Koninklijke BAM Groep

Koninklijke BAM Groep nv
Beurs	Euronext: BAMNB
Oprichting	1869
Sleutelfiguren	Ruud Joosten (CEO)
Land	Nederland
Hoofdkantoor	Runnenburg 9 3981 AZ Bunnik
Werknemers	13.439 fte (eind 2022)[1]
Producten	Bouw, vastgoed, Infra, Techniek
Industrie	bouw
Omzet/jaar	€ 6270 miljoen (2023)
Winst/jaar	€ 175,0 miljoen (2023)
Markt­kapitalisatie	€ 858 miljoen (15 feb. 2024)
Website	Koninklijke BAM Groep nv
Portaal    Economie

Hijskraan in Groningen

Bouwplaats in Madurodam

Koninklijke BAM Groep nv is een beursgenoteerd Nederlands bouwconcern met tien werkmaatschappijen in vijf Europese thuismarkten. Het opereert wereldwijd in specifieke markten. Het bedrijf initieert, ontwikkelt, bouwt en onderhoudt projecten op het gebied van wonen, werken, transport en recreatie. Tot 1992 stond de naam voor Bataafsche Aanneming Maatschappij.

Activiteiten

In 2017 was het concern gemeten naar omzet het grootste Nederlandse bouwbedrijf.^[2]

In 2023 werd bijna de helft van de omzet in Nederland gerealiseerd en de andere helft was afkomstig uit het Verenigd Koninkrijk en Ierland. In België werd nog een zeer klein deel aan omzet behaald. De naam BAM komt terug in de namen van de meeste werkmaatschappijen.

De werkmaatschappijen zijn actief in de sectoren:

• Bouw en Vastgoed;
• Infra;
• Publiek-private samenwerking (waaronder een joint venture, BAM PPP PGGM Infrastructure Coöperatie U.A., in samenwerking met PGGM).

Geschiedenis

Advertentie van de BAM, 1932.

BAM is ontstaan op 12 mei 1869, toen Adam van der Wal een timmerwerkplaats opende in Groot-Ammers, een klein dorpje aan de rivier de Lek in Zuid-Holland. Zoon Jan nam het bedrijf eind 19e eeuw over en breidde de activiteiten uit naar Vlaardingen en Den Haag, waar hij zich definitief vestigde. In 1926 kwam Jans zoon Joop bij hem in dienst, waarbij de bedrijfsnaam wijzigde in Fa. J. van der Wal en Zoon.

In 1927 werd het familiebedrijf omgezet in een naamloze vennootschap en de naam veranderd in ‘N.V. Bataafsche Aanneming Mij van Bouw- en Betonwerken v/h Firma J. van der Wal en Zoon’ (‘BAM’). De naam is mede ontleend aan het vele werk wat het bedrijf deed voor de Bataafsche Petroleum Maatschappij (BPM) zoals het kantoorgebouw van de oliemaatschappij in Den Haag. Verder was het voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog betrokken bij de bouw van het AVRO-gebouw aan de Keizersgracht in Amsterdam, het Ziekenhuis Bronovo in Den Haag en Diergaarde Blijdorp in Rotterdam.

Sinds 1959 is het bedrijf beursgenoteerd in Amsterdam. In 1973 werd de nieuwe bedrijfsnaam BAM Holding N.V. Ter gelegenheid van het 125-jarig bestaan van BAM op 12 mei 1994 mocht de onderneming het predicaat Koninklijke aan de naam toevoegen.

De groei van Koninklijke BAM Groep is het gevolg van overnames in de sector. In 1988 werd de divisie Uitvoering overgenomen van het concern Verenigde Bedrijven Bredero. In november 2000 werden de onderdelen Utiliteitsbouw en Beton- en waterbouw overgenomen van NBM-Amstelland. Hiermee werd de combinatie BAM-NBM de grootste bouwer in Nederland, met een omzet van 5,6 miljard gulden en 13.000 medewerkers. Twee jaar later nam BAM-NBM de aandelen Hollandse Beton Groep (HBG) over van de Spaanse Grupo Dragados, tegen contante betaling van € 710 miljoen. Het was een overname op basis van gelijkheid en het bestuur bestond aanvankelijk uit zes bestuurders waarvan drie afkomstig van HBG. Na de inlijving van HBG is de groen-oranje huisstijl ingevoerd bij BAM.

