Het Nationaal Orgelmuseum is een museum in de Gelderse stad Elburg. Het is gewijd aan de geschiedenis van het Nederlandse pijporgel.
Geschiedenis
Het museum werd in 1977 opgericht door Maarten Seijbel die op dat moment hoofdorganist was van de plaatselijke Grote of Sint-Nicolaaskerk. De collectie werd eerst ondergebracht in het Museum Elburg en door de aanwas later overgebracht naar een nieuwe locatie aan de Rozemarijnsteeg in de vesting. In 2011 fuseerde het met een stichting die het orgel beheerde van wijlen architect Gert Boon (1912-2009). Dankzij zijn nalatenschap werd de verhuizing naar het Arent thoe Boecophuis mogelijk, een kasteel in de binnenstad uit het jaar 1394.[1] Hier werd het museum op 14 november 2014 heropend door politicus en orgelliefhebber Elco Brinkman.[2]
Sinds oktober 2018 is het museum opgenomen in het landelijk Museumregister en heeft het museum de status van officieel geregistreerd museum. Per 1 januari 2019 is de Museumkaart in het museum geldig.
Boon-orgel
Boonzaal
Boonorgel
Sinds de fusie van 2011 is het museum in het bezit van een orgel dat Ernst Leeflang bouwde. Nadat Gert Boon dit orgel in het bezit kreeg, plaatste hij het in zijn boerderij in Hoog Buurlo en bekleedde hij de hoge orgelpijpen naar een eigen ontwerp. De heldere gele, blauwe, lila en rode vlakken verwijzen naar het structuralisme, Boons voorkeursstijl in de architectuur. Het orgel is geplaatst in de Gert Boonzaal: een gebouwtje op de binnenplaats van het museum dat ooit stadsgevangenis was. Het werd hiervoor verbouwd en ingericht door architect Ronald Plug. Het orgel is geïntoneerd als huiskamerorgel waarop met tweeëntwintig stemmen verschillende muziekstijlen mogelijk zijn.[3]
Collectie
Museumwinkel en bibliotheek
Het museum bezit verder een uitgebreide collectie van historische orgels, met pijpwerk dat dateert sinds het jaar 1540.[4] De meeste orgels zijn nog bespeelbaar. In het museum zijn onder meer de klavieren te zien van het orgel uit de Oude Kerk in Amsterdam. Daarnaast toont het allerlei originele koraalboeken, orgelmakersgereedschap en maquettes. Een speciale ruimte van het museum is gewijd aan de Nederlandse orgelcomponist Jan Pieterszoon Sweelinck.
Bij binnenkomst van het museum wordt de bezoeker ingeleid in de orgelgeschiedenis met een film van 25 minuten. Verderop in het museum is een muziekkamer waar allerlei composities beluisterd kunnen worden. Er worden geregeld concerten gehouden in het museum.
In de museumwinkel worden boeken, bladmuziek en cd's verkocht die grotendeels afkomstig zijn uit schenkingen. Terugkerend zijn er verkoopdagen waarvan de opbrengst dient ter financiering van het museum. Ook is er een orgelbibliotheek met naslagwerken over de geschiedenis van orgels en een archief met stukken over orgels wereldwijd.
