Riftdal

Den midtatlantiske ryggen består av den vulkanske midtsonen i en riftdal - mellom den afrikanske og den søramerikanske jordplaten.

En riftdal er en dal som oppstår ved at jordskorpen på et kontinent eller mellom to latente kontinenter sprekker opp langs en forkastning, og danner to jordplater som sklir fra hverandre. Dette kan utvikles fra en graben (nedsynking av jordskorpen) på et kontinent,[1] men mer vanlig er det at en riftdal oppstår ved at to jordplater regelrett sklir fra hverandre i hver sin retning. I motsetning til en graben kjennetegens en riftdal av at den sprekker langs grensen mellom to tektoniske plater, og over tid skaper landmasser eller kontinenter som driver fra hverandre.

En riftdal dannes i tre stadier:

  • Et vulkansk trykk nedenfra presser jordskorpen oppover, og den tynne jordskorpen over trykket sprekker opp langs forkastninger. Sprekkdannelsen gir adgang for økt vulkansk aktivitet, fordi flytende magma stiger opp i forkastning(ene).[2]
  • Etter hvert glir de to kontinene(platene) lengre fra hverandre og drar forkastningslagene med seg. Hav siver inn mellom platene, som dermed skiller lag fysisk. Havet mellom jordplatene (kontinentene) skaper en oppbygging av sedimenter på havbunnen, dvs i bunnen av forkastningssonen.
  • Dersom jordskorpens plater eller kontinenter sklir langt fra hverandre, vil man se vitnesbyrd etter rift-dannelsen på to måter: I en landsgående vulkansk rygg i havet mellom dem, og ved at bergartene på hver side har fellestrekk som minner om at områdene én gang hang sammen.

Eksempler på riftdaler

Eksempler på riftdaler i ulike stadier er Den midtatlantiske ryggen og Den store riftdalen («Great Rift Valley») som går nord-sør i det østlige Afrika.[3] Lake Superior i Nord-Amerika ligger midt i en riftdal som har sprukket opp på tvers i det nordamerikanske kontinentet. Oslofeltet fra Langesund til Ringsaker har opphav som en riftdal. Rhinens dalføre og Jordanelvens dalføre er riftdaler.[4]

Den store riftdalen har bare delvis blitt fylt med hav (Rødehavet) – den nordlige delen av riftdalen i Israel-Jordan og den sørligste fra Etiopia til Kenya har ennå ikke blitt skilt av hav, men det vil skje over lang tid. Midtdelen er derimot allerede sprukket helt opp og fylt av Rødehavet. Om 50 millioner år vil sannsynligvis den østafrikanske subplaten drive helt bort fra den afrikanste kontinentplaten langs riftdalen, og Rødehavet vil strekke seg ned til Viktoriasjøen og enda lengre sør.

For 150 millioner år siden begynte superkontinentet Pangaea å sprekke opp, og Afrika og Sør-Amerika drev sakte i hver sin retning. Havet sigde inn i forkastningene og vulkansk aktivitet økte i riftsonen. I dag har kontinentene drevet langt bort fra hverandre, men riftdannelsen avsløres av sammenfallende kystform, felles bergarter, og en lang, parallell vulkansk rygg midt ute i Sør-Atlanteren. Langs begge kontinentenes atlantiske kyster finner vi avsetninger fra kritt og tertiær, og det er likheter mellom dyrearter på kontinentene som gjennom genetikkstudier daterer atskillelsen i tråd med andre indisier.

På samme måte har også det europeiske (Baltika) og nordamerikanske (Laurentia) kontinentet sklidd fra hverandre, etter dannignen av Den kaledonske fjellkjede mellom kontinentene i devon. Disse to kontinentene støtte først sammen, for så å skille lag.

Referanser

  1. ^ Regler og råd for navnsetting av geologiske enheter i Norge. Oslo: Universitetsforlaget. 1986. 
  2. ^ Vitenskapens verden. [Oslo]: Norsk Fogtdal A/S. 1988. ISBN 8290388993. 
  3. ^ Under Afrikas sol. [Oslo]: Det beste. 1997. ISBN 8270102946. 
  4. ^ Opplev naturen: naturglede, naturforståelse, naturkunnskap. Oslo: Det Beste. 1981. ISBN 8270101192. 

Read other articles:

العلاقات النرويجية التركية النرويج تركيا   النرويج   تركيا تعديل مصدري - تعديل   العلاقات النرويجية التركية هي العلاقات الثنائية التي تجمع بين النرويج وتركيا.[1][2][3][4][5] مقارنة بين البلدين هذه مقارنة عامة ومرجعية للدولتين: وجه المقارنة النرو

 

Fédération Internationale de VolleyballOlahragaBola voli Voli pantaiYurisdiksiSeluruh duniaSingkatanFIVBBerdiri20 April 1947Kantor pusatLausanne, SwissPresiden Ary GraçaSitus web resmiwww.fivb.com Federasi Bola Voli Internasional (Prancis: Fédération Internationale de Volleyball atau hanya disebut FIVB) adalah induk organisasi internasional olahraga bola voli dan voli pantai. Organisasi ini berkantor pusat di Lausanne, Swiss. Sejarah FIVB didirikan di Paris, Prancis pada tahun 1947. Pada...

