Lijst van invoeringsdata van de gregoriaanse kalender per land

Dit is een lijst van invoeringsdata van de gregoriaanse kalender per land. Deze kalender werd in 1582 door paus Gregorius XIII ingevoerd met de Inter gravissimas ter vervanging van de juliaanse kalender, maar deze werd niet meteen geaccepteerd als vervanging van de juliaanse kalender, waardoor beide kalenders een aantal eeuwen naast elkaar werden gebruikt. De meeste katholieke landen volgden vrijwel direct na de bul van de paus, maar de meeste protestantse landen volgden pas begin 18e eeuw en de meeste orthodoxe landen begin 20e eeuw, waarbij orthodoxe stromingen vaak nog aan de juliaanse kalender vasthouden voor de berekening van feestdagen, waardoor kerst bijvoorbeeld op 7 januari valt.

Verschil tussen de juliaanse en de gregoriaanse kalender

Data (gregoriaans)	Verschil
15 okt. 1582 - 28 feb. 1700	10 dagen
1 mrt. 1700 - 28 feb. 1800	11 dagen
1 mrt. 1800 - 28 feb. 1900	12 dagen
1 mrt. 1900 - 28 feb. 2100	13 dagen

Bij de overschakeling van de juliaanse naar de gregoriaanse kalender moet er een aantal dagen worden overgeslagen, omdat er in de juliaanse kalender meer schrikkeldagen voorkomen dan in de gregoriaanse. Hoeveel dagen er moet worden gesprongen is afhankelijk van de eeuw van de overschakeling. In de tabel hiernaast is te zien hoeveel dit verschil is per eeuw.

Hieronder volgt een overzicht van de invoeringsdata van de gregoriaanse kalender. Waar van toepassing, is naast de eerste gregoriaanse datum, de laatste juliaanse datum opgenomen in de lijst hieronder.

Verklaring van het kleurgebruik:

• ■ invoering gregoriaanse kalender
• ■ begin graduele invoering gregoriaanse kalender
• ■ herinvoering juliaanse kalender

