatge de lausas sostengudas per de pèiras tenent lo ròtle de bigas que permet de passar un riu dins lo comtat britanic de Somerset. Es sovent datat de 1400 avC, mai en realitat ges d'element permet d'afiermar d'un biais segur una origina tant anciana[5]. Dins lo segond cas, es un pònt d'arcada e es possible d'aver una datacion pus precisa que se situa entre 1340 e 1200 avC[6][7].
Lo caractèr non empiric d'aqueleis estructuras laissan supausar l'existéncia de pònts pus ancians bastits segon de tecnicas pus primitivas. D'efiech, la construccion d'arcada èra una tecnica mestrejada per plusors civilizacions avançadas de l'Antiquitat (Egipte, Nubia, Etruscs, etc.). De mai, lei pònts primitius actuaus son construchs amb de materiaus passadís (fusta, liana, etc.) que laissan ges de vestigis per leis arqueològs. Lei premiers pònts son donc probable anteriors ai Tarr Steps e ais obratges micenèus, mai es pas possible d'obtenir una data.
Lo periòde roman marquèt una etapa decisiva dins l'istòria dei pònts. D'efiech, leis arquitèctes romans melhorèron fòrça lo principi de l'arcada e, dins l'encastre de la construccion de la ret rotiera de l'Empèri, l'utilizèron per bastir de pònts de pèira dins totei lei províncias. La tecnica pus comuna èra l'arc de plen cintre pausat sus de pielas espessas d'una largor egala a la mitat de la dubertura de la vòuta[8]. Aquò permetiá de bastir d'obratges robusts coma lo pònt de Gard, lo pònt Milvius ò lo pònt de Merida. Pasmens, a partir dau sègle III apC, l'arc segmentari foguèt tanben utilizat per certanei pònts coma lo pònt de Limyra en Anatolia. Un sistèma de corvadas permetiá de trobar la man d'òbra necessària a l'entretenença. Totei lei ciutadans devián participar a l'excepcion dei foncionaris de l'administracion e dei dignitaris de l'armada e de la Glèisa[9]. Pasmens, en despiech de la multiplicacion dei pònts dins l'espaci roman, d'obratges tecnicament avançats foguèron egalament bastits dins d'autrei regions. Per exemple, lo pònt de Zhaozhu, acabat vèrs 605, es una illustracion dau nivèu de mestritge agantat per leis engenhaireschinés.
Durant la premiera mitat de l'Edat Mejana, la construccion de pònts demeniguèt fòrça dins l'espaci europèu. Aquò cambièt a partir dau sègle XI amb lo periòde de creissença demografica e economica de la segonda mitat dau periòde medievau. Se lei pònts romans demoravan un modèl, d'autrei formas foguèron assaiadas coma leis arcs ogivaus. Autra evolucion de l'epòca, la construccion dei pònts foguèt sovent un factor d'emancipacion per lei comunautats localas. D'efiech, la fragmentacion politica de l'Edat Mejana empechava sovent de trobar lei ressorsas necessàrias per construrre e entretenir un obratge complèxe. Divèrsei comunas poguèron donc renforçar son autonòmia en assegurant elei meteissei aquelei cargas. L'utilizacion dei corvadas per realizar aquelei pretzfachs foguèt alora pauc a cha pauc abandonada e de còrs d'artesans especializats se formèron. En revènge, de peatges, a l'origina de fòrça conflictes[10], foguèron creats per amortir leis investiments. Lei zònas liuras dei pònts èran tanben arrendadas per i installar d'ostaus, de botigas, d'installacions idraulicas (ròda...), de confrariás religiosas, etc[11].