 

?Scincella boettgeri Охоронний статус Найменший ризик (МСОП 3.1)[1] Біологічна класифікація Домен: Еукаріоти (Eukaryota) Царство: Тварини (Animalia) Тип: Хордові (Chordata) Клас: Плазуни (Reptilia) Ряд: Лускаті (Squamata) Інфраряд: Сцинкоподібні (Scincomorpha) Родина: Сцинкові (Scincidae) Рід: Scincella Вид: S. boettgeri Біно

Gambrinus-Figur auf dem Gelände der Brauerei Becker in St. Ingbert Gambrinussiegel (1828) Gambrinus ist ein legendärer König, der als Erfinder des Bierbrauens angesehen wurde. Er ist jedoch nicht Schutzheiliger der Brauer, dies sind Florian von Lorch, Arnulf von Metz (St. Arnold) oder alternativ Arnulf von Soissons. In der Literatur und bildenden Kunst wird Gambrinus auch als Gegenstück zu dem Weingott Bacchus dargestellt.[1] Inhaltsverzeichnis 1 Namensursprung 2 Literatur 3 Webli...

 

ياسين بامو (بالفرنسية: Yacine Bammou)‏  معلومات شخصية الاسم الكامل ياسين بامو الميلاد 11 سبتمبر 1991 (العمر 32 سنة)الدائرة الثالثة عشرة في باريس  الطول 1.88 م (6 قدم 2 بوصة)* مركز اللعب مهاجم الجنسية فرنسا المغرب  معلومات النادي النادي الحالي الشمال الرقم 10 المسيرة الاحتراف

 

Stasiun Domoto土本駅Stasiun Domoto pada Juli 2009LokasiOkuizumi, Kawanehon-cho, Haibara-gun, Shizuoka-kenJepangKoordinat35°08′09.75″N 138°08′21.10″E / 35.1360417°N 138.1391944°E / 35.1360417; 138.1391944Koordinat: 35°08′09.75″N 138°08′21.10″E / 35.1360417°N 138.1391944°E / 35.1360417; 138.1391944Ketinggian325 meterPengelola Ōigawa RailwayJalur■ Jalur IkawaLetak dari pangkal3.9 kilometer dari SenzuJumlah peron1 peron...

British painter (1866–1952) For the British animator, see Richard C. Jack. For the British lecturer and writer, see Richard Jack (mathematician). Richard JackBornRichard Jack(1866-02-15)15 February 1866Sunderland, County Durham, United KingdomDied30 June 1952(1952-06-30) (aged 86)Montreal, Quebec, CanadaEducationYork School of Art, Royal College of Art, Académie Julian, Académie ColarossiKnown forPaintingMovementBritish ImpressionismAwards1886 National Scholarship to the Royal C...

 

Former off-Broadway theater (1953–1982) in Manhattan, New York City The Village East Cinema building housed the Phoenix Theatre, 1953–1961 The Phoenix Theatre was a pioneering off-Broadway theatre in New York City, extant from 1953 to 1982. The Phoenix was founded by impresario Norris Houghton and T. Edward Hambleton. The project was a pioneering effort in the establishment of off-Broadway theatre. Houghton and Hambleton wanted a theatre away from Times Square, that would host a permanent...

 

Park Jeong-WooNama asal박정우 (Park Jeong-Woo)Lahir28 September 2004 (umur 19)Iksan, Korea SelatanKebangsaanKorea SelatanNama lainJustin ParkPekerjaanPenyanyiKarier musikGenreK-popHip hopR&BTahun aktif2018–sekarangLabelYG EntertainmentArtis terkaitTreasureYG FamilyPark Jeong-woo (bahasa Korea: 박정우; lahir 28 September 2004) adalah penyanyi asal Korea Selatan dan juga anggota grup vokal pria Treasure, di bawah asuhan YG Entertainment. Ia pertama kali dikenal pu...

Untuk singkatan, lihat TOP. Artikel ini bukan mengenai Tower of Power. Ini adalah nama Korea; marganya adalah Choi. T.O.PNama asal최승현LahirChoi Seung-hyun4 November 1987 (umur 36)Seoul,  Korea SelatanPekerjaan Penyanyi penulis lagu aktor produser rekaman rapper Karier musikGenre K-pop hip hop Tahun aktif2006–kiniLabel YG Entertainment[1] (2006-2022) Independent (2022 - sekarang) Artis terkait Big Bang YG Family Nama KoreaHangul최승현 Hanja崔勝鉉 Alih Aksara...

