PROFILBARU.COM

12 Monkeys
Tagline	The future is history.
Alternatieve titel(s)	Twelve Monkeys
Regie	Terry Gilliam
Producent	Charles Roven
Scenario	David Peoples; Janet Peoples
Hoofdrollen	Bruce Willis; Brad Pitt; Madeleine Stowe; Jon Seda
Muziek	Paul Buckmaster
Montage	Mick Audsley
Cinematografie	Roger Pratt
Distributie	Universal Pictures
Première	27 december 1995
Genre	Sciencefiction
Speelduur	129 minuten
Taal	Engels
Land	Verenigde Staten
Budget	US$ 30.000.000
	Officiële website
	(en) IMDb-profiel
	MovieMeter-profiel
	(mul) TMDb-profiel
	(en) AllMovie-profiel
Portaal	Film

12 Monkeys is een sciencefictionfilm uit 1995 uit de Verenigde Staten van Terry Gilliam met in de hoofdrol acteur Bruce Willis. Het scenario is gebaseerd op de korte film La Jetée uit 1962 van Chris Marker.

Verhaal

Leeswaarschuwing: Onderstaande tekst bevat details over de inhoud of de afloop van het verhaal.

Eind 1996 wordt er door een onbekende een dodelijk virus verspreid waardoor de mensheid gedwongen wordt ondergronds te leven. Tegen 2035 heeft slechts 1 procent het overleefd. Aan de oppervlakte heersen nu opnieuw de wilde dieren.

De veroordeelde sociopaat James Cole (Bruce Willis) wordt vanwege zijn scherpe observatievermogen geselecteerd om terug te gaan in de tijd naar 1996, om de oorzaak van de epidemie te achterhalen. Doel is het virus te lokaliseren voordat het muteert, zodat wetenschappers het kunnen onderzoeken. Bekend was wel dat het mysterieuze "Army of the Twelve Monkeys" (Leger van de Twaalf Apen) verantwoordelijk was voor de verspreiding.

Cole wordt echter per ongeluk teruggestuurd naar 1990, zes jaar te vroeg dus. Hij wordt gearresteerd en opgesloten in een psychiatrisch ziekenhuis waar hij de psychiater Kathryn Railly (Madeleine Stowe) ontmoet. Aan haar probeert hij de situatie uit te leggen, maar zij heeft grote moeite hem te geloven. Een van zijn medepatiënten is Jeffrey Goines (Brad Pitt), de gestoorde zoon van een beroemde wetenschapper en virusexpert.

Cole wordt door de wetenschappers die hem naar 1990 stuurden teruggehaald naar 2035 en opnieuw terug in de tijd gestuurd. Ditmaal komt hij wel in het juiste jaar terecht, namelijk 1996. In 1996 ontvoert hij Kathryn Railly en gebruikt haar om de Army of the Twelve Monkeys te vinden. Daardoor krijgt hij de autoriteiten achter zich aan die hem nu verdenken van moord en ontvoering. Terug naar de toekomst ontsnappen is geen optie voor Cole, hij is verliefd geworden op Kathryn.

