Illustracion de la contrabanda de cigareta sus l'ostal de la doana soïssa a Bourg-Saint-Pierre.
La contrabanda designa lo transpòrt illegal de merças o de personas, sobretot al pas de las frontièras, aquò per evitar de pagar de taxas o de far dintrar de produchs interdits dins un país o, al contrari, de'n far sortir malgrat l'interdiccion (se parla alara d'evasion). Per extension, e coma s'agís dels mèsmes rets, la contrabanda pòt tocar de personas, per lor permetre de dintrar dins un país que lor es barrat, o per lor permetre de sortir d'un país que lor interdit. Mai sovent, los bens provesisson un mercat negre alara que los individús son contrenhs al trabalh amagat.
L'istòria de la contrabanda es tant loga conta controversiada; benlèu apareguèt lo quita jorn ont la primièra taxa foguèt creada. Dins las regions frontalièras o costièras, la contrabanda es, a unas periòdas de l'istòria, un element economicament estructurant fina a èsser un motor de las intervencions estrangièras per de poténcias avent per objectiu de contrarotlar los fluses de merças e de taxas.
Per de rasons practicas, la contrabanda tòca mai sovent de produchs de fòrta valoe per unitat de volum (e de pes). Mai aisidas d'amagar, aquestas demandan d'implicar mens de personas e permeton, mai, de far mai rendable los còsts de transpòrt.
La contrabanda foguèt sempre largament diversificada, la sola condicion per qu'un produch ne faga l'objècte es que le trafic d'aqueste faga lucre e sia illegal. Ara, tòca:
Los mejans de transpòrt tanben se modernizèron: lo mai utilizat pels contrabandiers es lo fòrabòrd, subretot dins lo golf de Mexic. Mais sbretot, los contrabandiers utilizan los avions comercials o privats. Cada annada, des milliers de contrabandiers son arrestats dins los aeropòrts internacionals.
E, fàcia a l'existéncia creissenta de las politicas de contraròtle de l'immigracion dins los païses occidentals, l'immigracion illlegala es una activitat al vam.
Istòrias de contrabanda
La gabèla (venta força de sal fortament taxada) dins lo reialme de França, creèt las condicions per una contrabanda e un mercat negre massís;
En Grand Bretanha, la contrabande a prenguèt un vam economic important a la fin del sègle XVIII. Lo govèrn de l'epòca aumenta las taxas per financiar de guèrras carestiosas contra lo reialme de França e los recents Estats Units d'America.
Las taxas suls vins, alcoòls e autres produchs de luxe èran tan nauta que l'importacion clandestina d'aquestas merças venguet una activitat plan lucrativa per los pescadors e navigators, alara tocat per la misèria. Dins unas partidas del païses, coma Cornoalhas e l'èst del comtat de Cleveland, la contrabanda èra plan mai importante sul plan economic o las activitats legalas coma l'agricultura o la pesca.
Pauc après, la realizacion del blocatge continental per Napoleon tanben provesiguèt una contrabanda importanta. La contrabanda pendent l'epòca napoleoniana prenguèt un caractèr particular; la Grand Bretanha venguèt amb la revolucion industriala la primièra poténcia economica e industriala mondiala mas per far passar sa produccion manufacturièra e sos produchs colonials deviá aver accès al pòrts europèus. Lo blocatge continental li interdit aquestes accès, del moment que lo poder britanic organizava, amb l'ajuda dels contrebandiers professionals (e la mesa a lor disposicion de cadres de la Royal Navy) la contrabanda de produchs manufacturats e colonials (teissuts, sucre, cafè, té, tabat...). Aquesta politica aviá mai d'avantatges, los industrials fasián passar lors produchs, los contrabandiers èran contratotladas par l'Estat, los distributors continentals (que fan benefici del cost de gròs non-taxats) podavan rendre de servicis (albergar d'agents britanics, d'emigrats o d'espreles espionar).
Bibliografia
Marc Boulet, Contrebandiers, Rivages/Noir, , 354 p.
Gérard Béaur (dir.), Hubert Bonin (dir.) et Claire Lemercier (dir.), Fraude, contrefaçon, contrebande de l'Antiquité à nos jours, Droz, coll. « Publications d'histoire économique et sociale internationale », , 4e éd., 832 p., 160 x 240 cm (ISBN978-2-600-01730-5, ISSN 1422-7630)