Durant la Renaissença, lei formas ancianas contunièron d'inspirar leis arquitèctes europèus. Pasmens, l'aspècte artistic foguèt de còps privilegiat au detriment deis aspèctes tecnics. Lo Ponte Vecchio de Florença e lo pònt dau Rialto de Venècia son d'illustracions d'aqueleis evolucions[12]. A partir dau sègle XVII, s'agravèron e la qualitat generala dei pònts bastits en Euròpa entre lei sègles XVII e XVIII declinèt. En China, l'arcada demorèt egalament la nòrma, mai leis engenhaires chinés capitèron de'n afinar l'estructura generala amb d'arcs fòrça fins (pònt de Xiao, pònt de Gao-po).
La construccion de pònts venguèt pauc a cha pauc un pretzfach especializat a partir dau sègle XVII. Per exemple, en 1716, foguèt creat lo còrs dei Pònts e Levadas en França per formar d'engenhaires e d'arquitèctes destinats a la bastida d'obratges rotiers. Aquò foguèt completat en 1747 amb la fondacion de l'Escòla Reiala dei Pònts e Levadas. Lo meteis movement aguèt luòc dins leis autrei país e lei diferents mestiers liats a l'estudi, a la concepcion e a la construccion d'un pònt foguèron desenant menats per d'engenhaires especializats. Una evolucion similara se debanèt pauc a cha pauc dins l'estudi dei materiaus ò dins l'ensenhament dei tecnicas de construccion.
L'aquisicion dei sabers teorics e lor difusion
Fins au començament dau sègle XIX, la construccion d'un pònt èra mai que mai una question d'experiéncia e d'empirisme. D'efiech, lei vòutas èran inspiradas per lei vòutas existentas e l'innovacion èra lenta e limitada. Ansin, de formulas basadas sus lei pònts ja bastits permetián de calcular l'espessor dei pielas, dei culadas e dei diferentei partidas de l'obratge en foncion de la portada ò de la dubertura permetián de preveire e de verificar lei plans. Aquò cambièt pauc a cha pauc amb la generalizacion dau metòde scientific e lo desvolopament dei sabers teorics. Per exemple, en 1810, Louis-Charles Boistard (1762-1823) modelizèt lei condicions de rompedura d'una vòuta[14].
En parallèl, la sciéncia dei materiaus s'estructurèt e venguèt progressivament una branca importanta dei sciéncias aplicadas. Aquò foguèt lo resultat de la convergéncia de la mecanica e de la quimia. En particular, se desvolopèron lei calculs de resisténcia e de deformacion. Galileo Galilei (1564-1642), Robert Hooke (1635-1703), Jacques Bernoulli (1654-1704) ò Leonhard Euler (1707-1783) ne'n foguèron de precursors importants. Pasmens, lo trabalh de Joseph-Louis Lagrange (1736-1813), que donèt una forma quasi definitiva a la mecanica newtoniana, foguèt una etapa decisiva car leis engenhaires dau sègle XIX poguèron aplicar sei concèptes a la construccion per obtenir de resultats practics. Ansin, a partir deis ans 1830, se formèt un ensemble de teorias e de formulas adaptadas a la construccion.
Lo darrier aspècte major de la transformacion dei sabers foguèt sa difusion relativament rapida. La multiplicacion deis escòlas e dei cursus tecnics permetèt de formar un nombre pus important d'engenhaires capables de bastir d'infrastructuras rotieras. La creacion de revistas tecnicoscientificas aguèt tanben un ròtle dins la difusion dei sabers novèus. Unicament en França, plusors publicacions periodicas existissián coma leis Annaus dei Minas, leis Annaus dei Pònts e Levadas, leis Annaus dei Vias Vesinalas, leis Annaus de la Construccion, lo Pòrtafuelha dau Conductor ò l’Engèni civiu. D'obratges de sintèsi apareguèron tanben a la fin dau sègle coma l’Enciclopèdia dei Trabalhs Publics[15]. Conjugat amb lei transformacions tecnicas de la Revolucion Industriala, aqueleis estructuras intellectualas favorizèron l'aparicion e la difusion deis idèas novèlas en matèria de pònts e levadas en Euròpa puei dins lo rèsta dau monde.