land		einddatum juliaans	begindatum gregoriaans	kal	opmerking	bron
tegenwoordig	gebied of toenmalige naam
Italië		4 oktober 1582	15 oktober 1582			[1][2][3][4][5][6][7][8]
Polen	Pools-Litouwse Gemenebest					[4][6]
Portugal						[1][2][3]
Spanje
Verenigde Staten	Spaanse kolonies in Texas, Florida, Nevada, Arizona en New Mexico				met Spanje	[4]
Frankrijk	Koninkrijk Frankrijk	9 december 1582	20 december 1582		behalve Elzas	[1][3][5][6][8][9]
Frankrijk	Lotharingen					[2][4][5]
Frankrijk	Vorstendom Sedan					[3]
Verenigde Staten	Franse kolonies in de Mississippivallei				met Frankrijk	[4]
Nederland	Habsburgse Nederlanden (Brabant, Zeeland en de Staten-Generaal)	14 december 1582	25 december 1582			[1][6][7][8][9]
België	Habsburgse Nederlanden (zuidelijke provincies)	21 december 1582	1 januari 1583			[2][3][5][9]
Nederland
Duitsland	rooms-katholieke staten				verschillende data (1583–1585), zie onder	[3][6]
Nederland	Habsburgse Nederlanden (Holland)	1 januari 1583	12 januari 1583			[1][8][10]
Nederland	Habsburgse Nederlanden (stad Groningen)	10 februari 1583	21 februari 1583		Filips II had op 10 januari 1583 een edict uitgevaardigd dat op 10 februari 21 februari zou volgen. Dit edict werd echter pas op 28 februari in Groningen, dat in Spaanse handen was, bekendgemaakt. Hierop is besloten om in Groningen op 1 maart 12 maart te laten volgen. Na de verovering door Maurits van Oranje werd dit teruggedraaid, op 19 november 1594 volgde 10 november in de juliaanse kalender.	[1][6][8][10]
België	Prinsbisdom Luik, graafschap Loon					[4][5][8][11]
Duitsland	Augsburg (prinsbisdom en rijksstad)	13 februari 1583	24 februari 1583			[2][4][5]
Duitsland	Keurvorstendom Trier	4 oktober 1583	15 oktober 1583			[4][5][9]
Oostenrijk	Brixen, Salzburg, Tirol	5 oktober 1583	16 oktober 1583			[2][5][6]
Duitsland	Hertogdom Beieren, rijksstad Regensburg, prinsbisdom Freising, prinsbisdom Eichstätt					[2][5][6]
Duitsland	Gulik-Berg	2 november 1583	13 november 1583			[4][5][8]
Duitsland	Keulen (aartsbisdom en rijksstad), Aken	3 november 1583	14 november 1583			[4][5][8]
Duitsland	Prinsbisdom Würzburg	4 november 1583	15 november 1583			[2][4][5]
Duitsland	Mainz (keurvorstendom en aartsbisdom)	11 november 1583	22 november 1583			[2][4][5]
Duitsland	Prinsbisdom Münster, hertogdom Kleef, Baden	17 november 1583	28 november 1583			[4][5][8][9]
Oostenrijk	Karinthië, Stiermarken	14 december 1583	25 december 1583			[5][6]
Tsjechië	Bohemen, Moravië	6 januari 1584	17 januari 1584			[2][4][5][6]
Zwitserland	Luzern, Uri, Schwyz, Zug, Solothurn, Fribourg	11 januari 1584	22 januari 1584		katholieke Zwitserse kantons	[2][4][5]
Duitsland	Lausitz, Silezië	12 januari 1584	23 januari 1584			[2][4][5]
Polen
Zwitserland	Appenzell	1 juni 1584	1 juni 1584			[2][3]
Zwitserland	Unterwalden	1 juni 1584	1 juni 1584			[2][3][4][5]
Duitsland	Hertogdom Westfalen	1 juli 1584	12 juli 1584			[4][5]
Duitsland	Prinsbisdom Paderborn	16 juni 1585	27 juni 1585			[4][5]
Hongarije		21 oktober 1587	1 november 1587			[6]
Zwitserland	Appenzell Ausserrhoden	1 januari 1590	1 januari 1590			[2][3]
Roemenië	Vorstendom Transsylvanië	14 december 1590	25 december 1590			[4][5]
Nederland	Habsburgse Nederlanden (stad Groningen)	19 november 1594	10 november 1594		Teruggedraaid na de verovering van Maurits van Oranje op de Spanjaarden.	[1][4][8][9][10]
Canada	vasteland van Nova Scotia	1 januari 1605	1 januari 1605		keerde na 13 oktober 1710 terug naar 2 oktober juliaans	[6]
Duitsland	Pruisen	22 augustus 1610	2 september 1610			[6]
Letland	Koerland	1 januari 1617	1 januari 1617			[2][4][5]
Zwitserland	Wallis	1 januari 1622	1 januari 1622			[2]
Duitsland	Osnabrück	1 januari 1624	1 januari 1624			[4][9]
Duitsland	Prinsbisdom Hildesheim	15 maart 1631	26 maart 1631			[4][5]
Frankrijk	Elzas	5 februari 1682	16 februari 1682			[2][3][5]
Duitsland	protestantse staten	18 februari 1700	1 maart 1700		veel lokale variaties	[2][3][4][5][6][8][10]
Denemarken	Koninkrijk Denemarken en Noorwegen					[2][4][5][6][8]
Noorwegen
Zweden	Koninkrijk Zweden	28 februari 1700	1 maart 1700		één dag verschoven (schrikkeldag verviel) in verband met mislukte graduele wijziging; in 1712 na de dubbele schrikkeldag 30 februari terug naar de juliaanse kalender	[3][5][6][12]
Finland
Nederland	Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden (Gelderland)	30 juni 1700	12 juli 1700			[4][5][6][7][8][9]
