Margaretha van Antiochië

De heilige Margaretha van Antiochië
Geboren	Onbekend te Antiochië
Gestorven	omstreeks 305
Verering	Rooms-Katholieke Kerk, Oosters-orthodoxe kerken, oriëntaals-orthodoxe kerken, oosters-katholieke kerken en de Anglicaanse Kerk
Naamdag	20 juli
Lijst van christelijke heiligen
Portaal	Christendom

Margaretha van Antiochië (Sint-Margriet) († ca. 305), ook bekend als heilige Marina, is een heilige en martelares binnenin de Rooms-Katholieke Kerk, de Oosters-orthodoxe kerken, de Anglicaanse Kerk en in de Oriëntaals-orthodoxe kerken. Binnen de Rooms-Katholieke kerk is ze bekend onder de Veertien Heilige Helpers omdat ze helpt bij ziekte of aandoeningen.

Legende

Wat de levensgeschiedenis van Margaretha betreft, is niets met zekerheid te vertellen. Verhalen over haar duiken pas op in de 9e eeuw. Volgens de overlevering, die te vinden is in de Legenda Aurea is zij geboren in de 3e eeuw in Antiochië, de hoofdstad van Pisidië, als dochter van de heidense tempelpriester Aedesius. De streek in West-Azië maakte deel uit van het Romeinse Rijk. Haar vader minachtte haar om haar christelijk geloof. Margaretha leefde op het land als herderin. Toen de stadsprefect Olybrius haar een huwelijksaanzoek deed, op voorwaarde dat ze haar geloof zou afzweren, weigerde ze. Daarop werd ze gevangengezet en gemarteld. Dan volgen een aantal wonderbaarlijke gebeurtenissen. De bekendste is dat satan, in de gedaante van een draak, haar opslokte. Margaretha ontsnapte levend doordat de draak haar uitspuwde, vanwege het kruis dat ze droeg wat zijn ingewanden irriteerde. Uiteindelijk werd ze toch omwille van haar geloof ter dood gebracht.

Patrones

Margaretha is een van de Veertien heilige helpers. Sint-Margriet is de patrones van voedsters, verpleegsters, vroedvrouwen en nierpatiënten. Zij werd aangeroepen bij barensweeën en zwangerschap (wegens haar ontsnapping uit de buik van de draak), onvruchtbaarheid, bij het gebrek aan moedermelk, krampen en borstkwalen. In de middeleeuwen viel in het bisdom Utrecht haar feest op 13 juli. Tegenwoordig wordt haar naamdag gevierd op 20 juli, onder meer in Lichtervelde tijdens de Margrietefoor. Sinds eeuwen viert en vereert Lichtervelde Margaretha luisterrijk. Tot in de jaren negentig kwamen jaarlijks duizenden bedevaarders naar Lichtervelde.

Zij is ook de patrones van het gehucht/parochie Nieuwenhove dat bij stad Waregem hoort; de Ninovieten bouwden hier in 1894 voor haar een kerkje uit protest wegens de lange afstand naar de dekenij in het centrum van Waregem. In 1971 werd een nieuwe kerk gebouwd, waarna de oude in 1973 werd afgebroken.^[1] Ook te Grembergen, thans een deelgemeente van Dendermonde, wordt ze vereerd en is de kerk aan haar is gewijd.

Haar naam werd toegevoegd aan het Vlaamse dorp Sint-Margriet Houtem om het te onderscheiden van Houtem bij Landen en Houtem bij Hoegaarden. Het Oost-Vlaamse Sint-Margriete is, evenals het Nederlandse Margraten, naar haar genoemd.

Trivia

Er is getracht om de legende over haar leven te herleiden tot oudere verhalen over Aphrodite, maar zonder succes.
In de Oosterse kerk wordt ze ook vereerd als de heilige Marina.

Galerij

de heilige Margaretha in de Sint-Margaretakerk van Sint-Margriete
Fylacterion van de heilige Margaretha van Antiochië - kerkschat van Oignies
Beeld in Tournai

Bibliografie

Goosen, Louis, Margaretha van Antiochië, in: Van Afra tot de Zevenslapers. Heiligen in religie en kunsten, 1992, p. 243-244
Vandenbroucke, Danny, H. Margareta - verering. Dekanale kerk Lichtervelde, 20-29 juli, Lichtervelde, zonder uitgever, zonder datum. Dit boekje is een heruitgave en een herwerkte tekst van het in 1947 voor het laatst verschenen werkje de ‘Beknopte levensschets van de H. Margareta, maagd en martelares’ van de heemkundige Cleophas Sintobin.