L'adopcion de formas e de materiaus novèus
A partir de la fin dau sègle XVIII, lei transformacions engendradas per la Revolucion Industriala menèron a l'adopcion de formas e de materiaus novèus dins lo domeni de la construccion de pònts. Dins lo domeni dei formas, lo pònt suspendut modèrne apareguèt tre lo començament dau sègle XIX. Aquelei pònts autorizavan de portadas pus importantas, mai foguèron inicialament frequentament victimas de problemas de corrosion e de rompeduras dei cables. Lo pònt suspendut de Brooklyn marquèt una etapa decisiva car reglèt aquelei dificultats e jonhèt dos ponchs alunchats de 1 825 m. Venguèt ansin un modèl largament imitat ais Estats Units e dins lo rèsta dau monde. Lei pònts de tirants, pus complèxes, apareguèron pus tard, dins lo corrent de l'entre doas guèrras, mai demorèron rars fins a la segonda mitat dau sègle XX.
L'acier e lo betum son lei materiaus preferenciaus dei pònts modèrnes. D'efiech, la pèira es sovent pus costosa e sei proprietats mecanicas son pauc adaptadas ai pònts novèus imaginats durant lo sègle XIX. Un autre avantatge dei materiaus novèus èra la possibilitat de'n produrre de quantitats importantas gràcias a de procès industriaus. Èra tanben possible d'estandizar aquela produccion. L'acier foguèt inicialament lo materiau pus estudiat e la recèrca experimentala sus lei betums demorèt limitada fins ais ans 1940. Dempuei la fin dau sègle XX, de materiaus composits, sovent de polimèrs renforçats de fibras, son tanben emplegats dins la construccion de pònts.
La concepcion d'un pònt fa generalament partida d'un projècte pus larg de concepcion d'una rota ò d'un camin de fèrre. Uei, es constituïda de quatre fasas principalas que son la chausida d'una familha de solucions e lo predimensionament, la realizacion d'un avans-projècte, la realizacion dau projècte e, enfin, lo chantier de construccion. La localizacion de l'obratge es sovent dictada per lo projècte d'infrastructuras car la construccion de pònts ordinaris es pas una part importanta dau budget de construccion d'una rota ò d'una linha ferroviària[16]. Pasmens, d'excepcions son possiblas segon leis obstacles de passar.
Lei caracteristicas geometricas dau pònt despendon principalament de la natura de la via portada, mai de modificacions son frequentas per o simplificar, per melhorar son foncionament mecanic ò per ofrir mai de libertat dins la chausida dau tipe de pònt. La projeccion de la travada es generalament drecha car un biais entraïna de complicacions costosas. De donadas environamentalas son tanben consideradas, en particular la geologia[17], la topografia[18] e lo regim idraulic dei corrents d'aiga (debit, inondacions, etc.) passats per l'obratge[19].
Enfin, s'estúdian lei caracteristicas foncionalas e lo dimensionament de l'obratge. Lo premier element es destinat a collectar lei paramètres permetent de definir lei dimensions. Son lo traçat de la via, leis agrandiments ulteriors, lei cargas de suportar, leis autors liuras de respectar e reservar (passatge d'una rota, d'un camin de fèrre, d'una via navegabla, etc.), la qualitat arquitecturala ò lei dependéncias de la construccion. Lo dimensionament es la partida de definicion dau plan vertadier e de calculs de verificacion (resisténcia dei materiaus, etc.). Lei fondamentas, lei sostèns, leis elements portaires e l'evolucion dei materiaus ais estats limits son leis aspèctes pus estudiats d'aquela etapa.
La construccion d'un pònt
La construccion d'un pònt es generalament realizada segon un òrdre cronologic : installacion dau chantier, realizacion dei terralhatges generaus, construccion dei fondamentas, dei culadas, dei pielas e, finalament, deis elements portaires (taulier, arc ò suspension). Lei tecnicas utilizadas despendon dei materiaus e de la configuracion generala dei luòcs. Pasmens, d'un biais generau, le recors a d'elements prefabricats es vengut fòrça important car permet de simplificar la construccion.
