Een dienstvak is de groep van militairen binnen een krijgsmachtdeel die vaardigheden en opleidingen op hetzelfde vakgebied hebben, en vergelijkbare taken uitvoeren. In de militaire traditie spreekt men in enkele specifieke gevallen niet van dienstvak maar van een wapen, dienstgroep, vakgebied of korps.
Inleiding
Militairen worden aangesteld binnen een dienstvak van een krijgsmachtdeel. Ze ontvangen hun vakopleiding bij dat dienstvak. Veel militairen werken hun gehele loopbaan binnen hetzelfde dienstvak. De vakkennis die op verschillende gebieden vereist is, is gerangschikt naar dienstvak. Kleinere uitvoerende operationele eenheden zoals compagnies en pelotons worden hoofdzakelijk samengesteld uit personeel van hetzelfde dienstvak.[1]
In het verleden werden ook grotere eenheden vaak ingedeeld per dienstvak: een infanterieregiment bestond uitsluitend uit infanteristen, en een artillerieregiment uitsluitend uit artilleristen.
Later werden (grote) eenheden zoals brigades en divisies samengesteld uit personeel/onderdelen van verschillende dienstvakken.[1] Veelvoorkomende dienstvakken zijn:
Bij de Koninklijke Landmacht worden de gevechts- of manoeuvre-eenheden infanterie en cavalerie en de gevechtssteuneenheden artillerie en genie niet dienstvak genoemd maar wapen. Ook de Verbindingsdienst, die ontstaan is uit de Genie, en de Informatiemanoeuvre (bron?), worden wapen genoemd.
De overige, gevechtsondersteunende eenheden heten bij de Koninklijke Landmachtdienstvak.
De Koninklijke Landmacht omvat de volgende wapens en dienstvakken:[2]
Het Wapen der Cavalerie kent ook verschillende regimenten, en kent ook verschillende specialisaties zoals Verkenners en Tankeenheden. De specialisaties zijn echter niet georganiseerd als regimenten.
Het Wapen der Genie kent verschillende specialisaties die 'tak van dienst' worden genoemd. Het betreft de takken van dienst Pontonniers, Pioniers en Fortificatiën. Deze zijn niet georganiseerd als regimenten of korpsen. Geniepersoneel dat onder een van deze takken van dienst valt is herkenbaar aan het baretembleem van die tak van dienst. De takken van dienst werden vastgesteld in 1947. Per 1-1-1972 verdween het onderscheid tussen de takken van dienst uit het tenuevoorschrift om op 1 oktober 1993 weer te worden ingevoerd.[6]
De Wapens en Dienstvakken van de Koninklijke Landmacht zijn ook verantwoordelijk voor het in stand houden van de tradities die afstammen van historische regimenten en korpsen. Het in stand houden van tradities wordt van belang geacht voor het 'esprit de corps' (korpsgeest) en het moreel.[1]
Koninklijke Marine
Bij de Koninklijke Marine spreekt men van 'dienstgroepen'[7], en bij de mariniers van een korps.[5] Sommige dienstgroepen zijn onderverdeeld in subdienstgroepen. De dienstgroepen zijn:
↑ ab”Infanterie”, “Artillerie”, “Cavalerie” en “Genie” zijn vrouwelijke woorden, dus het is: “Wapen der Infanterie”, terwijl het bij “Verbindingsdienst” en b.v. “logistiek”, beide mannelijke woorden, “Wapen van de Verbindingsdienst” is.
↑ abcKorps (ook wel 'corps' verwijst hier niet naar Legerkorps maar naar een gesloten groep mensen in een zekere functie; voorbeelden: Muziekkorps, Politiekorps, Brandweerkorps, Korps Mariniers.