Eugen Reisz

Eugen Reisz
Reisz-microfoon 1925
Algemene informatie
Geboren	9 september 1879 Boedapest
Overleden	1957
Nationaliteit(en)	Hongarije
Beroep(en)	uitvinder, radiotechnicus
Bekend van	Reisz-microfoon

Eugen Reisz (Boedapest, 1879 – 1957) (ook Eugen Reiss of Eugen Reiß^[1]) was een Hongaarse uitvinder en radiopionier. Hij was houder van verschillende patenten op het gebied van elektronische communicatie waaronder het LRS relais, een elektronenbuis en een verbeterde koolmicrofoon, de Marconi-Reisz microfoon.^[2] Deze microfoon werd in de begindagen van de radio, de jaren 20 en 30, veel gebruikt in onder andere Duitsland, Engeland, Italië en buiten Europa.

Leven

Hij studeerde elektrotechniek aan de technische hoge school van Wenen en trad daarna in dienst van het bedrijf van een beroemde studiegenoot en uitvinder Robert von Lieben.^[3] Rond 1912 was hij betrokken bij de uitvinding van een van de eerste versterkerbuizen, het LRS (Lieben, Reisz, Strauss) relais, en internationale presentaties daarover.^[4] Als leidinggevende van een onderzoekslaboratorium bij AEG Kabelwerk Oberspree in Berlijn was hij verantwoordelijk voor de verdere ontwikkeling van het LRS relais. Daarna startte hij een eigen bedrijf.^[5] Hier construeerde hij de verbeterde koolmicrofoon samen met Georg Neumann die daarbij een belangrijk en volgens sommigen zelfs het voornaamste aandeel had.^[6] Neumann zou later in een eigen bedrijf de eerste commercieel bruikbare condensatormicrofoon maken.^[7]

Marconi-Reisz-microfoon

Door een verbetering van de sensor in de microfoon kon de gevoeligheid ten opzichte van de bestaande microfoons die aanvankelijk ontworpen waren voor telefonie worden verhoogd. Daardoor werd uitgebreide inzet mogelijk bij radiostations en nieuw ontstane geluidsstudios. Vanaf 1925 gebruikten de 'Emil Berliner Studios' in Berlijn en de Italiaanse radio ze. Verkoop liep via Marconi (Engeland), AEG (Duitsland) en via Telefunken als onderdeel van radiozendinstallaties. Op 29 oktober 1923 werden ze ingezet bij de eerste radio-uitzending in Duitsland vanuit de 'Voxhaus' studio in Berlijn.^[8]

De microfoon bestond uit een aanvankelijk rechthoekige, later een karakteristieke achthoekige marmeren basis gevuld met koolstof korreltjes, afgedekt met een rubberen membraan. Bijzonder was dat de elektrodes niet achter, maar links en rechts van het membraan gepositioneerd waren. Het resultaat was een voor die tijd zeer goede frequentiestatistiek van 50-10.000 Hz. Naar huidige maatstaven had de koolstofmicrofoon een hoge achtergrondruis, zoals gebruikelijk voor toenmalige koolmicrofoons. Latere verbeteringen waren onder andere het vervangen van het rubberen membraan door mica, gevolgd door in olie gedrenkt rijstpapier. Verder werd de werkspanning verlaagd van 12 naar 6 volt om de ruis door elektrische ontladingen tussen de kooldeeltjes te verminderen.

In 1935 gaf de BBC het advies om in een hoek van 45 graden in de microfoon te spreken. Audiotechnici moesten dagelijks bij ingebruikname de microfoon eerst horizontaal leggen en door tikken tegen de zijkant de koolstofkorreltjes goed verdelen. Pas als de juiste weerstand werd bereikt kon de microfoon rechtop worden gezet, hangend aan veren in een houder.^[9]

• 
  Het LRS relais op een van de eerste buisradio's in 1923.
• 
  LRS relais in het Deutschen Technikmuseum Berlin.
• 
  Schema van de Reisz-microfoon.
• 
  Latere achthoekige variant van de microfoon.
• 
  Violiste Eugenie Uminska spelend voor de Reisz microfoon in 1934

Overig

De Zilveren Reissmicrofoon, een Nederlandse radioprijs, is vernoemd naar Eugen Reisz.

Externe link

• Een opname met de Reisz microfoon: (en) Martin Mitchell, Vintage Microphone Recording. Marconi-Reisz (circa 1925) (2012). Gearchiveerd op 30 juni 2023. Geraadpleegd op 21 mei 2020.

Bronnen, noten en/of referenties

1. (en) Reisz Microphone type 105, serial number 1487. Stichting Centrum voor Duitse Verbindingen en aanverwante Technologieën. Geraadpleegd op 21 mei 2020.
2. (en) English Patent Specification no 250,430. martinmitchellsmicrophones.files.wordpress.com (2012). Gearchiveerd op 20 mei 2022. Geraadpleegd op 21 mei 2020.
3. (de) Kulturmagazin 2013. Kulturmagazin der Wiener Fremdenführer. Gearchiveerd op 30 juni 2023. Geraadpleegd op 21 mei 2020.
4. (en) Liebenröhre Telefunk. www.radiomuseum.org. Gearchiveerd op 21 oktober 2020. Geraadpleegd op 21 mei 2020.
5. (en) History of the manufacturer Reisz, Eugen, Apparatebau; Berlin. www.radiomuseum.org. Geraadpleegd op 21 mei 2020.
6. (en) In Memoriam Georg Neumann. Audio Engineering Society. Gearchiveerd op 13 juni 2021. Geraadpleegd op 21 mei 2020.
7. (en) Hugh Robjohns, A brief history of microphones. Microphone Data Book (2001). Gearchiveerd op 11 november 2020. Geraadpleegd op 21 mei 2020.
8. (en) Marco C van der Hoeven, REISZ M 109 - THE FIRST GREAT MICROPHONE. Vintage Microphone World. Gearchiveerd op 26 november 2020. Geraadpleegd op 21 mei 2020.
9. (en) Museo della Radio e della Televisione. Gearchiveerd op 7 mei 2020. Geraadpleegd op 21 mei 2020.