Tre sa mesa en servici, un pònt es somés a de constrenchas e agressions variadas que pòdon engendrar de desòrdres. La probabilitat aumenta amb l'ancianetat e lei problemas possibles varian fòrça segon la natura de l'estructura[20]. La maintenança d'un pònt es donc un element centrau de son utilizacion. D'un biais generau, lei pònts de pèira resistisson lòngtemps e lei defalhiments pus frequents son liats a la degradacion progressiva dei materiaus per l'accion de l'aiga. La disparicion dei jaç protectors assegurant l'estanqueïtat agrava lo fenomèn. Per lei pònts de betum e d'acier, leis atacas quimicas causadas per la preséncia de gas carbonic e de clorurs son lei problemas pus importants. Entraïnan l'oxidacion dei partidas metallicas e la degradacion dau betum. Lei variacions tròp importantas de temperatura pòdon tanben congrear de problemas grèus en causa de la dilatacion dei materiaus. Sus totei lei tipes d'obratges, la susvelhança dei fondamentas es un ponch obligatòri, especialament quand lo pònt passa au dessüs d'un corrent d'aiga important.
La durada de vida d'un pònt modèrne es de 46 a 76 ans per lei pònts metallics e de 47 a 86 ans per lei pònts de betum armat. Lei factors de gausidura principaus son leis inondacions, lo fuòc, lo vent, lei cavaments au nivèu dei fondamentas, lei conflictes armats e lei collisions. Una mantenença regulara e ben menada pòu permetre de perlongar la durada de vida dei partidas pus importantas durant mai de 100 ans, mai aquò a de limits. Un pònt pòu tanben venir obsolèt quand es plus en mesura de respòndre a seis exigéncias foncionalas. Aquò es sovent lo cas per lei pònts ancians que son pas capables de respòndre a l'aumentacion dau trafec rotier sus un aisse important de circulacion. Pasmens, lei pònts ancians son rarament destruchs. Dins fòrça situacions, lo pus simple es de lei desclassar e de bastir un autre pònt a proximitat. Per lei pònts metallics, un desmontatge es tanben possible en vista de tornar utilizar seis elements ò de lei reciclar.
La destruccion d'un pònt pòu tanben èsser un eveniment accidentau. Es sovent la consequéncia d'una catastròfa naturala pus larga coma un tèrratrem ò un ciclòn tropicau. Pòu egalament èsser lo resultat d'un problema de concepcion ò d'entretenença. Lo cas pus famós es aqueu dau pònt de Tacoma, un pònt suspendut destruch per lo vent quauquei mes après son inauguracion[21]. Pasmens, de cas pus tragics existisson coma aqueu dau pònt Morandi, un pònt italian que s'afondrèt en 2018 en causa d'un betum de qualitat marrida.
(fr)Les Ponts en maçonnerie, Bagneux, ministère des Transports, Direction des routes, 1982, 333 p.
(fr) Eugène Degrand e Jean Resal, Ponts en maçonnerie - tome 2 - Construction, París, Baudry et Cie, 1887, 662 p.
(fr) Anne Bernard-Gély e Jean-Armand Calgaro, Conception des ponts, París, Presses des Ponts et Chaussées, 1994, 360 p.
(fr) Marcel Prade, Les Ponts, Monuments historiques, Peitieus, Brissaud, 1986.
Nòtas e referéncias
↑Per aquela rason, lo tèrme « pònt de pèira » designa generalament un pònt d'arcada ancian fach de pèira.
↑(fr) Anne Bernard-Gély e Jean-Armand Calgaro, Conception des ponts, París, Presses des Ponts et Chaussées, 1994, p. 210.
↑(fr)Instruction technique du 19 octobre 1979 pour la surveillance et l’entretien des ouvrages d’art – fascicule 34 – Ponts suspendus et ponts à haubans, Bagneux, SETRA, 1979, p. 26.
