PROFILBARU.COM

Mario Adorf
	Mario Adorf tijdens première True Grit op het Berlin Film Festival 2011.
Algemene informatie
Geboren	8 september 1930
Geboorteplaats	Zürich
Land	Zwitserland; Duitsland
Werk
Jaren actief	1954 - heden
Beroep	Acteur ; Schrijver
	Officiële website
	(en) IMDb-profiel
	(mul) TMDb-profiel; (en) AllMovie-profiel
Portaal	Film

Mario Adorf (Zürich, 8 september 1930) is een Duitse toneel- en filmacteur.

Jeugd en opleiding

Mario Adorf is het buitenechtelijke kind van de uit de Eifel afkomstige Duitse röntgenassistente Alice Adorf en de gehuwde Italiaanse chirurg Matteo Menniti uit Calabrië. Hij groeide op bij zijn moeder in Mayen, waar hij na de lagere school het stedelijk gymnasium voltooide. Vanaf 1950 studeerde hij aan de universiteit van Mainz filosofie, psychologie, criminologie, literatuur, muziekgeschiedenis en theaterwetenschap. In 1953 ging hij voor de voortgang van zijn studie naar Zürich en werkte daar als figurant en regie-assistent bij het Schauspielhaus Zürich. Kort daarna beëindigde hij zijn studie. Er volgde een toneelopleiding aan de Otto Falckenberg-school in München. In 1954 trad hij meermaals op bij de Münchner Kammerspiele. In navolging van zijn acteursopleiding had Adorf van 1955 tot 1962 een verbintenis als acteur bij de Münchner Kammerspiele.

Carrière

Na enkele kleine filmrollen werd hij door zijn vertolking van een psychopathische vrouwenmoordenaar in Nachts, wenn der Teufel kam algemeen bekend. Daarna werd hij jarenlang voor schurkenrollen gecontracteerd. In Winnetou 1. Teil speelde hij de rol van Winnetou's kwaadaardige tegenstander Santer, die Winnetous zus Nscho-tschi (Marie Versini) neerschoot. Tijdens een interview in 2013 verklaarde Adorf, dat mensen hem tot op de dag van vandaag op die rol aanspreken en hem vertellen, hem deze filmdaad niet te kunnen vergeven. In de krimi-komedie Die Herren mit der weißen Weste vertolkte hij de crimineel Bruno "Dandy" Stiegler. Successen vierde hij ook bij de internationale bioscoop. Zijn artistieke repertoire drukte zich meestal uit in karakters, die tussen knechten, criminelen, edele maffiosi en eerbare signeurs liggen. Opvallend is ook Adorfs voorkeur voor de Italiaanse cultuur. In de Italiaanse film Die Ermordung Matteottis (van Florestano Vancini, 1973) speelde hij Benito Mussolini. Daarentegen kon Adorf ook zijn komisch talent meermaals onder bewijs stellen.

Daarnaast kreeg hij verbintenissen bij de Junge Deutsche Film. Aldus vertolkte hij in Die Verlorenen Ehre der Katharina Blum de louche commissaris Beizmenne en in Die Blechtrommel de vader Matzerath. Vanaf het midden van de jaren 80 wijzigde zich zijn filmimago en werd hij de ideale vertolker van patriarchen, in het bijzonder van machtige ondernemers, zoals in de vierdelige film Der große Bellheim. Adorf trad op in talrijke tv-films, voornamelijk in die van regisseur Dieter Wedel en hield zich bezig als theateracteur. In 2007 behoorde hij onder voorzitterschap van de Amerikaanse filmmaker Paul Schrader tot de jury van het Internationaal filmfestival van Berlijn. In meer dan 50 jaar heeft Adorf in meer dan 120 films meegespeeld. In de laatste jaren trad hij bovendien meermaals als boekauteur in de schijnwerpers. Bovendien was hij ook als synchroonspreker werkzaam en leende hij zijn stem aan de draak uit Dragonheart.

Zijn grootste wens is het om in een verfilming over het leven van Karl Marx de hoofdrol te mogen spelen. Hij voorspelde het einde van het kapitalisme.

