Antoniem

Twee woorden zijn elkaars antoniem als ze een tegengestelde betekenis hebben. Het woord is afgeleid uit het Grieks: anti ("tegen"), onoma ("naam, benoeming").
Beide woorden vormen een antoniemenpaar.

Betekenisverhouding

Ieder woord heeft zowel een vorm (de klanken) als een betekenis.

De tegenstelling tussen beide leden van een antoniemenpaar schuilt in de woordbetekenis: zo betekent "warm" exact het tegengestelde van "koel". En "ouder" en "kind" betekenen elkaars tegengestelde, doordat het ene woord de betekenis heeft van "degene die heeft voortgebracht", terwijl het andere juist "degene die is voortgebracht" betekent. Een ander voorbeeld is het woord "antoniem" zelf, dat mede naar zichzelf verwijst aangezien het exact het tegenovergestelde betekent van synoniem. Dit is tevens een voorbeeld van een zelfvervuller.

Woord en zaak

Dat wil echter niet zeggen dat de tegenstelling ook in de aangeduide zaak berust. Een voorwerp, of de buitentemperatuur, kan door de een als warm worden ervaren, door de ander als koel. En iemands ouder is tegelijk altijd iemands kind. Antonymie is een tegenstelling tussen woordbetekenissen, niet tussen aangeduide zaken die in de werkelijkheid bestaan.

Soms sluiten de betekenissen van een antoniemenpaar elkaar echter wél uit. Zo is moeilijk in te zien hoe "dood" en "levend" tegelijkertijd op een en dezelfde zaak van toepassing zouden kunnen zijn.

Meervoudige betekenis

Doordat antonymie op betekenis tegenstelling is gebaseerd, kent één woordvorm soms meerdere antoniemen.

Dat is in de eerste plaats het geval als een woord polysemie vertoont. Weliswaar gaat het dan om slechts één woord, maar dat woord heeft in de loop der tijd uiteenlopende betekenissen gekregen. Een voorbeeld is kind, dat in de betekenis van "telg, afstammeling" als antoniem ouder heeft, maar in de betekenis van jeugdige het antoniem volwassene. Een ander voorbeeld is het vanouds zeer negatieve wreed, dat met name in jongerentaal wel wordt gebruikt in de betekenis "gaaf, geweldig". Daarmee is dit woord zijn eigen antoniem geworden.

In de tweede plaats kunnen twee woorden met dezelfde vorm homofonen of homoniemen zijn: ze klinken dan hetzelfde en hebben dezelfde vorm, maar dat is toeval want ze zijn niet etymologisch verwant. Zo bestaat er een woord "licht1 " in de betekenis "helder". Een homoniem hiervan is "licht2 " in de betekenis "van gering gewicht". Het antoniem van "licht1 " is "donker", dat van "licht2 " is "zwaar".

Classificatie van antoniemen

Er bestaan vele soorten van antoniemen. Enkele daarvan zijn:

Converse antoniemen

Het begrip "ouder" impliceert noodzakelijkerwijs dat er ook een "kind" is, en wie "boven" zegt, geeft daarmee te kennen dat er ook een "onder" is. Van deze woordparen, met betekenissen die van elkaar afhankelijk zijn, zegt men dat zij een converse relatie tot elkaar hebben.

Relationele antoniemen

Wanneer een antoniemenpaar verwijst naar de (familie)relatie tussen twee aangeduide personen, wordt wel van relationele antoniemen gesproken. Opnieuw is "ouder" - "kind" hiervan uiteraard een voorbeeld.

Wederzijdse uitsluiting

De betekenissen van het paar "dood" - "levend" sluiten elkaar uit. Hetzelfde geldt voor "man" en vrouw": men kan niet zowel het een als het ander zijn. Deze wederzijdse uitsluiting wordt vaak weergegeven met het voorvoegsel on-, zoals in "onjuist" tegenover "juist". Ook non-, in-, a- en niet- kunnen in het Nederlands dergelijke antoniemen vormen. Als het ene woord op een aangeduide zaak van toepassing is, dan is in deze gevallen het antoniem noodzakelijkerwijze niet van toepassing. In het dagelijks leven leiden wederzijds exclusieve antoniemen weleens tot problemen: zo is de keuze tussen "juist" en "onjuist" bij nader inzien vaak niet zo eenvoudig.

Meervoudige onverenigbaarheid

Soms worden woorden ook elkaars antoniemen genoemd als ze niet een woordpaar vormen, maar een grotere groep. Het woord "roos" heeft dan vele antoniemen: "tulp", "narcis", "boterbloem" enzovoort. Deze meervoudige onverenigbaarheid treedt op wanneer de leden van de woordgroep elk voor zich hyponiemen zijn van een overkoepelende term ofwel hyperoniem, in dit geval "bloem".

