Het noordelijke gedeelte van het gebied bestaat vooral uit bos, terwijl het zuidelijke gedeelte, Loonse Heide genaamd, vooral vennen en landbouwpercelen bevat. Het doel van Natuurmonumenten is de ongerepte natte heide, zoals die hier in 1940 zichtbaar was, weer terug te krijgen. Flora en fauna als de waterlobelia, de klokjesgentiaan, de zonnedauw, de heikikker en de vinpootsalamander zijn hier te vinden. Ook grazen er Schotse hooglanders, om te zorgen voor een grotere variatie aan begroeiing.
Het gebied bevat een landhuis uit 1864. De talrijke munitie-opslagcomplexen die eveneens in het gebied lagen werden opgeruimd.
De toponiemen Galgeneind en Galgenbaan verwijzen naar het galgenveld dat zich hier eens bevond. Hier werden de lijken tentoongesteld van onder meer de leden van een bende die in de 18e eeuw de omgeving van Loon op Zand onveilig maakte.
In 2021 is de Natuurbegraafplaats Huis ter Heide geopend. Deze beslaat 350 ha van het gebied en bevindt zich in de nabijheid van De Moer achter het karakteristieke landhuis dat een informatiecentrum werd.
Men is voornemens het Plan Woudspoor tot uitvoering te brengen, waarmee een verbinding tussen het Landgoed Huis ter Heide en de Loonse en Drunense Duinen tot stand zal worden gebracht. Het Loonsche Land, een gebied dat binnen de grenzen van Landgoed Huis ter Heide ligt, wordt soms (onterecht) aangeduid als apart natuurgebied.