 

Sztab Generalny Wojska Polskiego Budynek sztabu przy ul. Rakowieckiej 4a w Warszawie Państwo  Polska Data utworzenia 25 października 1918 Szef SG WP generał Wiesław Kukuła Zastępcy Szefa SG WP gen. broni dr Piotr Błazeuszgen. dyw. dr Dariusz Plutagen. dyw. dr Karol Dymanowski Adres ul. Rakowiecka 4a00-904 Warszawa Położenie na mapie WarszawySztab Generalny Wojska Polskiego Położenie na mapie PolskiSztab Generalny Wojska Polskiego Położenie na mapie województwa mazowieckiego...

 

Dutch volleyball player Caroline Wensink Medal record Women's Volleyball Representing the  Netherlands European Championship 2009 Poland Team Competition FIVB World Grand Prix 2007 Ningbo Team Competition Caroline Wensink (born 4 August 1984 in Enschede, Overijssel) is a volleyball player from the Netherlands, who plays as a middle-blocker. She was a member of the Dutch National Women's Team that won the gold medal at the 2007 FIVB World Grand Prix in Ningbo, PR China. Caroline won the B...

County police department in Florida, US Not to be confused with Miami Police Department. This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Miami-Dade Police Department – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (March 2019) (Learn how and when to remove this template message) Miami-Dade Police DepartmentSea...

 

Romanian actor Victor RebengiucVictor Rebengiuc in March 2011BornVictor George Rebengiuc (1933-02-10) 10 February 1933 (age 90)Bucharest, Kingdom of RomaniaAlma materCaragiale Academy of Theatrical Arts and CinematographyOccupation(s)Stage actor, film actor, activistYears active1955–presentAwardsOrder of the Star of Romania, Grand Cross rank Victor Rebengiuc (Romanian pronunciation: [ˈviktor rebenˈd͡ʒjuk]; known in full as Victor-George Rebengiuc; born 10 February...

 

Family of fossil fish HelicoprionidaeTemporal range: 358–252 Ma PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Early Carboniferous to Late Permian Helicoprion Scientific classification Domain: Eukaryota Kingdom: Animalia Phylum: Chordata Class: Chondrichthyes Subclass: Holocephali Order: †Eugeneodontida Clade: †Edestoidea Family: †HelicoprionidaeKarpinsky, 1911 Type genus HelicoprionKarpinsky, 1899[1] Type species Helicoprion bessonowiKarpinsky, 1899 Genera Agassizodus Arpagodus Campylo...

Untuk kegunaan lain, lihat Kawai. Kawaii adalah kualitas keimutan, khususnya dalam konteks budaya Jepang.[1] kawaisa (可愛さcode: ja is deprecated ) (keadaan imut, nomina) telah menjadi unsur penting dalam budaya populer Jepang, hiburan, busana, makanan, mainan, penampilan, dan mannerisme.[2] Kawaii (可愛いcode: ja is deprecated ) sebagai adjektiva[3][4] secara harfiah berarti imut-imut, comel, molek,[5][6] atau mungil.[7] Akar kat...

 

Plaque de rue typique aux armoiries d'Auderghem Auderghem, commune belge située dans la région de Bruxelles-Capitale, possède de nombreuses rues[1] toutes répertoriées dans cette liste. Sommaire : Haut A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z Notes Liens externes A Avenue des Argus avenue des Ablettes avenue Jean Accent[1] rue de l'Amblève place de l'Amitié rue de l'Application avenue des Argus avenue des Arums sentier des Aubépines drève des Augustins (en Forêt de S...

 

This article includes a list of general references, but it lacks sufficient corresponding inline citations. Please help to improve this article by introducing more precise citations. (December 2018) (Learn how and when to remove this template message) European Maritime ForceActive1995–presentCountry France Italy Portugal SpainBranchNavyTypeRapid reaction forceMotto(s)At Sea for PeaceCommandersCurrentcommanderVice-Amiral d’Escadre Jean-Philippe RollandInsigniaFlagMilita...

This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Alfa Future People Festival – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (July 2016) (Learn how and when to remove this template message) Alfa Future People FestivalGenreElectronic dance sicDatesFinal weekend of July and DecemberLocation(s)Bolshoye Ko, Nizhny ...

 

La microeconomía es una parte de la teoría económica que estudia el comportamiento económico de los agentes individuales, como son los consumidores, las empresas, los trabajadores y los inversores; así como su interrelación en los mercados. Considera las decisiones que toma cada uno para cumplir ciertos objetivos propios. Los elementos básicos en los que se centra el análisis microeconómico son los bienes, los precios, los mercados y los agentes económicos.[1]​ En contraposici...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!