Rolverdeling

Acteur	Personage
Melito, Joseph Joseph Melito	Jonge James Cole
Willis, Bruce Bruce Willis	James Cole
Seda, Jon Jon Seda	Jose
Chance, Michael Michael Chance	Scarface
Campbell, Vernon Vernon Campbell	Tiny
Walls, H. Michael H. Michael Walls	Botanicus
Adrian, Bob Bob Adrian	Geoloog
Jones, Simon Simon Jones	Zoöloog
Florence, Carol Carol Florence	Astrofysicus
Raymond, Bill Bill Raymond	Microbioloog
Abuba, Ernest Ernest Abuba	Ingenieur
Paule, Irma St. Irma St. Paule	Dichter
Stowe, Madeleine Madeleine Stowe	Kathryn Railly
Perillo, Joey Joey Perillo	Rechercheur Franki
Kirkpatrick, Bruce Bruce Kirkpatrick	Politieman 1
Williams, Wilfred Wilfred Williams	Politieman 2
Young, Rozwill Rozwill Young	Billings
Pitt, Brad Brad Pitt	Jeffrey Goines
Johnson, Nell Nell Johnson	Afdelingsverpleegster
Strother, Frederick Frederick Strother	L.J. Washington
Warner, Rick Rick Warner	Dr. Casey
Gorshin, Frank Frank Gorshin	Dr. Fletcher
Brienza, Anthony 'Chip' Anthony 'Chip' Brienza	Dr. Goodin
Harris, Joilet Joilet Harris	Lastiggevallen moeder
McDaniel, Drucie Drucie McDaniel	Dansende vrouwelijke patiënt
Blaisse, John John Blaisse	Oude man (patiënt)
Lippa, Louis Louis Lippa	Patiënt bij de poort
Kang, Stan Stan Kang	Röntgenarts
Dias, Pat Pat Dias	Kapitein WO I
Lacey, Aaron Michael Aaron Michael Lacey	Sergeant WO I
Morse, David David Morse	Dr. Peters
Techman, Charles Charles Techman	Professor
Ellis, Jann Jann Ellis	Marilou
Hobbs Jr., Johnnie Johnnie Hobbs Jr.	Officier 1
Zappala, Janet Janet Zappala	Nieuwslezeres
Roy, Thomas Thomas Roy	Evangelist
O'Toole, Harry Harry O'Toole	Louie
Korchenko, Yuri Yuri Korchenko	Boef 1
Jeffreys, Chuck Chuck Jeffreys	Boef 2
Hamilton, Lisa Gay Lisa Gay Hamilton	Teddy
Pire, Felix Felix Pire	Fale
Ross, Matt Matt Ross	Bee
Price, Barry Barry Price	Agent 1
Panzarella, John John Panzarella	Agent 2
Plummer, Christopher Christopher Plummer	Dr. Goines
Daly, Larry Larry Daly	Agent 3
Fennell, Arthur Arthur Fennell	Nieuwslezer
Warren, Karl Karl Warren	Pompeuze man
Meloni, Christopher Christopher Meloni	Lt. Halperin
Meshejian, Paul Paul Meshejian	Rechercheur Dalva
O'Neill, Robert Robert O'Neill	Wayne
Thigpen, Kevin Kevin Thigpen	Kweskin
Golden, Lee Lee Golden	Hotelklerk
McKenna, Joseph Joseph McKenna	Wallace
Tanner, Jeff Jeff Tanner	Agent in burger
Potts, Faith Faith Potts	Winkelbediende
Segal, Michael Ryan Michael Ryan Segal	Weller
Golden, Annie Annie Golden	Taxichauffeuse
Talerico, Lisa Lisa Talerico	Kaartverkoper
Bridgewater, Stephen Stephen Bridgewater	Luchthavenrechercheur
Huffman, Ray Ray Huffman	Dikke zakenman
Dawson, Jodi Jodi Dawson	Winkelbediende
Dougherty, Jack Jack Dougherty	Luchthavenveiligheidsagent 1
Daniels, Lenny Lenny Daniels	Luchthavenveiligheidsagent 2
Hauls Jr., Herbert C. Herbert C. Hauls Jr.	Luchthavenveiligheidsagent 3
Scalies, Charley Charley Scalies	Ongeduldige reiziger
Walker, Carolyn Carolyn Walker	Bange reiziger
Baldwin, Tiffany Tiffany Baldwin	Student in luchthaven
Bevilacqua, Dan Dan Bevilacqua
Byrnes, C.J. C.J. Byrnes	Psychiatrische patiënt
Caruso, Phillip V. Phillip V. Caruso	Franse oorlogsfotograaf
D'Arcy, Cathy Cathy D'Arcy	Geesteszieke patiënt
Glas, Laura Laura Glas	Bange reiziger 2
Hagy, John John Hagy	Buspassagier
Hatley, Adam Adam Hatley	Drugverslaafde
Mabry, Julie Julie Mabry	Prostituee
Mazzotta, Sal Sal Mazzotta	Gevangene (Joey)
Pratt, Roger Roger Pratt	Man die schoenveter knoopt in hotel
Ruggiero, Allelon Allelon Ruggiero	Ongeduldige
Stanley, Richard Richard Stanley	Man in transit lounge

Achtergrond

De "Army of the Twelve Monkeys" is geïnspireerd door een passage uit L. Frank Baums roman "The Magic of Oz", waarin de Nome King en Kiki Aru twaalf apen weten over te halen om voor hen te gaan vechten, in ruil voor voedsel. De plot daarentegen lijkt grotendeels op de 28 minuut durende film "La Jetée" (1962) van Chris Marker.

Thema's van de film:

Tijdreizen en de paradoxen die dat met zich meebrengt
Maatschappelijke relevantie van psychosen en waandenkbeelden
De aard van de werkelijkheid
Rechten van de dieren
De mogelijk catastrofale gevolgen van ongebreidelde wetenschappelijke vooruitgang

De film refereert regelmatig aan Alfred Hitchcocks film Vertigo uit 1959:

De aftiteling is eender
Er wordt een lang fragment uit Vertigo getoond
Net als actrice Kim Novak in Vertigo wordt dokter Railly geblondeerd. Het eindresultaat lijkt echter op de actrice Eva Marie Saint in de film North by Northwest uit 1959, ook een Alfred Hitchcock-klassieker.
De soundtrack van Vertigo is hoorbaar zodra Railly met een blonde pruik op uit de wc komt op het vliegveld.