Woordsoorten

Werkwoorden

  • kopen - verkopen
  • geven - nemen
  • gaan - komen
  • vergroten - verkleinen
  • dalen - stijgen
  • liefhebben - haten
  • tonen - verbergen

Zelfstandige naamwoorden

  • ouder - kind
  • volwassene - kind
  • leraar - student
  • man - vrouw
  • meisje - jongen

Bijvoeglijke naamwoorden

  • warm - koel
  • heet - koud
  • groot - klein
  • dood - levend
  • mooi - lelijk
  • oud - jong

Voorzetsels

  • binnen - buiten
  • boven - onder, beneden
  • met - zonder
  • van - naar
  • voor - na, achter, tegen
  • Op - Af
  • In - Uit

Bijwoorden

  • alles - niets
  • altijd - nooit
  • overal - nergens
  • vaak - soms
  • veel - weinig
  • wel - niet

Componentenanalyse

De betekenis van een woord heeft meerdere componenten, en de componentenanalyse, een tak van taalkunde, beoogt die componenten formeel weer te geven. Daarbij komen betekenisverschillen aan het licht, die dan als een vorm van antonymie worden opgevat.

Het woord "mens" is hiervan een bekend voorbeeld. Enkele betekeniscomponenten ervan zijn: levend, dierlijk, tastbaar. Maar deze opsomming is niet volledig, en kan dat ook nooit zijn. Doorgaans worden de voor het onderzoek relevante componenten geïsoleerd, de overige worden buiten beschouwing gelaten.

Maar ook binnen het begrip "mens" kunnen weer onderverdelingen worden gemaakt, met name:


volwassen jeugdig
mannelijk man jongen
vrouwelijk vrouw meisje

Al deze woorden hebben de betekeniscomponent "menselijk", maar dit kan ook negatief worden geformuleerd: geen van alle hebben zij de betekeniscomponent "niet-menselijk". De relevante componenten van de vier woorden kunnen nu schematisch worden weergegeven:

man +menselijk +mannelijk +volwassen
vrouw +menselijk -mannelijk +volwassen
jongen +menselijk +mannelijk -volwassen
meisje +menselijk -mannelijk -volwassen

Woorden zijn nu elkaars antoniem als ze in één betekeniscomponent verschillen; de antoniemen "man" en "vrouw" onderscheiden zich van elkaar louter door de aan- of afwezigheid van de betekeniscomponent mannelijk. Maar hieruit volgt dat ook "man" en "jongen" antoniemen van elkaar zijn: het verschil is nu gelegen in de betekeniscomponent ±volwassen.

Deze toepassing van het begrip "antoniem" is in het dagelijks gebruik minder frequent dan de meer inzichtelijke (zoals "man" - "vrouw"), waarbij twee paren "logischerwijze" elkaars tegengestelde vormen.

Zie ook

Read other articles:

هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. فضلًا، ساعد بإضافة وصلة إليها في مقالات متعلقة بها. (أكتوبر 2018) مارك 43 طوربيد مارك 43 النوع طوربيد خفيف الوزن[1] بلد الأصل الولايات المتحدة تاريخ الاستخدام فترة الاستخدام 1951–57[1] المستخدمون بحرية الولايات المتحدةا

 

Arquidiocese de Ottawa-CornwallArchidiœcesis Ottaviensis-Cornubiensis Arquidiocese de Ottawa-Cornwall Localização País  Canadá Território Nordeste e partes do leste de Ontário. Dioceses sufragâneas Hearst-Moosonee, Pembroke, Timmins Estatísticas População 892 000 Área 5 818 km² Paróquias 107 Sacerdotes 282 Informação Rito romano Criação da diocese 25 de junho de 1847 (176 anos) Elevação a arquidiocese 8 de junho de 1886 (137 anos) Catedral ...

 

1984 studio album by John StewartTrancasStudio album by John StewartReleasedJune 1984RecordedShangri-La Studios, Malibu, CaliforniaGenreFolkLength33:18 (LP)41:04 (CD)LabelAffordable DreamsProducerJohn StewartJohn Stewart chronology Revenge of the Budgie(1983) Trancas(1984) Centennial(1984) Professional ratingsReview scoresSourceRatingAllmusic[1] Trancas is a studio album by the folk artist John Stewart, former member of the Kingston Trio. It was released in 1984 on Affordable ...