Nederland	Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden (Utrecht, Overijssel)	30 november 1700	12 december 1700			[4][5][6][7][8][9]
Zwitserland	Zürich, Bern, Bazel, Schaffhausen, Genève, Neuchãtel, Thurgau, Biel, Sargans	31 december 1700	12 januari 1701		protestantse kantons van Zwitserland; veel lokale variaties	[2][3][4][5][6]
Frankrijk	Mulhouse				destijds zugewandte Ort van Zwitserland
Nederland	Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden (Friesland, Groningen)				tweede keer voor Groningen	[1][4][5][6][7][8][10]
Nederland	Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden (Drenthe)	30 april 1701	12 mei 1701			[1][6][7][8]
Canada	vasteland van Nova Scotia	12 oktober 1710	2 oktober 1710			[4]
Zweden	Koninkrijk Zweden	30 februari 1712	1 maart 1712		mislukte graduele wijziging; dubbele schrikkeldag 30 februari om weer gelijk te lopen met de juliaanse kalender	[3][5][6][12]
Finland
Zwitserland	Sankt Gallen, Glarus	1 januari 1724	1 januari 1724			[2][4][5]
Zwitserland	Appenzell Ausserrhoden	1 januari 1724	1 januari 1724			[2][4][5]
Verenigd Koninkrijk	Koninkrijk Groot-Brittannië	2 september 1752	14 september 1752		Engeland en Wales lieten, ter voorbereiding op de datumsprong, 31 december 1751 volgen door 1 januari 1752, waarmee de oude annunciatiestijl afgeschaft werd (iets dat Schotland al per 1 januari 1600 gedaan had). Het nieuwe jaar begon voortaan op 1 januari in plaats van op 25 maart zoals tot dan toe gebruikelijk was. Toen men in september 1752 elf dagen had laten vervallen, liep men gelijk met het vasteland. Dat was voor het eerst in zeven eeuwen.	[1][2][3][5][6][7][8][9][12]
Ierland	Koninkrijk Ierland				Ook in het Koninkrijk Ierland, feitelijk een kroondomein van de Engelse koning, werd eerst de annunciatiestijl afgeschaft. Voor Noord-Ierland gelden hier geen uitzonderingen.	[2][6][13]
Verenigde Staten	Oostkust, Washington, Oregon					[6]
Canada	Newfoundland, kust van de Hudsonbaai, vasteland van Nova Scotia				tweede keer voor het vasteland van Nova Scotia	[6]
Zweden	Koninkrijk Zweden	17 februari 1753	1 maart 1753		tweede keer; toen Finland later deel werd van Rusland bleef de gregoriaanse kalender de officiële, maar ook de juliaanse werd soms gebruikt	[3][5][6][8][12]
Finland
Verenigde Staten	Hawaï	n.v.t.	21 januari 1778		eerste contact met Europeanen	[4]
Zwitserland	Graubünden	1 januari 1784	1 januari 1784		veel lokale variaties (1760-1812)	[2][5]
Letland	Koerland	1 januari 1796	1 januari 1796			[2][4]
Litouwen	Litouwen onder Rusland	11 januari 1800	1 januari 1800			[4]
Zwitserland	Unterengadin	1 januari 1811	1 januari 1811			[2]
Canada	resterende gebieden	n.v.t.	vanaf eerste nederzetting
Verenigde Staten	Alaska	6 oktober 1867	18 oktober 1867		Toen Alaska deel werd van de Verenigde Staten. Omdat de internationale datumgrens tegelijkertijd werd verschoven werden er slechts 11 dagen overgeslagen in plaats van 12, en volgde vrijdag 6 oktober op vrijdag 18 oktober.	[6][12]
Japan		n.v.t.	1 januari 1873		ingevoerd naast de traditionele Japanse kalender	[6]
Egypte		n.v.t.	1 januari 1875			[6]
China		n.v.t.	1 januari 1912		verving de Chinese kalender, maar werd niet overal gebruikt tot de communistische revolutie in 1949	[6]
Albanië		14 november 1912	28 november 1912			[14]
Litouwen		15 november 1915	29 november 1915			[4]
Letland			1915–1918		tijdens Duitse bezetting
Bulgarije		31 maart 1916	14 april 1916			[6][14]
Turkije	Ottomaanse Rijk	15 februari 1917	1 maart 1917		In Turkije werd destijds de Rumi-jaartelling gebruikt, die gebaseerd is op de islamitische jaartelling. Omdat het Turkse jaar tot de invoering van de gregoriaanse kalender op 1 maart begon, volgde 1 maart 1333 op 15 februari 1332. De christelijke jaartelling zou uiteindelijk op 1 januari 1926 worden ingevoerd door president Atatürk van de nieuwe Republiek Turkije.	[4][14]
Rusland		31 januari 1918	14 februari 1918		in oostelijke gebieden mogelijk later, tot 1920	[1][6][14]
Estland						[1][6][14]
Servië	Koninkrijk der Serven, Kroaten en Slovenen	18 januari 1919	1 februari 1919		De gregoriaanse kalender was al ingevoerd in gebieden die voorheen Oostenrijks waren, anno 2024 de landen Bosnië en Herzegovina, Kroatië en Slovenië.	[2]
Montenegro
Noord-Macedonië
Roemenië	Koninkrijk Roemenië	31 maart 1919	14 april 1919		de Grieks-orthodoxe gebieden mogelijk later	[4]
Griekenland		15 februari 1923	1 maart 1923			[2][4][6][14]
Saoedi-Arabië		n.v.t.	1 oktober 2016		wordt naast de islamitische kalender gebruikt	[15]

