De Communistische Partij van Turkestan[4] (Russisch: Коммунистическая партия Туркестана; Oezbeeks: Turkiston Kommunistik partiyasi; Tadzjieks: Ҳизби Коммунистии Туркистон; Kirgizisch: Түркстан коммунисттик партиясы) was de afdeling van de Russische Communistische Partij (bolsjewieken) (RKP(b)) in de Turkestaanse Autonome Socialistische Sovjetrepubliek en werd in juni 1918 opgericht.[1][2] Ten tijde van de oprichting sloten zich veel aanhangers van de islamitische hervormingsbeweging Jadid zich bij de KPT aan.[5] Desondanks vormden moslims een minderheid binnen de partijgelederen. Naast de KPT werd ook het Moslim Bureau (Mosbiuro) van het Territoriale Comité van de KPT opgericht dat bestond uit islamitische communisten en direct werd aangestuurd vanuit Moskou.[1] De leider van het Musbiuro was Toerar Riskoelov (1894-1938), van geboorte een Kazach.
Riskoelov was naast voorzitter van het Musbiuro ook lid van het Centraal Comité van de TKP. Hij en zijn medestanders waren voorstanders van een zelfstandige Turkestaanse staat met een zelfstandige communistische partij en poneerden hun eisen tijdens het vijfde territoriale congres van de TKP in 1920.[3] Riskoelov's eisen werden niet ingewilligd door Moskou en in juli 1920 werd Riskoelov uit de partij verwijderd. Daarnaast werd het Musbiuro opgeheven.[3] De ondergeschiktheid van de Turkestaanse Communistische Partij t.o.v. de RKP(b) werd bevestigd. De TKP werd nu gedomineerd door personen die niet afkomstig waren uit Centraal Azië.[3]
Om het aandeel van de Centraal Aziatische moslims in de Turkestaanse Communistische Partij te vergroten, werden in 1500 Russische orthodoxe leden uit de partij gesloten.[1]
Op 5 december 1924 werd de Turkestaanse ASSR opgedeeld in de Turkmeense en Oezbeekse SSR.[2] Aan de TKP kwam hiermee een einde.
Partijleiders
Verwijzingen
Bronnen, noten en/of referenties
- ↑ a b c d e Silvio Pons, Stephen A. Smith, e.a.: The Cambridge History of Communism: Volume 1, T J International, Ltd., Padstow, Cornwall, 2017, geen paginanummering (ebook). Gearchiveerd op 17 juni 2023.
- ↑ a b c d e worldstatesmen.org/Russian-Turkestan, geraadpleegd 20 augustus 2022
- ↑ a b c d Beatrice Manz: Central Asia In Historical Perspective, Routledge, Taylor & Francis Group, New York/ Londen, 1994, pp. 107vv. Gearchiveerd op 17 juni 2023.
- ↑ Of: Turkestaanse Communistische Partij (bolsjewieken), of: Turkestaans Regionaal Comité van de Russische Communistische Partij (bolsjewieken)
- ↑ Dave Crouch: The Bolsheviks and Islam, International Socialism, Vol. 2, no. 110, 2006. Gearchiveerd op 24 februari 2023.
- ↑ Secretaris
- ↑ Voorzitter van het Uitvoerende Bureau