Untuk pengertian lain silakan lihat Krynki Krynki (Desa)Negara PolandiaProvinsiŚwięty KrzyżPowiatStarachowiceGminaBrody, Święty Krzyż (kota gmina)Populasi (2008) • Total1,273Zona waktuUTC+1 (CET) • Musim panas (DST)UTC+2 (CEST)Postal code27-230Car platesTST Powiat Starachowice Krynki adalah sebuah desa di kecamatan Brody, powiat Starachowice, provinsi Święty Krzyż, Polandia. Gallery Church St. Marcin Pranala luar Koordinat: 51°00′45″N 21°12′24

 

← 1945Parlamentswahl 19481951 → Ergebnis (in %) [1]  %3020100 26,324,220,017,07,33,91,3 SDPMLSKDLKOKRKPEDSonst. Gewinne und Verluste im Vergleich zu 1945  %p   4   2   0  -2  -4 +1,2 +2,8−3,5+2,0−0,6−1,3−0,6 SDPMLSKDLKOKRKPEDSonst. Sitzverteilung        Insgesamt 200 Sitze SKDL: 38 SDP: 54 ED: 5 RKP: 14 ML: 56 KOK: 33...

 

سفارة كرواتيا في بولندا كرواتيا بولندا الإحداثيات 52°11′34″N 21°01′12″E / 52.1929°N 21.02°E / 52.1929; 21.02 البلد بولندا  المكان وارسو الموقع الالكتروني الموقع الرسمي تعديل مصدري - تعديل   سفارة كرواتيا في بولندا هي أرفع تمثيل دبلوماسي[1] لدولة كرواتيا لدى بولندا.[2]...

Mexican web television series UnstoppableGenreTeen dramaStarring Tessa Ía Bárbara López Lucía Uribe Coty Camacho Country of originMexicoOriginal languageSpanishNo. of seasons1No. of episodes10ProductionExecutive producersDiego Martínez UlanoskyMariana Rana GonzálezOctavio GortázarEstefanía LealProducersRaúl Aragón Lea Le NgocCinematographyJulio LlorenteRunning time34-43 minutesProduction companyCaponetoOriginal releaseNetworkNetflixRelease28 February 2020 (2020-02-28)...

 

Martin Harnik Harnik pada tahun 2010.Informasi pribadiNama lengkap Martin HarnikTanggal lahir 10 Juni 1987 (umur 36)Tempat lahir Hamburg, Jerman BaratTinggi 1,85 m (6 ft 1 in)Posisi bermain PenyerangInformasi klubKlub saat ini VfB StuttgartNomor 7Karier junior1992–2005 SC Vier-und MarschlandeKarier senior*Tahun Tim Tampil (Gol)2006–2010 Werder Bremen II 54 (13)2007–2010 Werder Bremen 17 (1)2009–2010 → Fortuna Düsseldorf (pinjaman) 30 (13)2010– VfB Stuttgart 16...

 

British politician (born 1985) The Right HonourableClaire CoutinhoMPCoutinho in 2023Secretary of State for Energy Security and Net ZeroIncumbentAssumed office 31 August 2023Prime MinisterRishi SunakPreceded byGrant ShappsParliamentary Under-Secretary of State for Children, Families and WellbeingIn office28 October 2022 – 31 August 2023Prime MinisterRishi SunakPreceded byKelly TolhurstSucceeded byDavid JohnstonParliamentary Under-Secretary of State for Disabled People, Health an...

Massacre in German-occupied Serbia Kraljevo massacrePart of World War II in YugoslaviaA round-up in the cityLocationKraljevo, German-occupied territory of SerbiaDate15–20 October 1941TargetResidents of Kraljevo, mostly SerbsAttack typeMass murder by shootingDeathsc. 2,000PerpetratorsGerman ArmyMotiveReprisal The Kraljevo massacre was the World War II mass murder of approximately 2,000 residents of the city of Kraljevo in the German-occupied territory of Serbia between 15 and 20 Octobe...

 

Irak en los Juegos Olímpicos Bandera de IrakCódigo COI IRQCON Comité Olímpico Nacional de IrakJuegos Olímpicos de México 1968Deportistas 3 en 3 deportesMedallas 0 0 0 0 Historia olímpicaJuegos de verano 1948 • 1952 • 1956 • 1960 • 1964 • 1968 • 1972 • 1976 • 1980 • 1984 • 1988 • 1992 • 1996 • 2000 • 2004 • 2008 &#...

