Michael Tositsas of Tossizza (Grieks: Μιχαήλ Τοσίτσας) (Metsovo, 1787 – Athene, 1856) was een Griekse zakenman in Egypte. Vanwege zijn financiële bijdragen (zowel bij leven als postuum) in de eerste decennia van de zelfstandige Griekse staat wordt hij in Griekenland beschouwd als een nationale weldoener.
Leven en werk
Tositsas was een Aroemeen.[1] In 1806 nam hij samen met zijn broers de leiding over van zijn vaders bonthandel in Thessaloniki. Nadat het bedrijf flink was uitgebreid, zond hij zijn broers naar Egypte om daar filialen te openen; zelf opende hij vestigingen in Livorno en Malta. In 1818 trouwde hij met Eleni Tositsa (1796–1866).[2] In 1820 verhuisden ze naar Alexandrië.
Hij ontwikkelde een nauwe relatie met Mohammed Ali, die hem benoemde tot persoonlijk adviseur en op andere belangrijke bestuurlijke posten, o.a. als hoofd van de eerste nationale bank van Egypte [en]. Tositsas werd een van de machtigste landeigenaars in Egypte. Hij was de eerste consul-generaal van Griekenland in Egypte, en een belangrijke leider van de Griekse gemeenschap in Alexandrië. Samen met zijn broers zorgde hij voor belangrijke voorzieningen op het gebied van onderwijs en religie. Tijdens de Griekse Onafhankelijkheidsoorlog organiseerde zijn vrouw Eleni het vrijkopen van Griekse krijgsgevangenen op Egyptische slavenmarkten.
Nalatenschap
In 1854 verhuisde Tositsas naar Athene, waar hij in 1856 overleed. Zijn liefdadigheid betrof niet alleen Alexandrië maar ook Athene, Thessaloniki en zijn geboorteplaats Metsovo. Enkele van de meest opvallende bijdragen zijn die aan de Universiteit van Athene, de Arsakeio-kostschool voor meisjes [en] en de Nationale Technische Universiteit van Athene. Per testament liet hij grote bedragen na voor hulp aan de armen en de oprichting van ziekenhuizen, kerken en scholen.
Na zijn dood zette zijn echtgenote Eleni het liefdadigheidswerk voort door schenkingen van land en grote sommen geld aan organisaties in het onderwijs en welzijn. De Griekse naam van de Nationale Technische Universiteit van Athene, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο ("Nationale Metsovische Polytechnische [school]"), verwijst naar Metsovo, de geboorteplaats van Michael en Eleni Tositsas en twee andere weldoeners.[3]
Het Nationaal Archeologisch Museum, eerst gevestigd te Egina, verhuisde naar Athene toen deze stad in 1834 de hoofdstad van het land werd; Eleni Tositsa schonk het stuk grond waarop het museum is gebouwd. De straat die tussen het museum en de Technische Universiteit loopt heet Οδός Τοσίτσα, "Tositsastraat".
Ook Tositsas' jongere broer Theodoros, die eveneens een fortuin vergaarde in Egypte, verhuisde naar Griekenland na de onafhankelijkheid en schonk het grootste deel van zijn rijkdom aan liefdadige stichtingen.
(el) Πλατάρης, Γ. (1984). Οι Τοσίτσηδες στο Λιβόρνο ("The Tositsa family in Livorno"). Ηπειρωτικό Ημερολόγιο.
(el) Πολίτης, Α. (1928–1930). Η ιστορία του αιγυπτιώτου ελληνισμού από του 1798 μέχρι 1927 ("The history of the Greeks of Egypt, 1798-1927"). Εκδόσεις Γράμματα, Αλεξάνδρεια-Αθήναι, 165-167, 172, 175-176, 191-222, 237-240, 243-247.
(el) Σκαφιδάς, Β. (1963). Ιστορία του Μετσόβου ("History of Metsovo"). Ηπειρωτική Εστία12 (131-132).
(el) Γούδας, Α. (1871). Βίοι Παράλληλοι, των επί της αναγεννήσεως της Ελλάδος διαπρεψάντων ανδρών ("Parallel lives of the men who excelled during the Renaissance of Greece"). Τυπογραφείον Χ. Ν. Φιλαδελφέως, Αθήνα, p. 447-486.
(el) Χατζηφώτης, Ι. (1993). Πρακτικά Α' Συνεδρίου Μετσοβίτικων Σπουδών ("Minutes of the 1st conference of Metsovite Studies"). Εξωραϊστικός Σύλλογος Μετσόβου, Αθήνα, "Οι Μετσοβίτες στην Αλεξάνδρεια ("The Metsovites in Alexandria")", p. 87-96.
(el) Πλατάρης-Τζίμας, Γ. (2004). Κώδικας Διαθηκών, Μείζονες και ελάσσονες ευεργέτες του Μετσόβου ("Log of Wills, Major and Minor Benefactors of Metsovo"). εκδ. Νομαρχιακής, αυτοδιοίκησης Ιωαννίνων και Δήμου Μετσόβου, Μέτσοβο/Αθήνα, τόμ. Α' σελ. 179-207, τόμ. Β' σελ. 203-217, τόμ. Γ'. σελ. 69-71.
↑(en) Abadzi, Helen (2004). The Vlachs of Greece and their misunderstood history. The Newsletter of the Society Farsharotu17. Gearchiveerd van origineel op 17 april 2024. “However, historically the members of this 'minority' have acted as the backbone of Hellenism: [...] and many Greek national benefactors were Vlachs, such as Nikolaos Stournaris, Georgios Arsakis, Michael and Georgios Tositsas, Georgios Sinas.”.