↑(fr) Anne Bernard-Gély e Jean-Armand Calgaro, Conception des ponts, París, Presses des Ponts et Chaussées, 1994, p. 266.
↑Divèrsei teorias datan aqueu pònt de la segonda mitat dau milleni II avC ò de la premiera mitat dau milleni I avC.
↑Fau nòtar que d'autrei pònts, que semblan de faire partida de la meteissa rota, se tròban a proximitat dau pònt de Kazarma.
↑(en) R. H. Simpson e D. K. Hagel, Mycenaean Fortifications, Highways, Dams and Canals. Studies in Mediterranean Archaeology, vol. CXXXIII.
↑(fr)Les Ponts en maçonnerie, Bagneux, ministère des Transports, Direction des routes, 1982, p. 5.
↑(en) N.P. Brooks, « European medieval bridges : A window onto changing concepts of state power », Journal of the Haskins Society, n° 7, 1995, pp. 11-29.
↑(fr) Jean Mesqui, Le pont en France avant le temps des ingénieurs, Picard, 1986, p. 120.
↑(fr) Jean Mesqui, Le pont en France avant le temps des ingénieurs, Picard, 1986, pp. 78-104.
↑(fr) Angia Sassi Perino e Giorgio Faraggiana, Les ponts, París, Gründ, 2004, p. 20.
↑Lo pònt iniciau foguèt acabat en 206 avC, mai plusors restauracions e modernizacions o modifiquèron durant la Republica e l'Empèri.
↑(fr) Louis-Charles Boistard, Recueil d'expériences et d'observations faites sur différens travaux executés pour la construction du pont de Nemours: pour celle de l'arsenal et du port militaire d'Anvers, et pour la reconstruction du port de Flessingue; dans lequel on a traité la théorie de l'équilibre des voutes, J.-S. Merlin, 1822.
↑(fr) Marcel Prade, Les Ponts, Monuments historiques, Peitieus, Brissaud, 1986, p. 29.
Año 2011Años 2008 • 2009 • 2010 ← 2011 → 2012 • 2013 • 2014Decenios Años 1980 • Años 1990 • Años 2000 ← Años 2010 → Años 2020 • Años 2030 • Años 2040Siglos Siglo XX ← Siglo XXI → Siglo XXIITabla anual del siglo XXI Ir al año actualNoticias por mes Ene. • Feb. • Mar. • Abr. • May. • Jun. • Jul. • Ago. • Sep. • Oct. • Nov. • Dic.Artes Música • Cine • TelevisiónCienciasCategorías Categoría principalNacimientos
Катари вбивають Петра Веронського. Вигнання катарів з Каркассонна. Ката́ри (від грец. καθαροί, katharoi, «чисті, пуритани»[1]) — послідовники гностичного релігійного руху в середньовічній Західній Європі ХІ–XIV століття[2]. Вважали себе християнами, організовувалися у...
University of Warmia and Mazuryin OlsztynUniwersytet Warmińsko-Mazurski w OlsztynieLatin: Universitas Varmiensis-Masuriensis in OlsztynFormer namesAcademy of Agriculture and Technology, Pedagogical InstituteTypepublicEstablishedSeptember 1, 1999RectorJerzy PrzyborowskiAdministrative staff3,035Students~43,000Postgraduates3,000Doctoral students350LocationOlsztyn, Warmian-Masurian Voivodeship, PolandAffiliationsSOCRATES-ERASMUS, CIRCEOS, EUAWebsitewww.uwm.edu.pl University rankingsRegional – ...
Kleinasien Anatolien und Europa Geographische Lage Kleinasien (Türkei) Koordinaten 39° N, 32° O3932Koordinaten: 39° N, 32° O Gewässer 1 Schwarzes Meer, Marmarameer Gewässer 2 Ägäis, Mittelmeer Länge 1 300 km Breite 670 km Fläche 757.000 km² Kleinasien (lateinisch Asia minor, altgriechisch Μικρὰ Ἀσία Mikrá Asía) oder Anatolien (von altgriechisch ἀνατολή anatolḗ, deutsch ‚Osten‘; türkisch Anadolu; osmanisch ا...