 

Otoritas Penerbangan Sipil Zimbabwe (CAAZ)Bandar udara Internasional Harare yang merupakan kantor pusat bagi CAAZInformasi lembagaDibentuk1 Januari 1999 (1999-01-01)Nomenklatur sebelumnyaDepartmen Penerbangan SipilKantor pusatLevel 3, Bandar Udara Internasional HarareDepartemen indukPemerintah ZimbabweSitus webwww.caaz.co.zwCatatan kakiSumber: CAAZ,[1][2] World Aero Data[3] logo CAAZ dapat dilihat pada tempat sampah ini, yang terletak di Bandar Udara Air Terjun Vi...

2019 single by Lukas GrahamLieSingle by Lukas Grahamfrom the album 4 (The Pink Album) Released27 September 2019Length2:59LabelCopenhagen RecordsThen We Take the WorldSongwriter(s)David LaBrelGeorge TizzardJaramye DanielsLukas ForchhammerRick ParkhouseStefan ForrestProducer(s)JussiferRed TriangleLukas Graham singles chronology Not a Damn Thing Changed (2018) Lie (2019) Here (For Christmas) (2019) Lie is a song by Danish pop and soul band Lukas Graham. It was released on 27 September 2019 by Co...

 

Lutheran Church in Hamburg, GermanySaint Peter's ChurchHauptkirche St. PetriPetrikircheBell tower of the churchPetrikircheLocation within HamburgShow map of HamburgPetrikirchePetrikirche (Germany)Show map of GermanyGeneral informationTypeLutheran ChurchArchitectural styleGothicLocationHamburg, GermanyCoordinates53°33′01″N 9°59′47″E / 53.550278°N 9.996389°E / 53.550278; 9.996389Construction started1189Completed1195Renovated1418 & 1878Height132 m (43...

 

Wichtige Leitzinsen (Stand: 20. September 2023) Zinssatz Höhe Europäische Zentralbank (gültig ab: 20. September 2023) Einlagesatz (deposit facility rate) 4,00 % Hauptrefinanzierungssatz (main refinancing operations rate) 4,50 % Spitzenrefinanzierungssatz (marginal lending facility rate) 4,75 % Schweizerische Nationalbank (gültig ab: 23. Juni 2023) SNB Leitzins 1,75 % Federal Reserve System (gültig ab: 27. Juli 2023) Federal-Funds-Rate-Zielband 5,25 bis 5,50 % Pri...

Greek noble family from Crete This article has multiple issues. Please help improve it or discuss these issues on the talk page. (Learn how and when to remove these template messages) This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Kallergis family – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (October 2010)...

 

Dam in Minnesota, United States.Lock and Dam No. 1 (Ford Dam)Ford Lock and DamLocation of Lock and Dam No. 1 (Ford Dam) in MinnesotaLocationMinneapolis and Saint Paul, Minnesota, United States.Coordinates44°54′55″N 93°12′2″W / 44.91528°N 93.20056°W / 44.91528; -93.20056Opening dateLocks completed in 1932; 91 years ago (1932)Operator(s) U.S. Army Corps of Engineers, St. Paul DistrictDam and spillwaysImpoundsUpper Mississippi RiverLengt...

 

This article is about the 1997 film. For other uses, see Cure (disambiguation). 1997 Japanese filmCureDirected byKiyoshi KurosawaWritten byKiyoshi KurosawaProduced byJunyuki ShimobaTsutomu TsuchikawaStarring Kōji Yakusho Masato Hagiwara Tsuyoshi Ujiki Anna Nakagawa Yoriko Dōguchi Yukijirō Hotaru CinematographyTokushô KikumuraEdited byKan SuzukiMusic byGary AshiyaProductioncompanyDaiei FilmDistributed byDaiei FilmRelease date 27 December 1997 (1997-12-27) (Japan) Running...

German sport equipment company Deuter SportIndustryBackpacksFounded1898; 125 years ago (1898) in Augsburg, GermanyFounderHans DeuterHeadquartersGersthofen, GermanyArea servedGlobalParentSchwan-StabiloWebsitedeuter.com Gersthofen headquarters (2015) Deuter (German: [ˈdɔʏtɐ]) (stylized as deuter)[1] is a German brand of sport packs and bags, for hiking, trekking, snow sports and other uses. It was founded in 1898 in Augsburg.[2] History A Deuter Spo...

 

Norwegian metal band For the 2008 Israeli novel, see Mortal Love (novel). Mortal LoveBackground informationOriginElverum, NorwayGenresGothic metal, gothic rockYears active2000–2011 (Hiatus)LabelsMassacre RecordsMembersCatLevRain6DamousMulciberPast membersGabriahWebsiteMortallove.com Mortal Love was a Norwegian metal band from the city of Elverum, formed in 2000. Their sound made combined use of soprano and tenor vocals, whilst placing emphasis on a consistent rhythm section with heavy g...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!