In 2012 verkocht BAM het ingenieursbureau Tebodin voor € 145 miljoen aan het Duitse bouwconcern Bilfinger Berger.^[3] BAM zette Tebodin eind 2011 te koop omdat er te weinig synergie was met de overige activiteiten van de groep. De verkoop leverde BAM een boekwinst van € 65 miljoen op en de verkoopopbrengst is gebruikt om schulden af te lossen.^[3]

In oktober 2014 besloot BAM in Nederland twaalf werkmaatschappijen samen te voegen tot twee werkmaatschappijen, BAM Bouw en Vastgoed Nederland en BAM Infra Nederland. Deze maatregel werd genomen wegens druk op de resultaten. Hierdoor waren minder kantoormedewerkers nodig en verdwenen 650 voltijdsbanen.^[4] In de loop van 2015 vielen de meeste ontslagen.^[4] Het was niet de eerste reorganisatie die het concern doorvoerde sinds de kredietcrisis. Eind 2016 waren er nog circa 7500 voltijdsbanen bij BAM in Nederland.

Omstreeks 2020 ging het roer om, het bestuur initieerde met een driejarige strategische plan om een winstgevender en duurzamer bedrijf te worden. Diverse activiteiten die niet pasten binnen dit concept werden afgestoten. Zo werden in 2021 diverse Belgische activiteiten verkocht. Na deze verkopen is BAM alleen nog via Interbuild in het land aanwezig. Interbuild realiseert (vanuit de vestigingsplaats Wilrijk) met ruim 250 medewerkers utiliteitsbouw- en appartementenprojecten in Vlaanderen en het Brusselse gewest.

In hetzelfde jaar werd bekend dat BAM Swiss wordt verkocht aan de Zwitserse bouw- en vastgoedonderneming Implenia.^[5] De verkoop maakt deel uit van de strategische koerswijziging waarbij BAM zich wil terugtrekken uit kleinere markten. BAM Swiss werd opgericht in 2011 en is een kleine partij met ongeveer 45 medewerkers en een jaaromzet van circa € 45 miljoen.^[5] In september werd BAM Deutschland, inclusief BAM Immobilien-Dienstleistungen en BAM Sports, verkocht aan Zech Group en Gustav Zech Stiftung. BAM Deutschland had een omzet van € 500 miljoen en telde 750 medewerkers.^[6] De verkoop van BAM Galère, met een jaaromzet van zo'n € 200 miljoen en 650 medewerkers, werd op 3 februari 2022 afgerond. In januari 2022 werd nog de verkoop van BAM Contractors in België aangekondigd waarmee de afbouw van de internationale activiteiten nagenoeg is afgerond.

In juni 2022 werd de verkoop aangekondigd van de Duitse werkmaatschappij Wayss & Freytag Ingenieurbau aan de Zech Group.^[7] Wayss & Freytag behaalde een jaaromzet van ruim € 500 miljoen en telde 1000 medewerkers. Het bedrijf heeft een leidende positie in de Duitse markt voor weg- en waterbouw en in internationale tunnelbouw en is onder meer betrokken bij de bouw van de Fehmarnbeltverbinding. De transactie werd in 2022 afgerond en leidde tot een boekwinst van € 52 miljoen

Resultaten

In 2022 behaalde BAM een omzet van bijna € 7 miljard. Het nettoresultaat toerekenbaar aan de aandeelhouders van de vennootschap bedroeg € 180 miljoen. In 2021 werd het resultaat gedrukt door eenmalige waardeverminderingen van € 82 miljoen, als gevolg van wijzigingen in Nederlandse en Britse belastingwetgeving en het effect van verkopen van activiteiten. In 2022 daalde de omzet met zo'n 10% als gevolg van de verkoop van dochterondernemingen in België en Duitsland en de verkoop van Wayss & Freytag Ingenieurbau leidde tot een incidentele boekwinst van € 52 miljoen.