Privéleven

Zijn eerste echtgenote was de actrice Lis Verhoeven. Uit deze relatie werd dochter Stella (later eveneens een actrice) geboren. Sinds 1985 is Adorf voor de tweede keer getrouwd.

Verdere activiteiten

Adorf sprak in 1999 de proloog voor Die Krone der Schöpfung van Udo Jürgens, dat werd opgenomen met de Berliner Philharmoniker. Bovendien sprak hij in het zelfde jaar de Rechter van de doden in de musical Elisabeth in Essen. Zijn bijzondere verbondenheid aan Mayen, zijn geboortestad, leverde hem steeds weer plaatselijke verplichtingen op, zoals het beschermheerschap bij de aldaar plaatsvindende Burgfestspiele. Van de stad Mayen kreeg hij in 2001 het ereburgerschap. Sinds 30 augustus 2004 is Adorf erelid van voetbalvereniging Alemannia Aachen.

Adorf houdt zich sinds 2009 bezig als ambassadeur voor een goed gehoor voor de ontstigmatisering van slechthorenden. Samen met een fabrikant van hoortoestellen streeft hij naar een positieve omgang met hoortoestellen en voor de vroegtijdige herkenning en de nivellering van gehoorstoornissen.

Zijn archief bevindt zich in het archief van de Akademie der Künste in Berlijn.

Filmografie (selectie)