New Zealand television channel Television channel Face TVCountryNew ZealandHeadquartersAucklandProgrammingPicture format576i 4:3/16:9(native/anamorphic)HistoryLaunchedFebruary 1, 2013Replaced Triangle TV Triangle Stratos LinksWebsitewww.facetv.co.nz Television channel Triangle TVCountryNew ZealandHeadquartersAucklandProgrammingPicture format576i 4:3/16:9(native/anamorphic)OwnershipOwnerTriangle Television TrustHistoryLaunchedAugust 1, 1998ClosedJanuary 31, 2013Replaced byFace TVLinksWebsitetr...
Artikel ini tidak memiliki referensi atau pranala luar ke sumber-sumber tepercaya yang dapat menyatakan kelayakan dari subyek yang dibahas.(Pengurus: diskusikan!)Artikel ini akan dihapus pada 23 November 2023 jika tidak diperbaiki.Untuk pemulai artikel ini, jika Anda mempertentangkan nominasi penghapusan ini, jangan menghapus peringatan ini. Silakan hubungi sang pengusul, hubungi seorang pengurus, atau pasang tag {{tunggu dulu}} Artikel ini memiliki beberapa masalah. ...
São João do Tauape Uso atual Estação de VLT Proprietário Governo do Estado do Ceará Administração Companhia Cearense de Transportes Metropolitanos Linhas Linha Nordeste Posição Superfície Plataformas Central Movimento em Agosto (2019) 16.170 passageiros Movimento diário 599 (Agosto de 2019) Serviços Conexões Informações históricas Inauguração 6 de julho de 2018 (5 anos) Localização Endereço No cruzamento da Via Férrea com a Rua Capitão Melo, São João do Tau...
English pop rock band For other uses, see The 1975 (disambiguation). The 1975The 1975 performing in February 2020Background informationAlso known asDrive Like I DoOriginWilmslow, EnglandGenres Art pop pop rock synth-pop indie pop indie rock electropop alternative rock experimental Years active2002–presentLabels Dirty Hit Polydor Vagrant Interscope Members Matty Healy Adam Hann Ross MacDonald George Daniel Websitethe1975.com The 1975 are an English pop rock band formed in Wilmslow in 2002.&#...
Fictional character HinakoHinako characterHinako, as seen in her first appearance in Issho ni Training: Training with Hinako.First appearanceIssho ni Training: Training with HinakoLast appearanceIssho ni Training 026: Bathtime with Hinako & HiyokoDesigned byRyoko AmisakiIn-universe informationSpeciesHumanGenderFemale Hinako is a fictional character appearing in the three OVA anime: April 2009: Issho ni Training: Training with Hinako February 2010: Issho ni Sleeping: Sleeping with Hinako D...
English philanthropist George William Alexanderfrom The Anti-Slavery Society Convention, 1840, by Benjamin Robert HaydonBorn1802[1]LondonDied1890[1]NationalityEnglishOccupationfinancierKnown forAbolitionistTitleTreasurer of the British and Foreign Anti-Slavery Society.[1]PredecessorNew positionSpouses Sarah Cleverly Horsnaill Catherine Horsnaill ChildrenThree daughters and two sonsParent(s)William and Ann Alexander George William Alexander (1802–1890) was an Eng...
City in the United States City in California in the United StatesTehachapi, CaliforniaCity in CaliforniaView of wind turbines with Tehachapi in the distanceNickname: The Land of Four SeasonsLocation of Tehachapi, CaliforniaTehachapiLocation in CaliforniaShow map of CaliforniaTehachapiLocation within the United StatesShow map of the United StatesCoordinates: 35°07′56″N 118°26′56″W / 35.13222°N 118.44889°W / 35.13222; -118.44889Country United States...