Bedragen luiden in miljoenen

Jaar[8]	Omzet	Nettoresultaat	Order- portefeuille	Werknemers ultimo jaar (fte)
2003	€ 7770	€ 56,0	€ 9100	29.551
2004	€ 7493	€ 106,4	€ 8900	26.801
2005	€ 7425	€ 153,3	€ 10.400	26.914
2006	€ 8646	€ 137,0	€ 10.300	28.330
2007	€ 8954	€ 349,0	€ 13.800	28.007
2008	€ 8835	€ 161,9	€ 13.100	28.544
2009	€ 8353	€ 31,3	€ 11.100	28.464
2010	€ 7611	€ 15,3	€ 12.100	26.840
2011	€ 7920	€ 126,0	€ 10.400	26.639
2012	€ 7465	€ –187,4	€ 11.000	23.188
2013	€ 7042	€ 46,2	€ 10.000	23.329
2014	€ 7314	€ –108,2	€ 10.300	23.137
2015	€ 7423	€ 10,2	€ 11.500	21.248
2016	€ 6976	€ 48,8	€ 10.200	19.486
2017	€ 6604	€ 12,5	€ 11.600	19.837
2018	€ 7208	€ 23,8	€ 12.700	20.194
2019	€ 7209	€ 11,8	€ 12.700	19.517
2020	€ 6809	€ –122,2	€ 13.760	17.966
2021	€ 7315	€ 18,1	€ 13.200	15.739
2022	€ 6618	€ 179,6	€ 10.040	13.439
2023	€ 6270	€ 175,0	€ 9810

Bouwfouten

Op 27 mei 2017 stortte op Eindhoven Airport een in aanbouw zijnde parkeergarage in. De Onderzoeksraad Voor Veiligheid (OVV) besloot dit incident te onderzoeken.^[9][10][11] In de loop van het jaar bleken veel meer bouwwerken in Nederland volgens de fatale bouwmethode te zijn gebouwd, overigens niet alleen door BAM.^[12] In januari 2017 werd besloten het skelet op Eindhoven Airport te slopen.^[13] Het bedrijf zelf sprak in september 2017 over nog 25 risicovolle bouwsels.^[14] De Erasmus Universiteit Rotterdam sloot op 20 oktober 2017 als eerste preventief een verdacht bouwwerk, dat overigens niet door BAM was gerealiseerd.^[15][16] Het toezichthoudend ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, dat toezicht houdt op deze bouwfouten, moest zelfs een samenscholingsverbod voor zijn gebouw afkondigen.^[17] Hoewel de in aanbouw zijnde garage in 3 tellen instortte, dreunt de klap nog jaren na in de Nederlandse bouwsector.^[18] Maart 2020 meldt het vakblad Cobouw echter dat er weinig mis is met het gebruik van breedplaatvloeren.^[19] Evenwel stortten in 2024 alle oprijhellingen van de zes verdiepingen tellende parkeergarage van het St. Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein in. De gebruikte vloerconstructie was hetzelfde als die van de ingestorte parkeergarage bij Eindhoven Airport.^[20] Na intensief speurwerk werd vastgesteld dat er bij de instorting geen slachtoffers zijn gevallen. De Onderzoeksraad voor Veiligheid begon meteen met het instellen van een onderzoek naar de toedracht.^[21]

BAM werkte samen met VolkerWessels aan de bouw van een nieuwe zeesluis, die in januari 2022 in gebruik is genomen.^[22] In december 2017 werd duidelijk dat er extra kosten gemaakt moeten worden voor de caissons, grote betonnen bakken die worden afgezonken. Er is een risico van vervorming en dit moet verholpen worden.^[22] In 2018 nam BAM een grote afschrijving op de zeesluis IJmuiden van zo'n € 68 miljoen, dit kwam bovenop een voorziening van € 30 miljoen in 2017.^[23]

