Cygnus X-1

Cygnus X-1
Opname van de röntgenstraling van Cygnus X-1 door het Chandra X-Ray Observatory
Type	Röntgendubbelster
Overige aanduidingen	AG (of AGK2)+35 1910, BD+34 3815, HD (of HDE) 226868, HIP 98298, SAO 69181, V1357 Cyg, 3U 1956+35
Fysische gegevens
B-V-kleurindex	0,81
Diameter	20–22 R☉
Massa	14-16 M☉ / 8,7 ± 0,8 M☉
Oppervlakte{­temperatuur	31.000 K
Spectraalklasse	O9.7Iab / zwart gat
Lichtkracht	3–4×10^5
Absolute helderheid	−6,5±0,2 mag
Waarnemingsgegevens
Standaardepoche	J2000
Rechte klimming	19^u58^m21,6759^s
Declinatie	35° 12' 05,7783"
Sterrenbeeld	Zwaan (Cygnus)
Schijnbare helderheid	8,95 mag
Afstand	7.347,511 lj (P=0,4439 mas)
Meervoudig	ja
Portaal    Astronomie

Lichtkromme van Cyg X-1

Cygnus X-1 is een röntgendubbelster (X-ray source) in het sterrenbeeld Zwaan (Cygnus). Deze bron van röntgenstraling is hoogstwaarschijnlijk een zwart gat. De naam komt van het feit dat dit de eerst ontdekte röntgenbron in het sterrenbeeld Zwaan is. Deze ontdekking leverde het eerste belangrijke bewijs voor het bestaan van zwarte gaten.

Impressie van hoe het zwarte gat (rechts) materiaal opneemt van de blauwe reus HDE 226868

Al in 1962 bestond het vermoeden dat in dit sterrenbeeld een sterke röntgenbron aanwezig was. Dit werd bevestigd door waarnemingen met de Uhuru-röntgentelescoop in 1970. In 1971 ontdekten L.L.E. Braes en G.K. Miley van Sterrewacht Leiden, en, onafhankelijk daarvan, R.M. Hjellming en C.M. Wade van het Amerikaanse National Radio Astronomy Observatory (NRAO), radiostraling van Cygnus X-1. Hun nauwkeurige positiebepalingen met de Westerbork Synthese Radio Telescoop en de NRAO interferometer leidden tot de identificatie van de röntgenbron met de zeer zware, blauwe ster AGK2 +35 1910 = HDE 226868.^[1][2][3] Cygnus X-1 is waarschijnlijk een zwart gat van 8,7 ± 0,8 zonnemassa's en een doorsnede van ongeveer 300 km. Het vormt een dubbelster met HDE 226868. De röntgenstraling ontstaat doordat gas uit de grote ster in het zwarte gat wordt gezogen. Het vormt daarbij een accretieschijf. Hierin wordt de massa zo sterk versneld dat ze röntgenstraling gaat uitzenden.

Zie ook

• Cygnus X-3

Externe link

• (en) Cygnus X-1 in SIMBAD

Referenties

1. Braes, L.L.E.; Miley, G.K. (1971)."Physical Sciences: Detection of Radio Emission from Cygnus X-1". Nature 232:246. Bibcode: 1971Natur.232Q.246B.
2. Hjellming, R.M.; Wade, C.M. (1971)."Radio Emission from X-Ray Sources". The Astrophysical Journal 168: L21-L24. Bibcode: 1971ApJ...168L..21H.
3. Braes, L.L.E.; Miley,G.K. (1971)."Variable Radio Emission from X-Ray Sources".Veröffentlichungen Remeis-Sternwarte Bamberg 9 (100): 173-175. (IAU Colloquium Nr.15, Bamberg, Duitsland, 31 augustus-3 september, 1971. Bibcode: 1972VeBam.100......).

Mediabestanden

Zie de categorie Cygnus X-1 van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.