Bioscoopfilms

1954 - 08/15
1955 - 08/15 Zweiter Teil
1955 - 08/15 in der Heimat
1956 - Kirschen in Nachbars Garten
1956 - Robinson soll nicht sterben
1956 - La ragazza della salina
1957 - Nachts, wenn der Teufel kam (Robert Siodmak)
1958 - Schwester Bonaventura
1958 - Das Mädchen Rosemarie
1958 - Der Arzt von Stalingrad (Géza von Radványi)
1959 - Das Totenschiff
1959 - Am Tag, als der Regen kam
1960 - Bumerang
1960 - Le gout de la violence
1960 - Qui êtes-vous, Monsieur Sorge?
1960 - Schachnovelle
1960 - Mein Schulfreund (Robert Siodmak)
1961 - A cavallo della tigre (Luigi Comencini)
1962 - Straße der Verheißung
1962 - Freddy und das Lied der Südsee
1962 - Lulu
1963 - Station Six-Sahara
1963 - Die endlose Nacht
1963 - Moral 63
1963 - Der letzte Ritt nach Santa Cruz
1963 - La visita (Antonio Pietrangeli)
1963 - Winnetou – 1. Teil (Apache Gold) (Harald Reinl)
1964 - Vorsicht Mister Dodd
1964 - Die Goldsucher von Arkansas
1964 - Major Dundee
1965 - Operación Estambul
1965 - Tierra de fuego
1965 - Guerre secrète
1965 - Die Herren
1966 - Ganovenehre
1965 - Major Dundee (Sam Peckinpah)
1965 - Le soldatesse (Valerio Zurlini)
1965 - The Dirty Game (Terence Young)
1965 - Io la conoscevo bene (Antonio Pietrangeli)
1965 - Ten Little Indians (George Pollock)
1966 - Operazione San Gennaro (Dino Risi)
1967 - Una rosa per tutti (Franco Rossi)
1967 - Tendres requins (Michel Deville)
1967 - Questi fantasmi (Renato Castellani)
1968 - Engelchen macht weiter - hoppe, hoppe Reiter
1968 - …e per tetto un cielo di stelle
1968 - Le dolci signore (Luigi Zampa)
1969 - Maßnahmen gegen Fanatiker
1969 - La tenda rossa (Michail Kalatozov)
1969 - Gli specialisti (Sergio Corbucci)
1970 - L'uccello dalle piume di cristallo (Dario Argento)
1970 - Die Herren mit der weißen Weste (Wolfgang Staudte)
1970 - Cran d'arrêt (Yves Boisset)
1970 - L'arciere di fuoco
1970 - Deadlock
1971 - La corta notte delle bambole di vetro
1971 - La polizia ringrazia
1971 - Un'anguilla da trecento milioni (Salvatore Samperi)
1972 - König, Dame, Bube
1972 - La violenza: quinto potere
1972 - Milano calibro 9 (Fernando Di Leo)
1972 - King, Queen, Knave (Jerzy Skolimowski)
1972 - La mala ordina Fernando Di Leo)
1972 - Quando le donne persero la coda
1973 - Il delitto Matteotti (Florestano Vancini)
1973 - Die Reise nach Wien (Edgar Reitz)
1973 - Sans sommation
1974 - La polizia chiede aiuto
1974 - Processo per direttissima
1974 - La faille
1975 - Warum bellt Herr Bobikow?
1975 - MitGift
1975 - La faille (Peter Fleischmann)
1975 - Die verlorene Ehre der Katharina Blum (Volker Schlöndorff)
1976 - Cuore di cane (Alberto Lattuada)
1976 - Bomber & Paganini
1977 - Gefundenes Fressen
1977 - Der Hauptdarsteller
1977 - Tod oder Freiheit
1977 - Io ho paura (Damiano Damiani)
1978 - Deutschland im Herbst
1978 - Fedora (Billy Wilder)
1979 - Die Blechtrommel (Volker Schlöndorff)
1979 - L'empreinte des géants (Robert Enrico)
1979 - Milo Milo
1981 - Lola (Rainer Werner Fassbinder)
1981 - La disubbidienza
1982 - Les tilleuls de Lautenbach
1982 - La côte d’amour
1982 - Invitation au voyage
1983 - State buoni se potete
1983 - Rapports de classe
1985 - Coconuts
1985 - Marie Ward – Zwischen Galgen und Glorie
1985 - The Holcroft convenant (John Frankenheimer)
1986 - Momo (Johannes Schaaf)
1986 - The Second Victory
1986 - La ragazza del lilla
1987 - Rausch der Verwandlung
1987 - Notte italiana
1987 - Des Teufels Paradies
1989 - Try this One for Size (Guy Hamilton)
1989 - Francesco (Liliana Cavani)
1989 - I ragazzi di via Panisperna (Gianni Amelio)
1989 - Maxantino
1989 - La Luna negra
1989 - La troppola
1989 - Eppur si muove
1990 - Rosamunde
1990 - Gioco di società
1990 - Mio caro Dottor Gräsler
1990 - Café Europa
1990 - De moeder (Gleb Panfilov)
1990 - Jours tranquilles à Clichy (Claude Chabrol)
1991 - Pizza Colonia
1993 - Bauernschach
1993 - Spion in Schwarz
1993 - Maus und Katz
1994 - Felidae
1994 - Il piccolo Lord
1996 - Alles nur Tarnung
1996 - Dragonheart (synchronisatie van Draco)
1997 - Rossini – oder die mörderische Frage, wer mit wem schlief
1997 - Alle für die Mafia
1997 - Die furchtlosen Vier (synchronisatie van Fred der Esel)
1997 - Smilla's Sense of Snow (Bille August)
1998 - La quindicesima epistola
1998 - Comeback für Freddy Baker
1999 - Ama il tuo nemico
2000 - Il piccolo Lord, parte seconda
2002 - Epsteins Nacht
2003 - I ragazzi della via Pal
2004 - Vera – Die Frau des Sizilianers
2005 - Es ist ein Elch entsprungen
2006 - Karol Wojtyła – Geheimnisse eines Papstes
2008 - Kleiner Dodo (Thilo Rothkirch en Ute von Münchow-Pohl)
2008 - Die Rote Zora
2009 - Same Same But Different
2011 - Gegengerade
2015 - Der Liebling des Himmels
2012 - Die Libelle und das Nashorn
2013 - Die Erfindung der Liebe
2014 - Der letzte Mentsch
2016 - Schubert in Love