Bij de bouw van een grote pier voor cruiseboten op het eiland Curaçao is rond 2017 een groot gebied met zeekoraal verwoest.^[24] BAM trad bij de bouw op als hoofdaannemer. Allerlei maatregelen en voorwaarden om het koraal te beschermen en die in de bouwvergunning waren vastgelegd, blijken geschonden te zijn. Naar schatting zal natuurlijk herstel van dit koraal ten minste 17 jaar duren.^[25]

Bronnen, noten en/of referenties

1. BAM Resultaten 2022, 16 februari 2023, geraadpleegd op 16 februari 2023. Gearchiveerd op 16 februari 2023.
2. Cobouw Ranglijst: top 50 bouwbedrijven van Nederland, 22 november 2018, geraadpleegd op 11 april 2019
3. Cobouw BAM verkoopt Tebodin aan Duitse bouwer, 28 februari 2012, geraadpleegd op 9 maart 2016
4. NOS 650 banen weg bij BAM, 8 oktober 2014, geraadpleegd op 4 november 2014
5. IEX.NL BAM verkoopt Zwitsers dochteronderdeel, 30 maart 2021, geraadpleegd op 30 maart 2021. Gearchiveerd op 12 juni 2021.
6. Beursonline Verkoop BAM Deutschland aan Zech Group afgerond, 18 oktober 2021, geraadpleegd op 18 februari 2022. Gearchiveerd op 18 februari 2022.
7. (en) TunnelingJournal BAM To Sell Wayss & Freytag Wayss & Freytag, 21 juni 2022, geraadpleegd op 21 juli 2022. Gearchiveerd op 21 juli 2022.
8. Diverse jaarverslagen van Koninklijke BAM Groep. Geraadpleegd op 15 februari 2024.
9. OVV Onderzoek instorting parkeergarage Eindhoven. Gearchiveerd op 23 oktober 2017.
10. OVV onderzoek
11. BAM was gewaarschuwd voor bouwfouten parkeergarage. EenVandaag (7 december 2017). Geraadpleegd op 18 april 2018.
12. Algemeen Dagblad Nog honderden gebouwen onder de loep na instorten parkeergarage Eindhoven, 20 oktober 2017. Gearchiveerd op 28 januari 2018.
13. Cobouw BAM start sloop parkeergarage Eindhoven in januari, 29 december 2017
14. Beurs.nl BAM vindt technisch gebrek na instorting parkeergarage Eindhoven Airport, 25 september 2017
15. Trouw Universiteit Rotterdam sluit gebouw wegens instortingsgevaar, 20 oktober 2017. Gearchiveerd op 23 oktober 2017.
16. NRC Vijf vragen over onveilige betonvloeren, 21 oktober 2017. Gearchiveerd op 3 oktober 2022.
17. NOS Vloeren ministeries deels afgezet, 20 april 2018. Gearchiveerd op 11 augustus 2022.
18. Hoe instortend beton in Eindhoven een landelijk probleem werd . Gearchiveerd op 16 augustus 2022.
19. 'Bakzeil bij breedplaatvloeren, ze zijn veilig te gebruiken' . Gearchiveerd op 16 augustus 2022.
20. Deel parkeergarage bij ziekenhuis Nieuwegein ingestort, onduidelijk of er slachtoffers zijn, NOS Nieuws, 26 mei 2024.
21. Onderzoeksraad begonnen met inspectie ingestorte hellingbanen parkeergarage Nieuwegein, De Volkskrant, 27 mei 2024.
22. NOS Strop voor BAM en VolkerWessels bij zeesluis IJmuiden, 6 december 2017, geraadpleegd op 6 december 2017. Gearchiveerd op 6 december 2017.
23. Cobouw BAM op koers met winstmarge van 2,1%, 20 februari 2019, geraadpleegd op 11 april 2019. Gearchiveerd op 11 april 2019.
24. NOS Grote schade aan koraal Curaçao, vermoedelijk door bouwer BAM, 27 april 2017, geraadpleegd 10 november 2017
25. Caribisch Netwerk 17 jaar nodig voor herstel koraalschade bouw mega-pier Curaçao, 13 juni 2017, geraadpleegd 10 november 2018. Gearchiveerd op 11 november 2018.

Mediabestanden

Zie de categorie Royal BAM Group van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.