Bronnen, noten en/of referenties

1. Hoe schrijf ik de geschiedenis van mijn gemeente? (PDF), p. 94
2. (de) Über die Abbildung der Zeit durch Kalender (PDF), p. 5. Gearchiveerd op 5 juli 2021.
3. (en) The Reform of the Julian Calendar, p. 18-20, 22-26. Gearchiveerd op 5 maart 2024.
4. (en) Nørby, Toke, The Perpetual Calendar (29 February 2000).
5. (de) Dr Hermann Grotefend (1922). Taschenbuch der Zeitrechnung des deutschen Mittelalters und der Neuzeit, Hanover, p. 27.
6. (en) The Gregorian Calendar - Calendar FAQ. Claus Tøndering
7. Instrumenten van de macht. De Staten-Generaal en hun archieven 1576-1796, Thomassen, Th.H.P.M. (PDF), p. 280. Gearchiveerd op 16 mei 2022.
8. Kalcalc bijlage1 - grijsbaard.nl. Gearchiveerd op 18 mei 2022.
9. De Chronologie van de Middeleeuwen en de Moderne tijden in de Nederlanden, door E. I. STRUBBE en L. VOET, 1960 (PDF)
10. Universiteit van het Noorden: vier eeuwen academisch leven in Groningen, dl. 1, p. 56
11. Kroniek van Borgloon - Geschiedkundige Kring kanunnik Daris Borgloon. Gearchiveerd op 10 augustus 2023.
12. (en) Dershowitz, Nachum, Reingold, Edward M. (2008). Calendrical Calculations. Cambridge University Press, Cambridge, 47. ISBN 9780521885409.
13. (en) Calendar (New Style) Act, 1750, Ireland
14. (en) Social Security Administration, Program Operations Manual System (POMS): GN00307.180 Gregorian Julian Calendar (26 August 2005).
15. (en) KSA switches to Gregorian calendar (3 oktober 2016). Gearchiveerd op 7 oktober 2023.