Indian film actor and politician (1935–2022) Kaikala SatyanarayanaBorn(1935-07-25)25 July 1935Kavutaram, Krishna district, Madras Presidency, British India (now Andhra Pradesh, India)Died23 December 2022(2022-12-23) (aged 87)Hyderabad, Telangana, IndiaNationalityIndianOther namesNavarasa Natanaa SarvabhoumaYears active1959–2022Spouse Nageswaramma (m. 1960)Children4ParentKaikala Laxminarayana (Father)AwardsNandi Award for Best Feature Film Kaik...
MADE IN TWENTY (20)Album studio karya BoADirilis17 Januari 2007Direkam2006/2007GenrePopDurasi?Labelavex traxKronologi BoA OUTGROW(2006)OUTGROW2006 MADE IN TWENTY (20)(2007) TBA(2008)'TBA'2008 Made in Twenty (20) adalah album artis Jepang, BoA yang kelima. Album ini dirilis pada tanggal 17 Januari. Judul album ini merujuk pada fakta bahwa album ini adalah album pertamanya sejak ia meninggalkan masa remajanya dan album pertamanya dibuat pada saat ia berusia 20 tahun. Album ini muncul pertam...
У этого термина существуют и другие значения, см. Банкс. Банксангл. Banks Island Спутниковый снимок Характеристики Площадь70 028 км² Наивысшая точка730[1] м Население103 чел. (2016) Плотность населения0 чел./км² Расположение 73°00′ с. ш. 121°30′ з. д.HGЯO Акватор...
United States Army general Michael J. LenihanMichael Lenihan commander of the 153rd Brigade in Raucourt, sometime in 1918.Born(1865-02-05)February 5, 1865Hopkinton, Massachusetts, United StatesDiedAugust 13, 1958(1958-08-13) (aged 93)Philadelphia, United StatesBuriedMount Olivet Cemetery (Washington, D.C.)Allegiance United StatesService/branch United States ArmyYears of service1883–1929Rank Brigadier GeneralService number0-201Unit Infantry BranchCommands held83rd Brigade...
Hindu Temple in Jammu, India For the temple in Odagaon, Orissa, India, see Odogaon Raghunath Temple. Raghunath TempleRaghunath MandirRaghunath Temple complexReligionAffiliationHinduismDistrictJammu districtDeityRamaLocationLocationJammuStateJammu and KashmirCountryIndiaLocation in JammuShow map of Jammu and KashmirRaghunath Temple (India)Show map of IndiaGeographic coordinates32°43′49″N 74°51′44″E / 32.730401°N 74.862325°E / 32.730401; 74.862325Architecture...
Chemical class of organic compounds This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Substituted phenethylamine – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (August 2014) (Learn how and when to remove this template message) Substituted phenethylamineDrug classThe structural formula of phenethylamine with mar...
Proposed theory on the origins of COVID-19 This article is about the hypothesis proposing SARS-CoV-2 came from a laboratory. For bioweapon conspiracy theories, see COVID-19 misinformation § Bio-weapon. The Wuhan Institute of Virology in Wuhan, China The COVID-19 lab leak theory, or lab leak hypothesis, is the idea that SARS-CoV-2, the virus that caused the COVID-19 pandemic, came from a laboratory. This claim is highly controversial; most scientists believe the virus spilled into human ...
Luxury hotel located in Zhubei City, Hsinchu County, Taiwan Sheraton Hsinchu Hotel新竹豐邑喜來登大飯店Location within TaiwanGeneral informationStatusCompletedTypeHotelAddressNo.265, Dong Sec. 1, Guangming 6th Road, Zhubei City, Hsinchu County, TaiwanCoordinates24°49′16″N 121°01′41″E / 24.8211°N 121.0281°E / 24.8211; 121.0281Completed2009Opening3 April 2010[1]OwnerFong Yi Construction CoTechnical detailsFloor count22[2]Floor area127...
![Pònt Milvius (periòde roman[13])](Fichi%C3%A8r:Ponte_Milvio-side_view-antmoose.jpg){kind=small}
.jpg)
.jpg)
