Deltatheridium

Deltatheridium Status: Uitgestorven Fossiel voorkomen: Laat-Krijt
Taxonomische indeling
Rijk: Animalia (Dieren) Stam: Chordata (Chordadieren) Klasse: Mammalia (Zoogdieren) Infraklasse: Metatheria Orde: Deltatheroida Familie: Deltatheridiidae
Geslacht
Deltatheridium Gregory & Simpson, 1926
Typesoort
Deltatheridium pretrituberculare
Fossiele onderkaak en schedel van Deltatheridium
Afbeeldingen op Wikimedia Commons
Portaal    Biologie Zoogdieren

Deltatheridium^[1] is een geslacht van uitgestorven zoogdieren die tot de Deltatheroida behoort en daarmee verwant is aan de buideldieren. Dit dier leefde in het Laat-Krijt in Azië.

Fossiele vondsten

De eerste fossielen van Deltatheridium werden in de jaren twintig van de twintigste eeuw gevonden tijdens de Centraal-Aziatische Expedities van het American Museum of Natural History in de Djadochtaformatie in Mongolië en dateren uit het Campanien, circa 80 miljoen jaar geleden.^[2][3] Deze vondsten behoren tot de typesoort D. pretrituberculare. Later werden van deze soort ook fossielen gevonden in de Barun Goyotformatie in Mongolië. Van D. pretrituberculare zijn schedels, onderkaken en delen van het skelet, waaronder beenderen van de armen, gevonden. De vondst van twee fossielen bij Ukhaa Tolgod tijdens een expeditie van het American Museum of Natural History in de jaren negentig van een volwassen en jong exemplaar gaf nieuwe inzichten in de indeling van Deltatheridium.^[4] De bouw van de achterzijde van de kaken, openingen in de schedel voor bloedvoorziening en de ontwikkeling van het gebit toonden indeling bij de Metatheria aan.^[5]

Uit de Dabrazhinformatie in Kazakhstan is de soort D. nessovi bekend, beschreven in 1997.

Kenmerken

Deltatheridium had een korte snuit en een goed ontwikkelde carnivoor gebit met prominente hoektanden en scherpe kiezen.^[6] De schedel was vijf centimeter lang. De kopromplengte was ongeveer vijftien centimeter lang en Deltatheridium is daarmee vergelijkbaar in grootte met een wezel of verschillende soorten buidelmuizen. Prooidieren waren vermoedelijk onder meer kleine reptielen, waaronder hagedissen en kleine dinosauriërs, en kleine zoogdieren. Een schedel van Archaeornithoides heeft bijtafdrukken die toegeschreven worden aan Deltatheridium.^[7] Bij het fossiel van een exemplaar uit Ukhaa Tolgod is een geplet schedelfragment van een klein zoogdier gevonden, vermoedelijk een prooidier. Net als zijn verwanten had Deltatheridium vermoedelijk aanpassingen om te klimmen.

Bronnen, noten en/of referenties

Literatuur

• W. K. Gregory and G. G. Simpson. 1926. Cretaceous mammal skulls from Mongolia. American Museum Novitates 225:1-20
• G. G. Simpson. 1928. Further notes on Mongolian Cretaceous mammals. American Museum Novitates 329:1-14
• A. O. Averianov. 1997. New Late Cretaceous mammals of southern Kazakhstan. Acta Palaeontologica Polonica 42(2):243-256
• Rougier, G. W.; Wible, J. R.; Novacek, M. J. (1998). "Implications of Deltatheridium specimens for early marsupial history". Nature 396 (6710): 459. doi:10.1038/24856
• Luo, Z.-X., Z. Kielan-Jaworowska, and R. Cifelli. 2002. In quest for a phylogeny of Mesozoic mammals. Acta Palaeontologica Polonica 47:1–78.

Noten

1. Fossilworks: Deltatheridium. www.fossilworks.org. Geraadpleegd op 12-04-2023.
2. (en) Cretaceous mammal skulls from Mongolia. WK Gregory & GG Simpson. American Museum Novitates (1926).
3. (en) New stratigraphic subdivision, depositional environment, and age estimate for the Upper Cretaceous Djadokhta Formation, southern Ulan Nur Basin, Mongolia. D Dashzeveg. American Museum Novitates (2005).
4. (en) Discovery of new fossils in Gobi Desert of Mongolia provides important insight into early mammal evolution. Science Daily (1998)
5. (en) Implications of Deltatheridium specimens for early marsupial history. GW Rougier, JR Wible & MJ Novacek. Nature (1998).
6. (en) Cretaceous basal therians and marsupials. In: Vertebrate Palaeontology. MJ Benton (2005).
7. (en) Skull of Archaeornithoides from the Upper Cretaceous of Mongolia. A Elzanowski & P Wellnhofer. American Journal of Science (1993).