Abu Yaqub Yusuf werd in Tinmel (of Tin Mal) in de Hoge Atlas in Marokko geboren. Van moederszijde stamde hij af van de BerberstamMasmuda, zijn vader was een Zenata Berber.
Hij maakte al op jonge leeftijd kennis met Al-Andalus doordat hij enige tijd gouverneur van Sevilla was. In 1163 werd zijn broer Mohammed van de troon verstoten en werd hij kalief. Hij huwde rond 1172 met de dochter van Mohammed ibn Abd Allah ibn Saad ibn Mardanis, de emir van de taifa Valencia en de taifa Murcia, een van zijn vroegere vijanden.