Televisie

1956: Termin Julia wird gehalten
1963: Die zwölf Geschworenen
1972: Le avventure di Pinocchio (miniserie)
1981: The Little World of Don Camillo
1982: Marco Polo (miniserie)
1982: Smiley’s People (miniserie)
1985: Via Mala
1986: Kir Royal
1986: Mino – Ein Junge zwischen den Fronten
1988: Heimatmuseum
1989: La Piovra 4
1990: Die Kaltenbach-Papiere (deel 1 Sharon, deel 2 Eva)
1991–1996: Fantaghirò
1991: Ex und hopp – Ein böses Spiel um Liebe, Geld und Bier
1991–1992: Rio Verde
1993: Der große Bellheim
1993: König der letzten Tage
1993–1994: Amigomio
1996: Der Schattenmann
1996: Tresko – Der Maulwurf
1996: Tresko – Im Visier der Drogenmafia
1996: Tresko – Amigo Affäre
1999: Caraibi
2002: Die Affäre Semmeling
2005: Enigma – Eine uneingestandene Liebe
2007: Rosa Roth – Der Tag wird kommen
2007: Winnetou darf nicht sterben (dokumentaire film)
2010: Der letzte Patriarch
2010: Das Geheimnis der Wale
2012: Die lange Welle hinterm Kiel
2013: Krokodil
2013: Pinocchio
2014: Altersglühen – Speed Dating für Senioren
2016: Winnetou – Der Mythos lebt
2018: Einmal Sohn, immer Sohn
2018: Karl Marx – der deutsche Prophet
2019: Alle für die Mafia
2019: Alte Bande

Hoorspelen

1956: Hans Rothe: Zwischen Erde und Himmel (Ronny Flannery) – Regie: Heinz-Günter Stamm (origineel hoorspel)
1956: Oda Schaefer: Libellenbucht (Detlev) – Regie: Heinz-Günter Stamm
1958: Werner Prym: Serenade in Mi und Mau. Ein Bericht über die Katzen von Rom (Armand) – Regie: Heinz-Günter Stamm
1958: Paul Claudel: Der seidene Schuh oder Das Schlimmste trifft nicht immer zu. Spanische Handlung in vier Tagen (4e deel: vierde dag) (Manuelito) – Regie: Otto Kurth
1958: Ingeborg Bachmann: Der gute Gott von Manhattan (barman) – Regie: Fritz Schröder-Jahn (origineel hoorspel)
1958: Johannes Hendrich: Lauter Engel um Monsieur Jacques – Regie: Heinz-Günter Stamm
1959: Marcel Pagnol: Madame Aurélie oder Die Frau des Bäckers (Dominique) – Regie: Heinz-Günter Stamm
1959: Stefan Zweig: Schachnovelle (Czentovic) – Regie: Werner Hausmann
1960: Lew Tolstoi: Katjuscha (Menjschow) – Regie: Heinz-Günter Stamm
1960: Josef Martin Bauer: Geronimo und die Räuber (Vencento Dellaverena) – Regie: Heinz-Günter Stamm (origineel hoorspel)
1961: Aischylos: Die Perser (Xerxes) – Regie: Friedrich Siems
1961: Rudyard Kipling: Fischerjungen (2 delen) – Regie: August Everding
1964: Werner Helmes: Die Scherbe des Bacchus (Schrater, David) – Regie: Rudolf Jürgen Bartsch (origineel hoorspel)
1976: Rolf und Alexandra Becker: Verbrich mir nichts: Dickie Dick Dickens & Co. (5e seizoen: 1 tot 4 en 6e aflevering) (Habakuk Benevuti) – Regie: Peter M. Preissler (originele hoorspelen)
1989: Karl Bruckmaier: Front. Menschen im Kriegszustand (soldaat) – Regie: Karl Bruckmaier

Werken

Vertellingen en verhalen

1994: Der Dieb von Trastevere. Geschichten aus Italien. Kiepenheuer & Witsch, Köln 1994, ISBN 3-462-02330-6
1996: Der Fenstersturz und andere merkwürdige Geschichten. Kiepenheuer & Witsch, Köln, ISBN 3-462-02576-7.
2000: Der römische Schneeball. Wahre und erfundene Geschichten. Kiepenheuer & Witsch, Köln, ISBN 3-462-03036-1.
2003: Der Fotograf von San Marco: Die italienischen Erzählungen. Kiepenheuer & Witsch, Köln, ISBN 3-462-03354-9.

