For andre tydingar av oppslagsordet, sjå Realisme.
Realismen er ein tanke- og kunstretning som gjorde seg gjeldande i Europa frå midten av 1800-talet. Ein reknar særleg biletkunst frå tida 1850–1870 og litteratur frå tiåret 1875–1885 med til realismen.
Realismen oppstod i Frankrike på om lag same tid som fotografiet og sosialismen. Kunstnarar ønskte å opptre som fotografiapparat ved å skildra verda slik ho var, utan overdrivne kjensler og romantikk, og ofte med håp om å forbetra den sosiale røynda.