Herinneringen

1992: Der Mäusetöter. Unrühmliche Geschichten. Autobiographie, Kiepenheuer & Witsch, Köln, ISBN 3-462-02160-5.
2004: Himmel und Erde. Unordentliche Erinnerungen. Goldmann Verlag, München 2005, ISBN 3-442-15329-8.
2005: Mit einer Nadel bloß. Über meine Mutter. Goldmann Verlag, München 2007, ISBN 3-442-15410-3.
2005: Bilder meines Lebens, mit Ergänzungen von Peter Berling, Helmut Dietl, Günter Grass, Kiepenheuer & Witsch, Köln, ISBN 978-3-462-03620-6. (autobiografische fotodokumentatie)
2015: Schauen Sie mal böse: Geschichten aus meinem Schauspielerleben. Kiepenheuer & Witsch, Köln, ISBN 3-462-04827-9.

Gesprek / Interview

Gero von Boehm: Mario Adorf. 13. September 2006. Interview in: Begegnungen. Menschenbilder aus drei Jahrzehnten. Collectie Rolf Heyne, München 2012, ISBN 978-3-89910-443-1, S. 379–388

Geluidsdragers

1994: Al dente – Live fragmenten uit het 'Al Dente' programma, Alte Oper Frankfurt. München: BMG records, EAN 743211990721
1996: Schön bös – Adorf zingt Kreisler. München: BMG records, EAN 74321403742
1998: Mario Adorf leest Christiane Kohl: Der Jude und das Mädchen – Eine verbotene Freundschaft in Nazideutschland. Hamburg: Hoffmann en Campe, ISBN 978-3-442-12968-3
2001: Briefwechsel Federico Fellini Georges Simenon – Lezing met Otto Sander (125 min bij Kein und Aber Records, Zürich 2001) ISBN 978-3-0369-1104-5
ca. 2004: Mario Adorf leest Gerhart Hauptmann Bahnwärter Thiel. Berlijn: Wortstark, ISBN 3-920111-21-4
2004: Mario Adorf leest Himmel und Erde. München: Der Hörverlag, ISBN 3-89940-428-9
2004: Mario Adorf leest Der Fotograf von San Marco. München: Der Hörverlag, ISBN 3-89940-201-4
2004: Mario Adorf leest Der Fenstersturz. München: Der Hörverlag, ISBN 3-89940-454-8
2005: Mario Adorf leest Der römische Schneeball. München: Der Hörverlag, ISBN 3-89940-545-5
2006: Mario Adorf leest Maupassant: Unter den Olivenbäumen. München: Süddeutsche Zeitung, ISBN 978-3-86615-367-7
2007: Schmidt. von Louis Begley. Random House Audio, ISBN 978-3-86604-750-1.
2007: Mario Adorf leest Casanova, Wiedersehen mit einer großen Liebe. München: LangenMüller, ISBN 978-3-7844-4135-1
2007: Joseph Roth: Die Legende vom heiligen Trinker. Zürich: Diogenes-Verlag, ISBN 978-3-257-80158-3
2008: Weihnachten mit Mario Adorf – Die schönsten Weihnachtsgeschichten & Lieder. Hamburg: Tchibo GmbH
2008: Mario Adorf leest Alexander Granach, Da geht ein Mensch. München: Kunstmann, ISBN 978-3-88897-542-4
2008: Tod und Teufel, hoorspel. München: Der Hörverlag, ISBN 978-3-86717-321-6
2010: Mario Adorf leest die Lieblingsballaden der Deutschen. Verlag Herder, ISBN 978-3-451-31607-4.
2010: Mario Adorf leest Claire Din, Flügel der Liebe. LC-23025, AM09107
2011: Adorf leest Goethe. Verlag Herder, ISBN 978-3-451-31892-4.
2023: Adorf leest Stefan Zweig. BUCHFUNK, ISBN 978-3-86847-647-7.

Filmdocumentaties

Lebenslänglich Schauspieler – 65 Jahre Mario Adorf Filmporträt van Ilona Kalmbach. Deutschland 1995 (ARD, eigen produktie van WDR), 45 Minuten.
Die Besten im Westen – Mario Adorf. Filmportret van Ulrike Brincker. Deutschland 2008 (WDR), 45 Minuten.
Es hätte schlimmer kommen können – Mario Adorf. Bioscoop-dokumentaire film van Dominik Wessely. Deutschland 2019, 98 Minuten

Bronnen, noten en/of referenties

Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Mario Adorf op de Duitstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.